Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Την ώρα που οι αγορές «πανηγυρίζουν» για το αποτέλεσμα του πρώτου γύρου των γαλλικών εκλογών, η συζήτηση για το ελληνικό χρέος και την ανάγκη νέων οδυνηρών μεταρρυθμίσεων, συντηρεί την αγωνία για το μέλλον της Ελλάδας.
Τα ελληνικά ομόλογα δεν έλειψαν χθες από το «πάρτι» των αγορών, με τις αποδόσεις των 10ετών τίτλων να υποχωρούν σε χαμηλό 2,5 ετών, ωθούμενα και από την ανακοίνωση του πρωτογενούς πλεονάσματος για το 2016 στο 3,9%. Παρ'' όλα αυτά, το δημοσίευμα της Wall Street Journal, σύμφωνα με το οποίο το ΔΝΤ ζητάει ακόμη περισσότερα μέτρα από την ελληνική κυβέρνηση, δείχνει ότι το ελληνικό σίριαλ απέχει πολύ από ένα θετικό φινάλε.
«Οι εξελίξεις στη Γαλλία αφήνουν περιθώρια αισιοδοξίας για την επόμενη ημέρα στην Ευρώπη, ωστόσο πραγματική βελτίωση του κλίματος θα υπάρξει μόνο όταν περιοριστούν οι ανησυχίες για την Ιταλία», δηλώνει στο liberal.gr αναλυτής ξένου οίκου. «Σε ότι αφορά το ελληνικό ζήτημα, πέρα από τα όποια θετικά στοιχεία για την οικονομία, θα πρέπει να ξεκαθαρίσει το ζήτημα της ελάφρυνσης του χρέους και της συμμετοχής του ΔΝΤ στο πρόγραμμα».
Η φρενίτιδα των αγορών λόγω της διαφαινόμενης νίκης του Emmanuel Macron μπορεί να αποδειχθεί προσωρινή, καθώς όπως εύστοχα εκτιμούν σχολιαστές σε διεθνή μέσα, «ο λαϊκισμός δέχτηκε πλήγμα αλλά δεν πέθανε». Το αποτέλεσμα των γαλλικών εκλογών δεν δίνει λύση στα προβλήματα της Ευρωζώνης αλλά απομακρύνει βραχυπρόθεσμα τον κίνδυνο σημαντικών και δυσάρεστων –κυρίως για τις αγορές - εκπλήξεων.
Μετά από έναν εκρηκτικό Φεβρουάριο, κατά τη διάρκεια του οποίου οι ανησυχίες για τη διάσπαση της Ευρωζώνης κατέγραψαν ιστορικά υψηλά, κυρίως λόγω των διαδοχικών εκλογικών αναμετρήσεων σε Ολλανδία, Γαλλία, Γερμανία, της ανόδου των ευρωσκεπτικιστών, της πολιτικής αβεβαιότητας στην Ιταλία και της ατέρμονης αξιολόγησης του ελληνικού προγράμματος, ο Απρίλιος βρίσκει την Ευρωζώνη σε κάπως πιο ήρεμα νερά.
Όλα δείχνουν ότι ο κίνδυνος εξόδου της Γαλλίας από το ευρώ (Frexit) υποχωρεί αισθητά, ενώ ο κίνδυνος ενός Italexit τουλάχιστον δεν ενισχύεται, όπως εκτιμάται ότι θα συνέβαινε αν η Marine Le Pen εξασφάλιζε υψηλότερα ποσοστά ή αν στο δεύτερο γύρο περνούσε ο Jean-Luc Melenchon αντί του Macron.
Όλα τα παραπάνω, σε συνδυασμό με τις βελτιωμένες προοπτικές της οικονομίας της Ευρωζώνης οδήγησαν σε σημαντική υποβάθμιση τις εκτιμήσεις των αναλυτών για την πιθανότητα διάσπασης της Ευρωζώνης. Σύμφωνα με την τελευταία έρευνα του γερμανικού ινστιτούτου Sentix, η πιθανότητα διάσπασης της Ευρωζώνης έχει μειωθεί στο 18,7% μετά το «θετικό» αποτέλεσμα των ολλανδικών εκλογών, από 25,2%, ενώ αναμένεται ακόμη μεγαλύτερη πτώση μετά το φιλικό προς τις αγορές αποτέλεσμα των γαλλικών εκλογών.
Grexit: Χρέος και μεταρρυθμίσεις
Σε αυτό το περιβάλλον, ο κίνδυνος του Grexit έχει υποχωρήσει, όμως τα προβλήματα της Ελλάδας παραμένουν στο επίκεντρο από τη στιγμή που εκκρεμεί η συμμετοχή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα και η ανάλυση της βιωσιμότητας του χρέους. Μετά την ανάγκη ολοκλήρωσης της αξιολόγησης, τώρα η συζήτηση αφορά σε επιπρόσθετα μέτρα. Ενδεικτική είναι η στροφή του Martin Schulz στο ελληνικό ζήτημα και το γεγονός ότι δεν αποκλείει την έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ αν δεν εφαρμόσει τις απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις.
