Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Σε ένα από τα αναρίθμητα άρθρα που είδαν χθες το φως της δημοσιότητας για την Ιταλία και τις δραματικές πολιτικές εξελίξεις στη γειτονική μας χώρα, υπήρξε μία ανάλυση με ιδιαίτερο ενδιαφέρον που δείχνει πόσο κοντά βρισκόμαστε στο να ξεσπάσει μία γενικευμένη κρίση, χωρίς, μάλιστα, να έχουν ανέλθει στην εξουσία το Κίνημα των Πέντε Αστέρων και η Λέγκα του Βορρά.
Αποδεικνύεται, τελικά, ότι το αρχικό σχέδιο συμφωνίας μεταξύ του Λουίτζι ντι Μάιο και του Ματέο Σαλβίνι, βάσει του οποίου η Ιταλία θα ζητούσε από την ΕΚΤ να «κουρέψει» χρέος ύψους 250 δισ. ευρώ και ταυτόχρονα θα ξεκινούσε διαδικασίες για τη δημιουργία ενός μηχανισμού εξόδου από το ευρώ, έκανε πολύ μεγαλύτερη ζημιά από τις αρχικές εκτιμήσεις.
Σύμφωνα, λοιπόν, με το τμήμα οικονομικών αναλύσεων του πρακτορείου Bloomberg, τα οικονομικά της τρίτης μεγαλύτερης οικονομίας στην Ευρωζώνη κινδυνεύουν με εκτροχιασμό πριν καλά καλά ξεσπάσει κρίση. «Αν οι αποδόσεις των ιταλικών κρατικών ομολόγων αυξηθούν περαιτέρω κατά 100 μονάδες βάσης – τόσο έχουν αυξηθεί μέσα στις τελευταίες δυόμιση εβδομάδες – το χρέος της χώρας θα καταστεί με το χρόνο πολύ ακριβό για να αναχρηματοδοτηθεί», ανέφερε το Bloomberg.
Για παράδειγμα, αν το κόστος δανεισμού της ιταλικής κυβέρνησης αναρριχηθεί στο 3,5%, τότε το ποσοστό του χρέους θα αρχίσει να κινείται ανοδικά, ενώ αν φτάσει το κόστος στο 4%, το ποσοστό θα αυξηθεί κατά 12 ποσοστιαίες μονάδες. Μία τέτοια εξέλιξη θα κορυφώσει τις ανησυχίες για την δυνατότητα της Ιταλίας να εξυπηρετεί και να αναχρηματοδοτεί το χρέος της. Υπενθυμίζεται ότι το χρέος της Ιταλίας διαμορφώνεται στο 130% του ΑΕΠ και είναι το τρίτο υψηλότερο στον κόσμο.
Αυτό είναι το τεχνικό κομμάτι της υπόθεσης, ο αντίκτυπος του οποίου θα καταγραφεί ως εκτόξευση της αβεβαιότητας απέναντι στις υπερχρεωμένες χώρες όπως η Ιταλία και η Ελλάδα.
Τα βλέμματα πλέον στρέφονται στον Μάριο Ντράγκι ο οποίος έχει δηλώσει ότι θα κάνει τα πάντα για να σώσει το ευρώ. Βέβαια, στη φράση «τα πάντα» ο Ιταλός δεν περιελάμβανε το «κούρεμα» χρέους ή ό,τι άλλο μπορούν να ζητήσουν οι Ντι Μάιο και Σαλβίνι. Θα αποφασίσει να παρατείνει το QE η ΕΚΤ και αν ναι, για πόσο θα δεχθεί να στηρίζει εμμέσως μία κυβέρνηση που θέλει να αλλάξει την Ευρώπη;
Αναλυτές της Capital Economics εκτιμούν ότι το πιθανότερο σενάριο είναι Ντι Μάιο και Σαλβίνι να αποφύγουν τις «κορόνες» για έξοδο από το ευρώ στην προεκλογική τους εκστρατεία και να ξεκινήσουν έναν αγώνα που θα στοχεύει περισσότερο στο πολιτικό κατεστημένο των Βρυξελλών. Όμως, μία τέτοια εξέλιξη αποκλείεται να μετριάσει τις ανησυχίες στις αγορές – αφού το... τζίνι του Italexit έχει βγει από το λυχνάρι - με αποτέλεσμα να εκτιμάται ότι η απόδοση των 10ετών ιταλικών ομολόγων θα φτάσει ή θα ξεπεράσει το 4% τους επόμενους μήνες.
Όλα πιο δύσκολα για την Ελλάδα
Η θύελλα που έχει ξεσπάσει στις αγορές λόγω της Ιταλίας δημιουργεί ένα περιβάλλον ακραίας επιφυλακτικότητας. Αυτό θα είναι το περιβάλλον στο οποίο θα γίνουν οι τελικές διαπραγματεύσεις τόσο για την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους όσο και για την έξοδο από το μνημόνιο.
Είναι δυνατόν τα ιταλικά 10ετή ομόλογα να έχουν επιτόκιο ίσο ή μεγαλύτερο του 4% (από 3,1% χθες) και οι αποδόσεις των αντίστοιχων ελληνικών να υποχωρήσουν αισθητά από το επίπεδο του 4,96% που αναρριχήθηκαν χθες; Προφανώς και όχι. Ειδικά όταν οι διαπραγματεύσεις για το ελληνικό χρέος βρίσκονται ακόμη σε εξέλιξη, ενώ παραμένει αμφίβολο αν το ΔΝΤ θα συμμετάσχει στο πρόγραμμα.
Κατά συνέπεια, είναι ανέφικτο για την Ελλάδα να ξαναβγεί στις αγορές, εκτός και αν αλλάξουν δραματικά οι συνθήκες προς το καλύτερο, κάτι που σήμερα δεν αποτελεί το βασικό σενάριο.
Με τη λογική ότι οι εκλογές στην Ιταλία θα διενεργηθούν είτε μέσα στο καλοκαίρι είτε τον Σεπτέμβριο, οι Ευρωπαίοι θα θέλουν να διασφαλίσουν ότι η Ελλάδα σε καμία περίπτωση δεν θα ακολουθήσει τις προεκλογικές υποσχέσεις των Ιταλών πολιτικών για δημοσιονομική χαλάρωση και αναθεώρηση των ευρωπαϊκών συνθηκών.
Ο μεγάλος γρίφος αφορά στη στάση της ελληνικής κυβέρνησης καθώς το κεφαλαιακό απόθεμα μετά βίας θα φτάσει τα 13 δισ. ευρώ. Θα ζητήσει ο Αλέξης Τσίπρας προληπτική γραμμή στήριξης ή θα επιμείνει στη ρητορική της «καθαρής» εξόδου εν μέσω αναταράξεων στις αγορές;
Την ίδια ώρα, ο μεγάλος κίνδυνος είναι να επιμείνει ο Έλληνας πρωθυπουργός στην «καθαρή» έξοδο με όπλο ότι δεν χρειάζεται η χώρα άμεσα έξοδος στις αγορές και να συνειδητοποιήσει στην πορεία ότι οι συνθήκες δεν επιτρέπουν την ομαλή επιστροφή στις αγορές...
