Η τουρκική λίρα βυθίστηκε σε νέο ιστορικό χαμηλό μετά το αίτημα του τούρκου προέδρου Ταγίπ Ερντογάν στον κεντρικό τραπεζίτη της χώρας να μειώσει τα επιτόκια στους επόμενους δύο μήνες παρά την έξαρση του πληθωρισμού, επιφέροντας νέο πλήγμα στην αξιοπιστία της νομισματικής αρχής.
Στην αγορά συναλλάγματος η λίρα, που ήδη είχε τη χειρότερη επίδοση φέτος ανάμεσα στα νομίσματα των αναδυόμενων οικονομιών λόγω των πιέσεων της κυβέρνησης στην άσκηση νομισματικής πολιτικής, έπεσε κατά 4% στις 8,8 λίρες ανά δολάριο ΗΠΑ πριν μειώσει κάπως τις απώλειες της.
Έχοντας καρατομήσει τρεις κεντρικούς τραπεζίτες τα δύο τελευταία χρόνια, η επικρατούσα άποψη στην αγορά συναλλάγματος είναι ότι ο τούρκος πρόεδρος είναι αυτός που τελικά έχει τον έλεγχο όσον αφορά τα επιτόκια και όχι ο προσφάτως διορισθείς κεντρικός τραπεζίτης Σαχάπ Καβτσίογλου, ο οποίος σε προγραμματισμένη τηλεδιάσκεψη με επενδυτές προσπάθησε να κατευνάσει τις ανησυχίες τους για πρόωρη χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής, λέγοντας πως οι φόβοι αυτοί δεν «δικαιολογούνται».
«Μίλησα με τον διοικητή της κεντρικής τράπεζας σήμερα, οπωσδήποτε χρειάζεται να μειώσουμε τα επιτόκια», δήλωσε ο Ερντογάν σε τηλεοπτική συνέντευξη με την κρατική TRT Haber. «Πρέπει να τα δούμε να αρχίσουν να μειώνονται τον Ιούλιο, Αύγουστο», πρόσθεσε τονίζοντας ότι αυτό θα βοηθήσει τις επενδύσεις και την ανάκαμψη της οικονομίας από την κρίση της πανδημίας COVID-19.
Οι συχνές εκκλήσεις του Ερντογάν για νομισματική τόνωση, ο διψήφιος πληθωρισμός εδώ και χρόνια και οι ξαφνικές αλλαγές στην ηγεσία της κεντρικής τράπεζας έχουν πλήξει την εμπιστοσύνη των επενδυτών στον τρόπο διαμόρφωσης της πολιτικής που ακολουθείται, αφήνοντας την οικονομία της Τουρκίας πιο ευάλωτη σε χρηματοοικονομική κρίση, εκτιμούν οι αναλυτές των επενδυτικών οίκων.
Η λίρα έχει χάσει 16% από τα μέσα Μαρτίου όταν ο Ερντογάν, που αυτοαποκαλείται ‘εχθρός των επιτοκίων’ εκδίωξε ένα συντηρητικό κεντρικό τραπεζίτη που έχαιρε εκτίμησης στις αγορές για να διορίσει επικεφαλής τον Καβτσίογλου, ο οποίος στο παρελθόν είχε κατακρίνει τη σφιχτή νομισματική πολιτική που ακολουθούσε ο προκάτοχος του.
¨Εκτοτε το παρεμβατικό επιτόκιο της τουρκικής κεντρικής τράπεζας έχει κρατηθεί στο 19% αν και οι αναλυτές αναμένουν μείωση του στο τρίτο τρίμηνο. Ωστόσο, ο πληθωρισμός έχει υπερβεί το 17% και η εξασθένηση της λίρας επιβαρύνει την κατάσταση λόγω των υψηλών εισαγωγών.
«Ο Ερντογάν έχει χάσει την υπομονή του και ξεκάθαρα και δημόσια αυξάνει την πίεση στον κεντρικό του τραπεζίτη», σχολίασαν αναλυτές στην Commerzbank.
Η αντίδραση στο χρηματιστήριο ήταν πιο ήπια, με τον δείκτη BIST 100 να χάνει μόνο 0,3%. Στην αγορά παραγώγων η μεταβλητότητα στα δικαιώματα δολαρίου-λίρας ενός μήνα κρατήθηκε στα χαμηλότερα επίπεδα από τον Φεβρουάριο. Σύμφωνα με αναλυτές της Coex Partners, η αντίδραση ήταν ήπια γιατί η κίνηση του Τούρκου προέδρου ήταν αναμενόμενη, οι αγορές την περίμεναν.
Η πραγματικότητα όμως είναι οτι η λίρα έχει χάσει το ήμισυ της αξίας της τα τελευταία τρία χρόνια. Εξασθένησε την προηγούμενη εβδομάδα λόγω ανησυχιών για το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών και αναζωπύρωσης του πληθωρισμού παγκοσμίως, εξέλιξης που θα μπορούσε να πλήξει τις ευάλωτες αναδυόμενες αγορές αν οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες αρχίσουν να αυξάνουν τα επιτόκια.
Η Citi πρότεινε στους πελάτες της να ποντάρουν σε περαιτέρω πτώση της λίρας ενώ δύο οίκοι αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας σχολίασαν ότι οι δηλώσεις του Ερντογάν καθιστούν την οικονομία της Τουρκίας πιο ευάλωτη σε εξωγενή σοκ λόγω του υψηλού δημόσιου χρέους.
Από την πλευρά του ο Καβτσίογλου στις επαφές του με επενδυτές επιβεβαίωνε τη δέσμευση της κεντρικής τράπεζας για τη σταθερότητα των τιμών, προβλέποντας σημαντική μείωση του πληθωρισμού γύρω στον Σεπτέμβριο με Οκτώβριο. «Πρέπει να σταματήσουν οι αδικαιολόγητες προσδοκίες πρόωρης νομισματικής χαλάρωσης», δήλωσε.
Η τουρκική οικονομία ανακάμπτει από την πανδημία και προβλέπεται να αναπτυχθεί με ρυθμό γύρω στο 5% φέτος. Όμως το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών παραμένει φουσκωμένο και τα συναλλαγματικά της αποθέματα έχουν συρρικνωθεί σημαντικά μετά από τις πολυέξοδες παρεμβάσεις στην αγορά συναλλάγματος πέρυσι.
Οι ταξιδιωτικοί περιορισμοί μπορεί να πλήξουν τη φετινή τουριστική σεζόν, στερώντας την από ξένο νόμισμα. Με την παγκόσμια οικονομία πιθανώς να εισέρχεται σε κύκλο πληθωρισμού, μειώσεις επιτοκίων μπορεί να προκαλέσουν μακροοικονομικές ανισορροπίες και αστάθεια. Η επόμενη συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου της τουρκικής κεντρικής τράπεζας θα λάβει χώρα στις 17 Ιουνίου.
