Μέσα στην γενικότερη απογοήτευση σχετικά με τα επιτεύγματα της συνόδου των χωρών του G-20 στην Ρώμη, το Σαββατοκύριακο που μας πέρασε, είχαμε και μία θετική εξέλιξη. Ύστερα από μία τριετία έντονης εμπορικής αντιπαράθεσης ανάμεσα στους στενούς – τουλάχιστον στην θεωρία – συμμάχους, οι ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Ένωση κατάφεραν να συμφωνήσουν μεταξύ τους και να εξομαλύνουν την κατάσταση.
Οι υψηλοί δασμοί, και από τις δύο πλευρές, οι οποίοι είχαν γίνει γνωστοί με το κωδικό όνομα «παράγραφος 232» ξεκίνησαν από την προσπάθεια του προηγούμενου προέδρου των ΗΠΑ να ικανοποιήσει τους ψηφοφόρους του κάνοντας πιο ακριβές τις εισαγωγές διαφόρων προϊόντων στην χώρα.
Οι εισαγωγές χαλύβδινων και αλουμινένιων προϊόντων από τις χώρες της Ε.Ε. ήταν από τα βασικότερα θύματα της παραγράφου 232. Οι δασμοί έφθαναν μέχρι και το 25%, με αποτέλεσμα της σημαντική μείωση των ευρωπαϊκών εξαγωγών, την οικονομική ζημία των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων και την μεγάλη ικανοποίηση ορισμένων κλάδων της αμερικανικής οικονομίας.
Οι μεγαλύτεροι κερδισμένοι ήταν οι μεγάλες αμερικανικές χαλυβουργίες, όπως η Nucor, η U.S. Steel, η Steel Dynamics που είδαν τον ανταγωνισμό να μειώνεται και τις τιμές των δικών τους προϊόντων να αυξάνονται. Χαμένες ήταν οι μικρότερες αμερικανικές επιχειρήσεις, οι οποίες είδαν το κόστος παραγωγής τους να αυξάνεται σημαντικά, και βέβαια οι Αμερικανοί καταναλωτές. Όπως ξέρουμε, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έμεινε με σταυρωμένα χέρια, και επέβαλε παρόμοιους δασμούς σε προϊόντα αμερικανικών επιχειρήσεων, όπως οι μοτοσυκλέτες, το φυστικοβούτυρο, ο χυμός πορτοκαλιού και το γνωστό ποτό μπέρμπον.
Κατά σατανική σύμπτωση, οι περισσότερες αμερικανικές εταιρείες που επλήγησαν από αυτούς τους δασμούς, όπως η Harley Davidson και η Jack Daniels, έχουν τις παραγωγικές τους εγκαταστάσεις σε πολιτείες κρίσιμες για τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές του 2020. Δεν είναι και πολύ σίγουρο πως ο Τραμπ έχασε τις εκλογές εξαιτίας των δασμών, σίγουρα όμως την πλήρωσαν οι εργαζόμενοι στις επιχειρήσεις.
Μετά την εκλογή του Τζο Μπάιντεν, υπήρχε μία ελπίδα πως η «παράγραφος 232» θα περνούσε γρήγορα στην ιστορία. Τα πράγματα όμως δεν ήταν τόσο εύκολα, για οικονομικούς και πολιτικούς λόγους. Οι εξαιρετικά ευνοημένες αμερικανικές χαλυβουργίες, οι οποίες είδαν τα κέρδη τους να απογειώνονται μετά την ανάκαμψη της οικονομίας που ξεκίνησε από το καλοκαίρι του 2020 δεν ήθελαν να τελειώσει σύντομα η καλύτερη περίοδος των τελευταίων δεκαετιών.
Παρά τις διαμαρτυρίες των ενώσεων των μικρότερων αμερικανικών επιχειρήσεων, η κυβέρνηση Μπάιντεν δεν έσπευσε να καταργήσει τις ρυθμίσεις της προηγούμενης κυβέρνησης, προς μεγάλο εκνευρισμό της ευρωπαϊκής πλευράς, η οποία απείλησε με διπλασιασμό των δασμών στα αμερικανικά προϊόντα που προαναφέραμε.
Ο διπλασιασμός ήταν προγραμματισμένο να τεθεί σε εφαρμογή στις αρχές του προσεχούς Δεκεμβρίου. Τελικά αυτό δεν χρειάστηκε να γίνει. Το Σάββατο που μας πέρασε ανακοινώθηκε η κατ? αρχήν συμφωνία μεταξύ των δύο μερών. Για να είμαστε ακριβείς, η παράγραφος 232 δεν περνά στην ιστορία.
Αυτό που συμφωνήθηκε είναι η διατήρηση των δασμών 25% στα χαλυβουργικά προϊόντα και 10% στα προϊόντα αλουμινίου από μία ποσότητα και πάνω. Οι ακριβείς ποσότητες πάνω από τις οποίες θα εξακολουθήσουν να ισχύουν οι δασμοί δεν έχουν γίνει επίσημα γνωστές. Σύμφωνα με τις πληροφορίες του διεθνούς Τύπου, στην περίπτωση του χάλυβα η ποσότητα θα είναι κοντά στα 3,3 εκατομμύρια τόνους ετησίως, ποσότητα που αντιστοιχεί περίπου στις ευρωπαϊκές εξαγωγές λίγο πριν την επιβολή των δασμών, ενώ για το αλουμίνιο δεν έχουν γραφτεί ανάλογες λεπτομέρειες.
