Του Θεόδωρου Σεμερτζίδη
Το τελευταίο χρονικό διάστημα, νέοι φόβοι έχουν εκδηλωθεί σχετικά με το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα, οδηγώντας τις μετοχές των ευρωπαϊκών τραπεζών προς νέα χαμηλά. Η ανακοίνωση των stress test από την ΕΚΤ στα τέλη του προηγούμενου μήνα, μάλλον δημιούργησε περισσότερους προβληματισμούς, παρά καθησύχασε τους επενδυτές, οι οποίοι συνεχίζουν να παραμένουν δύσπιστοι απέναντι στις ευρωπαϊκές τράπεζες.
Κι εάν μία πιθανή ή όχι κατάρρευση των ευρωπαϊκών τραπεζών δημιουργεί πανικό στα ευρωπαϊκά και διεθνή χρηματιστήρια, τότε μία αντίστοιχη κατάρρευση των κινεζικών τραπεζών, ίσως οδηγήσει σε σημαντικές απώλειες στα χρηματιστήρια για καιρό, αλλά και θα προκαλέσει σημαντικούς τριγμούς στην παγκόσμια οικονομία.
Τα στοιχεία που δίνει η Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας σχετικά με το τραπεζικό της σύστημα, είναι περιορισμένα, παρόλα αυτά όμως, κατά διαστήματα έχουν δημοσιευθεί εκθέσεις από επενδυτικές τράπεζες και οργανισμούς, σχετικά με την κατάσταση του κινεζικού τραπεζικού συστήματος.
Την τελευταία δεκαετία, το κινεζικό τραπεζικό σύστημα κατέγραψε σημαντική ανάπτυξη, όπου σύμφωνα με έκθεση του ινστιτούτου Bruegel που δημοσιεύθηκε στις 19 Απριλίου, τα assets των κινεζικών τραπεζών πριν και μετά την κρίση του 2008 κατέγραψαν σημαντική αύξηση κατά 25%, όπως παρατηρούμε στο παρακάτω γράφημα, με αυτά των μεγάλων εμπορικών τραπεζών να υποχωρούν από το 60% το 2003 στο 40% το 2014.
Πηγή γραφήματος: Bruegel
Από τις αρχές του έτους, η PBOC παρείχε σημαντική στήριξη στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της Κίνας, προκειμένου να αποφύγει μία «ασφυξία ρευστότητας» για τις κινεζικές τράπεζες. Με μια πρώτη ματιά φαίνεται να το έχει καταφέρει, καθώς στο πρώτο δίμηνο του έτους η πιστωτική επέκταση για τις κινεζικές τράπεζες σημείωσε ρυθμό ανάπτυξης 28%, στα 3,351 δισ. γουάν ή $503,9 εκατ., σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό διάστημα. Εάν προστεθεί και η έκδοση εταιρικών ομολόγων, αλλά και το σκιώδες τραπεζικό σύστημα της χώρας (θα το εξετάσουμε παρακάτω) για τους πρώτους δύο μήνες του έτους, τότε η συνολική πιστωτική επέκταση φθάνει τα 4,2 δισ. γουάν ή $631,46 εκατ., καταγράφοντας μία αύξηση της τάξεως του 23% σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό διάστημα, όπως παρατηρούμε στο παρακάτω γράφημα.
Πηγή γραφήματος: Bruegel
Φυσικά, και οι κινεζικές τράπεζες δεν θα μπορούσαν να αποτελέσουν εξαίρεση μεταξύ των υπόλοιπων τραπεζών, όσο αφορά το πρόβλημα των «κόκκινων» δανείων. Κι αυτό είναι εύλογο, καθώς η πιστωτική επέκταση συνεχίζει με υψηλούς ρυθμούς (όπως είδαμε παραπάνω), με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια να αγγίζουν πλέον τα επίπεδα του 2005 (βλ. παρακάτω γράφημα), δημιουργώντας νέους πονοκεφάλους στην Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας, η οποία μέσω φθηνής χρηματοδότησης προσπαθεί να στηρίξει τις κινεζικές τράπεζες, των οποίων το καθαρό περιθώριο επιτοκίου για το 2015 ήταν 2,54%, έναντι 2,70% το 2014.
