Μεγάλες αλλαγές με σημαντικά οφέλη για ευάλωτους δανειολήπτες και όσους επιχειρούν να ρυθμίσουν τα χρέη τους φέρνει το νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών, το οποίο επιπλέον θα ενεργοποιήσει το θεσμό της δεύτερης ευκαιρίας για δανειολήπτες που επιχειρούν να διασώσουν ακίνητά τους, με τη δημιουργία του Φορέα Ακινήτων. Μερικά μόνο από τα οφέλη είναι η εξασφάλιση μικρού σταθερού επιτοκίου 3% για τρία χρόνια και το «κούρεμα» έως και 28% επιπλέον της οφειλής.
Να σημειωθεί ότι επιτόκιο 3% σταθερό, είναι πολύ συμφέρον αυτήν τη στιγμή που το euribor έχει φθάσει στο 3,99% και χρεώνεται επιπλέον ανάλογα με το δάνειο ποσοστό 2,5%-3%. Συνεπώς, το επιτόκιο αν δεν ίσχυε η περίοδος διευκόλυνσης θα έφτανε το 6,5%-7%, ανάλογα με το δάνειο.
Με το νομοσχέδιο προβλέπεται ότι η συμφωνία για ρύθμιση της οφειλής εξαρτάται αποκλειστικά από τον οφειλέτη κι όχι από τον πιστωτή. Αν ο οφειλέτης συμφωνεί η ρύθμιση θα γίνεται αυτόματα δεκτή και ο πιστωτής έχει μόνο τρόπο αποφυγής της συμφωνίας την προσβολή της δικαστικώς. Σημειώνεται ακόμα ότι με τη συμφωνία αναστέλλονται οι διαδικασίες πλειστηριασμών κατά του οφειλέτη. Σήμερα η μία στις δύο αιτήσεις απορρίπτονται από τους πιστωτές όπως είπε ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης.
Με βάση την ισχύουσα νομοθεσία, ως ευάλωτοι ορίζονται οι οφειλέτες με εισόδημα έως 7.000 ευρώ συν 3.500 ευρώ για κάθε ανήλικο τέκνο με ανώτατο εισοδηματικό όριο τα 21.000 ευρώ και αξία ακίνητης περιουσίας έως 120.000 ευρώ συν 15.000 ευρώ για κάθε παιδί με ανώτατο όριο τα 180.000 ευρώ. Ο ίδιος πρόσθεσε ότι από τους εν δυνάμει 50.000 ωφελούμενους από το πρόγραμμα επιδότησης επιτοκίου των τραπεζών, μόνο 7.000 το αξιοποίησαν.
Οι βελτιώσεις που επέρχονται στον εξωδικαστικό μηχανισμό με το νομοσχέδιο για τον χρηματοπιστωτικό τομέα είναι μεγάλες και από αυτά που παρουσίασαν ο ΥΠΕΘΟ Κωστής Χατζηδάκης και η γενική γραμματέας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, Θεώνη Αλαμπάση, προκύπτουν μεταξύ άλλων τα παρακάτω οφέλη για δανειολήπτες:
- Ο δανειολήπτης θα μπαίνει αυτόματα στη ρύθμιση που προτείνει το υπολογιστικό εργαλείο. Προβλέπεται δηλαδή ότι η ρύθμιση του δανείου (κούρεμα, σύνολο ποσού προς εξόφληση, δόσεις κλπ), θα γίνεται αυτόματα υποχρεωτικά αποδεκτή από τους πιστωτές είτε πρόκειται για τράπεζες είτε για servicers ή δημόσιο. Η ρύθμιση θα λαμβάνει υπόψη τα περιουσιακά στοιχεία του δανειολήπτη και την ικανότητα του να εξοφλεί τις δόσεις του.