Για τις ποσότητες κάτω από αυτά τα όρια (ανεξάρτητα από την ακρίβεια των δημοσιογραφικών πληροφοριών), οι εξαγωγές δεν θα είναι πλήρως αδασμολόγητες αλλά θα επιβαρύνονται με δασμούς που θα αυξάνονται μαζί με το ύψος των εξαγωγών. Η συμφωνία προβλέπει επίσης την διατήρηση όσων εξαιρέσεων από τους δασμούς ισχύουν αυτή την στιγμή. Από την πλευρά της η Ε.Ε. δεν θα προχωρήσει στην επιβολή πρόσθετων δασμών και θα αναστείλει την επιβολή των υπαρχόντων δασμών.
Μία πολύ σημαντική λεπτομέρεια είναι πως απαραίτητη προϋπόθεση για την επιβολή μειωμένων δασμών είναι η κατά 100% ευρωπαϊκή προέλευσή των προϊόντων. Αυτό σημαίνει πως θα πρέπει να αποδεικνύεται πως από το χυτήριο της χαλυβουργίας μέχρι το τελικό προϊόν, όλη η παραγωγή θα πρέπει να γίνεται μέσα στην ευρωπαϊκή ένωση, ενώ το ίδιο ισχύει για το αλουμίνιο.
Δεν μπορούμε να πούμε με σιγουριά τον λόγο για τον οποίον οι δύο πλευρές αποφάσισαν να συμβιβαστούν. Η αμερικανική πλευρά μάλλον φοβήθηκε πως ο διπλασιασμός των δασμών θα έπληττε καίρια πολλές επιχειρήσεις, ενώ είναι βέβαιο πως είναι ανήσυχη λόγω της σημαντικής ανόδου των τιμών των χαλυβουργικών προϊόντων και της επιβάρυνσης πολλών μεταποιητικών επιχειρήσεων και των καταναλωτών. Από την ευρωπαϊκή πλευρά τα πράγματα είναι μάλλον πιο απλά, καθώς οι απώλειες των ευρωπαϊκών μεταλλουργικών επιχειρήσεων ήταν πολύ σημαντικές εξαιτίας των δασμών.
Από πλευράς νικητών και ηττημένων, μπορούμε να πούμε πως όλοι οι εμπλεκόμενοι δηλώνουν σχεδόν ευτυχείς. Οι εργαζόμενοι και οι μέτοχοι της Jack Daniels Harley Davidson πανηγυρίζουν, οι παράγοντες των μεγάλων αμερικανικών χαλυβουργιών χαμογελούν γιατί οι δασμοί δεν εξαφανίζονται πλήρως, το ίδιο και οι Αμερικανοί παραγωγοί πρωτογενούς αλουμινίου, ενώ και τα εργατικά συνδικάτα δεν γκρινιάζουν καθόλου, προς μεγάλη ικανοποίηση του Τζο Μπάιντεν που υπολογίζει στην στήριξή τους. Οι ευρωπαϊκές βιομηχανίες είναι ανακουφισμένες, όπως και η ηγεσία της Ε.Ε. που μπορεί να πει πως υποχρέωσε την αμερικανική πλευρά σε μερική υποχώρηση.
Για να έλθουμε και στα δικά μας, η προσέγγιση ΗΠΑ και Ε.Ε. μάλλον θα κάνει καλό στις ελληνικές, εισηγμένες στο χρηματιστήριο, επιχειρήσεις. Η απαίτηση για πλήρως ευρωπαϊκά προϊόντα αλουμινίου λογικά θα ωφελήσει, άμεσα ή έμμεσα την Mytilineos, ενώ από τον όμιλο Viohalco ο κύριος ωφελημένος φαίνεται να είναι η Cenergy Holdings και ο τομέας χαλύβδινων σωλήνων, ο οποίος είχε πληγεί τα τελευταία τρία χρόνια από το μέτρα προστατευτισμού των αμερικανικών αρχών και την δύσκολη θέση στην οποία είχαν βρεθεί πολλοί Αμερικανοί πελάτες.
Αν πρέπει να ψάξουμε για κάποιον χαμένο, αυτός μάλλον θα είναι η Κίνα, τουλάχιστον σύμφωνα με τους αμερικανικούς σχεδιασμούς. Η πρόβλεψη για παραγωγή των μεταλλικών προϊόντων εξ? ολοκλήρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να φέρει έναν πράσινο μανδύα, αφού υποτίθεται πως εξασφαλίζει πως στις ΗΠΑ θα έρχονται προϊόντα που θα παράγονται με όσο το δυνατόν μικρότερες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, αλλά μπορεί να θεωρηθεί και σαν μία μέθοδος αποκλεισμού των κινεζικών προϊόντων, αφού όσες ευρωπαϊκές επιχειρήσεις επιθυμούν να εξάγουν στις ΗΠΑ θα πρέπει να αποφεύγουν την χρήση χάλυβα και αλουμινίου από την Κίνα.