Πηγή γραφήματος:Bloomberg
Επίσης, σύμφωνα με ανάλυση της UBS, η τράπεζα υπολογίζει τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (Non Performing Loans) στο ποσό των 4,5 τρισ. γουάν ή $676,61 δισ. Σύμφωνα με την ίδια ανάλυση, οι σε υπό εξέταση 765 τραπεζών στην Κίνα, προσπαθούν να βελτιώσουν τους ισολογισμούς τους, κυρίως για τα δάνεια που διέθεσαν μεταξύ 2013 και 2015, πραγματοποιώντας αυξήσεις κεφαλαίου 620 δισ. γουάν ή $93,21 εκατ., με την τράπεζα να υπολογίζει τα απαιτούμενα κεφάλαια για την αντιμετώπιση των «κόκκινων δανείων» στα 2 τρισ. γουάν ή $300,71 δισ.
Τόσο η έκθεση του Ινστιτούτου Bruegel, όσο και οι εκθέσεις διεθνών οργανισμών και τραπεζών, αναφέρονται συχνά στο σκιώδες τραπεζικό σύστημα της Κίνας, το οποίο έχει συμβάλει σημαντικά στην πιστωτική επέκταση στη χώρα. Τί είναι όμως το σκιώδες τραπεζικό σύστημα; Στην ουσία, σκιώδες τραπεζικό σύστημα, αποτελούν οι εταιρείες οι οποίες δεν είναι εμπορικές τράπεζες, παρέχουν ένα εύρος χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, και διαθέτουν συνήθως κεφάλαια αμφιβόλου προέλευσης, παρέχοντας δάνεια σε εταιρείες και ιδιώτες.
Για να έχουμε μια εικόνα των εταιρειών του σκιώδους τραπεζικού συστήματος της Κίνας, αξίζει να αναφερθούμε σε μία εξ' αυτών η οποία αποκαλείται «Mirage» και μέσα σε δύο χρόνια έχει αναπτυχθεί ραγδαία. Η εταιρεία αυτή είναι η Tangshan, όπου σύμφωνα με έκθεσητ ης εταιρείας για το 2015, μεταξύ 156 κινεζικών χρηματοοικονομικών ινστιτούτων πραγματοποίησε τη μεγαλύτερη αύξηση κερδών, με τα κέρδη της να εκτοξεύονται κατά 436% μέσα σε δύο έτη, και τα κεφάλαια της κατά 400% στα 177,9 δισ. γουάν ή $26,7 δισ., κατέχοντας το μικρότερο ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων στο χαρτοφυλάκιο της, με μόλις 0,06%. Το πιο «αξιοζήλευτο» για την Tangshan είναι, πως σε διάστημα δύο ετών κατάφερε να αυξήσει τις επενδυτικές τις αποδόσεις κατά 1,600! μέσω του wealth management, και του asset management χωρίς μάλιστα την εξασφάλιση εγγυήσεων!
Όπως μπορούμε να διαπιστώσουμε από τα παραπάνω, ουσιαστικά το τραπεζικό σύστημα της Κίνας, κρέμεται από μία κλωστή, καθώς μία περαιτέρω μείωση του ρυθμού ανάπτυξης της κινεζικής οικονομίας, είναι ικανή να οδηγήσει στη διάσωση ή την κατάρρευση αρκετών τραπεζών και χρηματοοικονομικών εταιρειών. Η διατήρηση έστω της ήπιας ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας, αφορά κυρίως την Κίνα, όχι μόνο για την οικονομική ανάπτυξη της ίδιας της οικονομίας, αλλά κυρίως για την μη κατάρρευση του τραπεζικού της συστήματος, το οποίο μέσω της πιστωτικής επέκτασης τα τελευταία χρόνια, βρίσκεται ήδη σε δεινή θέση.
Κι εάν συνεχίζουμε να παραμένουμε προβληματισμένοι σχετικά με τις ευρωπαϊκές τράπεζες, τότε θα πρέπει πραγματικά να χάσουμε τον ύπνο μας όσο αφορά αυτές της Κίνας, καθώς τα στοιχεία που δημοσιεύονται γι' αυτές ίσως αποτελούν ένα μικρό μόνο ποσοστό του πραγματικού προβλήματος.