- Ο αλγόριθμος από τον οποίο προκύπτει η διαγραφή μέρους της οφειλής (κούρεμα) και το σύνολο της νέας οφειλής του δανειολήπτη θα βελτιωθεί και θα αλλάξει προς όφελός του. Θα καταργηθεί η παράμετρος που προβλέπει ελάχιστο ποσό ανάκτησης από το ποσό του δανείου το οποίο δεν συνοδεύεται από εμπράγματη εξασφάλιση. Επίσης η μείωση της οφειλής για δάνειο με εμπράγματες εξασφαλίσεις μπορεί να αυξηθεί επιπλέον έως και κατά 28% και για το σύνολο των οφειλετών που έχουν δάνεια με εμπράγματη εξασφάλιση και όχι μόνο τους ευάλωτους.
- Παρόλα αυτά, ο οφειλέτης είναι αυτός που θα αποφασίζει αν δέχεται τη ρύθμιση ή όχι κι ουσιαστικά οι πιστωτές χάνουν το δικαίωμα να την απορρίψουν. Διότι σε περίπτωση που δεν συμφωνούν θα πρέπει αυτοί να καταφύγουν στα δικαστήρια καταθέτοντας τα στοιχεία που διαθέτουν για να αποδείξουν για παράδειγμα ότι ο δανειολήπτης δεν είναι ευάλωτος. Με τον τρόπο αυτό η ρύθμιση συνδυάζει την προστασία για τους ευάλωτους, με πρόνοιες που επιτρέπουν τον έλεγχο ως προς το αν ο ενδιαφερόμενος είναι πράγματι ευάλωτος ή όχι, αλλά δυσκολεύουν ουσιαστικά την απόρριψη της λύσης καθώς θα υποχρεωθούν τράπεζες και servicers να καταφεύγουν στα δικαστήρια και σε νέες χρονοβόρες διαδικασίες που δεν είναι βέβαιο ότι θα τους δικαιώσουν, ενώ έχουν την ευκαιρία να ρυθμίσουν το δάνειο και να προχωρήσουν, έστω και με επιπλέον κούρεμα υπέρ του δανειολήπτη.
- Το επιτόκιο ορίζεται σε 3% σταθερό για 3 έτη, με αποτέλεσμα να προστατεύονται οι δανειολήπτες σε μία περίοδο αυξημένων επιτοκίων Έτσι οι δανειολήπτες θωρακίζονται από το περιβάλλον των υψηλών επιτοκίων που ισχύει διεθνώς. Το επιτόκιο για τα χρέη σήμερα είναι euribor συν 2,5 μονάδες για εξασφαλισμένες οφειλές και συν 3 μονάδες για μη εξασφαλισμένες οφειλές. Αυτό σημαίνει επιτόκια 6,5%-7% με τα τρέχοντα επιτόκια euribor.
Βεβαίως, δεν εφαρμόζεται ακόμα αυτό το επιτόκιο και μέχρι τον Απρίλιο 2024 στα στεγαστικά δάνεια οπότε όμως μπορεί αν γίνουν κι άλλες αυξήσεις από την ΕΚΤ να αυξηθεί κι άλλο το euribor. Σήμερα οι ευάλωτοι έχουν προστασία για το 50% της αύξησης των επιτοκίων, ενώ οι συνεπείς δανειολήπτες ανεξάρτητα από εισοδηματικό κλιμάκιο έχουν επιτόκιο euribor 3% συν τις επιβαρύνσεις.
Ωστόσο, 3% σταθερό είναι πολύ ευνοϊκό επιτόκιο σήμερα, και για τρία χρόνια σημαίνει με τα σημερινά δεδομένα ότι μόλις τα επιτόκιά πάψουν να είναι σταθερά, θα έχει ξεκινήσει η ΕΚΤ τις μειώσεις επιτοκίων όπως εκτιμάται, άρα θα ωφεληθούν στη συνέχεια από αναπτυξιακά μέτρα μείωσης των επιτοκίων, εφόσον όλα εξελιχθούν ομάλα.
- Δυνατότητα ένταξης στον Εξωδικαστικό μηχανισμό θα δοθεί και σε όσους «κληρονόμησαν» οφειλές προς το Δημόσιο και Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης, με σχετικές υπουργικές Αποφάσεις που θα εξειδικεύσουν και θα ενεργοποιήσουν διατάξεις του νόμου.
