Στο «μάτι του κυκλώνα» είναι ο τίτλος που συνοδεύει την καθιερωμένη ετήσια έκθεση της ελεγκτικής εταιρίας Pricewaterhousecoopers για τις προοπτικές της ευρωπαϊκής αγοράς ακινήτων το 2023. Η έρευνα, που έχει στηριχθεί σε συνεντεύξεις με παράγοντες του real estate, αναφέρει ότι η βασική ανησυχία είναι η υποχώρηση των τιμών ακινήτων με δεδομένο ότι η μείωση της καθαρής αξίας των περιουσιακών στοιχείων έχει, ήδη, κάνει την εμφάνισή της φέτος. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καταγράφηκε υποχώρηση αξιών το 2022, ενώ για την PwC η περαιτέρω πτώση των τιμών μοιάζει αναπόφευκτη, με το χάσμα ανάμεσα στα πρώτης και δεύτερης κατηγορίας ακίνητα να διευρύνεται.
Τι «ξημερώνει» για την Ελλάδα
Η χώρα μας, καταλαμβάνει την 23η θέση στην κατάταξη με τις 30 πόλεις σε όλη την Ευρώπη με κριτήριο τις συνολικές προοπτικές ανάπτυξης. Σε σχέση με πέρυσι, η Αθήνα διατήρησε τη θέση της -ούτε αυξήθηκε ούτε μειώθηκε- και παρά το μικρό της μέγεθος ως επενδυτικής αγοράς αντιμετωπίζεται από ορισμένους συνεντευξιαζόμενους ως καλή περίπτωση ανάπτυξης τόσο ενοικίων, όσο και τιμών. «Υπάρχει ακόμη περιορισμένο απόθεμα πρώτης κατηγορίας ακινήτων λόγω της παρατεταμένης ύφεσης.
Τα τελευταία δέκα χρόνια, έχουν υπάρξει κάποιες αναπτύξεις ποιοτικών κτιρίων γραφείων και καταστημάτων, με την πόλη να διαθέτει σημαντικές προοπτικές» αναφέρει στην έρευνα fund manager που δραστηριοποιείται στην Αθήνα. Αντίθετα, στην Κωνσταντινούπολη -κατατάσσεται 29η- την οποία η PwC συγκρίνει με την Αθήνα λόγω γειτνίασης, τα πράγματα αναμένεται να χειροτερέψουν προτού βελτιωθούν, όπως αναφέρει ο ίδιος fund manager.
Τι αναμένεται πανευρωπαϊκά
Λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, που έχει εκτοξεύσει το ενεργειακό κόστος κι έχει δημιουργήσει έναν ιστορικά υψηλό πληθωρισμό, επτά στους 10 ερωτηθέντες εκτιμούν ότι η Ευρώπη θα εισέλθει σε υφεσιακό περιβάλλον πριν το τέλος του 2022. Η «ψυχολογία» των συμμετεχόντων στην έρευνα έρχεται σε πλήρη αντίθεση με αυτήν που είχε αποτυπωθεί στην αντίστοιχη περσινή έρευνα οπότε η πανδημία είχε πυροδοτήσει αλληλεγγύη μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών. Όπως και τη βελτίωση της επιχειρηματικής εμπιστοσύνης στην εποχή μετά το τέλος των lockdown.
Σήμερα όμως, η Ευρώπη μοιάζει περισσότερο ανυπεράσπιστη, λυγίζοντας υπό το βάρος του αυξημένου ενεργειακού κόστους και της απουσίας κοινής γραμμής με αποτέλεσμα να προκαλείται αβεβαιότητα μεταξύ των επενδυτών. Μάλιστα, ακόμη και ασφαλείς προορισμοί στη Γερμανία, όπως η Φρανκφούρτη, το Μόναχο και το Αμβούργο κλυδωνίζονται εξαιτίας των επιπτώσεων του πληθωρισμού στην Ευρώπη και της μεγάλης εξάρτησης (της Γερμανίας) από το ρωσικό φυσικό αέριο. Και παρότι φέτος η μισθωτική δραστηριότητα ενισχύθηκε σε όλη την Ευρώπη, υπάρχει διάχυτη η πεποίθηση ότι οι υψηλες ενεργειακές τιμές και η αναμενόμενη ύφεση θα αυξήσουν τους κενούς χώρους, προκαλώντας μείωση ενοικίων. Το 2023 θα είναι μια σκληρή χρονιά και η ανάκαμψη δεν αναμένεται πριν από τις αρχές του 2024” αναφέρουν ειδικοί στην έρευνα της PwC.
Με τα δεδομένα αυτά και έχοντας υπόψη ότι στην Ελλάδα η συρρίκνωση ή η ανάπτυξη εμφανίζονται με καθυστέρηση κάποιων μηνών, σε σχέση με την Ευρώπη, οι επενδυτές δηλώνουν συγκρατημένα αισιόδοξοι. Αυτό που «σώζει» την Ελλάδα είναι το γεγονός ότι οι τιμές στην αθηναϊκή αγορά ακινήτων είναι σημαντικά χαμηλότερες, σε σχέση με τις περισσότερες ευρωπαϊκές πόλεις, όπως και το γεγονός ότι η Αθήνα στερείται ενός πολύ μεγάλου αποθέματος ακινήτων.
Ως αποτέλεσμα, η ζήτηση παραμένει αρκετά μεγαλύτερη σε σχέση με την προσφορά σε επίπεδο τόσο ενοικίων όσων και τιμών πώλησης. Όλα αυτά έχουν ως κοινό παρονομαστή ότι τα νοικοκυριά προτιμούν να διοχετεύουν τη ρευστότητά τους σε σίγουρα assets, όπως τα ακίνητα επειδή ο πληθωρισμός “ροκανίζει” τις αποταμιεύσεις.