Από την πλευρά τους, αναλυτές της JP Morgan εκτιμούν ότι το ατύχημα που θα οδηγούσε σε Grexit είναι πλέον εξαιρετικά απίθανο, μετά την πρόοδο που σημειώθηκε στο Eurogroup της 7ης Απριλίου. Νωρίτερα, μέσα στον Μάρτιο, η Citi προέβλεψε ότι ακόμη και αν γίνουν πρόωρες εκλογές στην Ελλάδα, αυτές δεν πρόκειται να οδηγήσουν σε Grexit.
Βάσει των μετρήσεων του Sentix, το Grexit συνεχίζει να εμφανίζει τις περισσότερες πιθανότητες – σε σύγκριση με τα... υπόλοιπα «exit» - με 12,9%, έχοντας, ωστόσο υποχωρήσει αισθητά από την αμέσως προηγούμενη μέτρηση που άγγιζε το 20%. Αναλυτές εκτιμούν ότι ο μόνος τρόπος κλιμάκωσης των ανησυχιών περί Grexit είναι να υπάρξει νέο αδιέξοδο στις διαπραγματεύσεις με τους δανειστές και μία καλή αφορμή θα μπορούσε να είναι η στάση του ΔΝΤ...
Frexit: Απομακρύνθηκε ο «μαύρος κύκνος» Le Pen
Η πρόκριση της Marine Le Pen στο δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών να δημιουργεί συγκεκριμένα προβλήματα στην ομαλή διακυβέρνηση της δεύτερης μεγαλύτερης οικονομίας της Ευρώπης, όμως οι αγορές, τουλάχιστον προσωρινά πήραν... βαθιά ανάσα ανακούφισης. Είναι τέτοια η ευφορία από την διαφαινόμενη εκλογή Macron και την επίσης διαφαινόμενη μετάθεση του «προβλήματος Le Pen» στο μέλλον, που τα γαλλικά ομόλογα σημείωσαν ράλι, οι γαλλικές μετοχές κατέγραψαν υψηλό 9 ετών και οι γερμανικές εκτινάχθηκαν σε ιστορικό υψηλό.
Η αντίδραση των αγορών χαρακτηρίζεται εύλογη καθώς όπως εκτιμούν αναλυτές της UBS, ενδεχόμενη επικράτηση του Εθνικού Μετώπου της Le Pen θα προκαλούσε πενταπλάσιες αναταράξεις στο επενδυτικό κλίμα και γενικότερα στην Ευρωζώνη, από ένα Grexit. Κατά συνέπεια, η τελική επικράτηση του Macron καθιστά πιο σταθερό το μέλλον της Ευρώπης, παρά τις όποιες δυσλειτουργίες προκύψουν από το γεγονός ότι κατά πάσα πιθανότητα θα πρέπει να συγκατοικήσει με κάποια άλλη πολιτική δύναμη.
Παρ'' όλα αυτά, δεν προβλέπεται να συνεχιστεί το ράλι των γαλλικών ομολόγων λόγω των προβλημάτων της γαλλικής οικονομίας.
Italexit: Ο Beppe Grillo και... οι άλλοι
Μία ακόμη θετική επίπτωση από το αποτέλεσμα των γαλλικών εκλογών αφορά την Ιταλία. Ο «μεγάλος ασθενής» της Ευρώπης δύσκολα θα «θεραπευτεί» καθώς διαθέτει το δεύτερο υψηλότερο δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ (132,6%) - μετά την Ελλάδα - και τεράστιο όγκο «κόκκινων» δανείων. Την ίδια ώρα το Κίνημα των Πέντε Αστέρων διεκδικεί την εξουσία με κεντρικό σύνθημα την έξοδο από το ευρώ, τη διάλυση της Τρόικας και το σχηματισμό συμμαχίας του Νότου για την αλλαγή της Ευρώπης. Παρ'' όλα αυτά, η απομάκρυνση του «Frexit» δεν αποκλείεται να περιορίσει τη δυναμική του.
Πολιτικοί αναλυτές επισημαίνουν ότι στο πρόγραμμα που παρουσίασε το Κίνημα των Πέντε Αστέρων του Beppe Grillo, δεν υπάρχει πλέον κατηγορηματική αναφορά στην επιδίωξη εξόδου της Ιταλίας από την Ευρωζώνη (Italexit), ενώ δεν έχει διευκρινιστεί αν παραμένει στόχος η αλλαγή του συντάγματος για να επιτραπεί η διεξαγωγή δημοψηφίσματος για διεθνείς συνθήκες. Παρ'' όλα αυτά, μία από τις τρεις προτεραιότητες του κινήματος είναι η δημιουργία ενός παράλληλου νομίσματος, με ότι αυτό συνεπάγεται.
Στην πλειονότητά τους οι πολιτικοί αναλυτές κάνουν λόγο για τρία μετεκλογικά σενάρια. Το πρώτο προβλέπει ότι κανένα κόμμα δεν θα καταφέρει να σχηματίσει κυβέρνηση με αποτέλεσμα τη διενέργεια νέων εκλογών. Το δεύτερο κάνει λόγο για ένα μεγάλο συνασπισμό μεταξύ του κόμματος του Matteo Renzi και του κεντροδεξιού Forza Italia, του Silvio Berlusconi για να αποκλειστεί ο δρόμος του Grillo προς την εξουσία. Το τρίτο σενάριο προβλέπει μία κυβέρνηση του Κινήματος των Πέντε Αστέρων σε συνεργασία με άλλες αντιευρωπαϊκές δυνάμεις όπως η ακροδεξιά Λίγκα του Βορρά.
