Του Προκόπη Χατζηνικολάου
Έντονη ανησυχία προκαλούν στον επιχειρηματικό κόσμο της χώρας οι εξελίξεις στην τουρκική οικονομία που παρά τη χθεσινή ανάκαμψη της λίρας συνεχίζει να δημιουργεί αναταραχές κυρίως στις αναδυόμενες αγορές όπως η Ελλάδα. Η ρηχή οικονομία έχει διώξει τους ξένους επενδυτές από το Χρηματιστήριο Αθηνών και όπως όλα δείχνουν η επιστροφή τους θα είναι ιδιαίτερα δύσκολη ακόμα και μετά την 20η Αυγούστου.
Οι αποδόσεις των ομολόγων παραμένουν σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα (4,24% το 10ετές) εξέλιξη που απομακρύνει από τον ορίζοντα την έξοδο στις αγορές για φθηνό χρήμα ακόμα και το Φθινόπωρο. Μάλιστα τα γεγονότα στην γειτονική χώρα δείχνουν πόσο ευάλωτη είναι η ελληνική οικονομία στα εξωτερικά σοκ και πόσο λανθασμένη ήταν η κίνηση της κυβέρνησης να απαρνηθεί τα εναπομείναντα 24 δισ. ευρώ από το δάνειο του ESM (μετά την εκταμίευση των 15 δισ. ευρώ, η οικονομική στήριξη του ESM προς την Ελλάδα ανήλθε σε 61,9 δισ. ευρώ, από το αρχικό δάνειο των 86 δισ. ευρώ) με επιτόκιο κάτω του 1%.
Εκτός όμως από την αδυναμία εξόδου στις αγορές οι ελληνικές εξαγωγές βρίσκονται πλέον αντιμέτωπες με διπλό κίνδυνο. Αφενός λόγω της επικείμενης επιβράδυνσης της οικονομίας της Τουρκίας (εκτιμάται ότι θα περιοριστούν οι εισαγωγές της Τουρκίας), αφετέρου εξαιτίας της κατάρρευσης της λίρας με αποτέλεσμα τα τουρκικά προϊόντα να είναι πολύ πιο ανταγωνιστικά στις ξένες αγορές σε σύγκριση με τα ελληνικά προϊόντα.
Από την επεξεργασία που έχει κάνει το Κέντρο Εξαγωγικών Ερευνών και Μελετών (πρόκειται για τον ερευνητικό βραχίονα του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων) στα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής προκύπτει ότι το 2017 η Τουρκία αποτελούσε τον τρίτο κυριότερο προορισμό για τα ελληνικά προϊόντα, με την αξία των εξαγωγών να διαμορφώνεται πέρυσι σε 1,95 δισ. ευρώ. Κατά το πρώτο τρίμηνο του 2018 η Τουρκία ανέβηκε στη δεύτερη θέση, με την αξία των ελληνικών εξαγωγών προς τη γείτονα να ανέρχεται σε 579,9 εκατ. ευρώ.
Με βάση την αξία εξαγωγών, τα τρία κυριότερα προϊόντα που εξάγει η Ελλάδα στην Τουρκία (στοιχεία 2017) είναι καύσιμα - πετρελαιοειδή (1,07 δισ. ευρώ), βαμβάκι (162,85 εκατ. ευρώ) και πλαστικές ύλες (123 εκατ. ευρώ). Περιορισμένες, αντιθέτως, είναι οι εξαγωγές τροφίμων.
Εντονος προβληματισμός, βεβαίως, επικρατεί όχι μόνο στις ελληνικές εξαγωγικές επιχειρήσεις αλλά και επιχειρήσεις ελληνικών συμφερόντων που δραστηριοποιούνται στην Τουρκία τόσο στον τομέα της μεταποίησης όσο και σε αυτούς του εμπορίου και των υπηρεσιών. Ενδεχόμενη υποχώρηση της ζήτησης στο εσωτερικό της Τουρκίας αναμένεται να επηρεάσει τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται κυρίως στους δύο τελευταίους τομείς και λιγότερο όσες βρίσκονται στη γείτονα με παραγωγικές μονάδες, όπως είναι για παράδειγμα η Chipita (διαθέτει εργοστάσιο στην Κωνσταντινούπολη), η ΤΙΤΑΝ (δραστηριοποιείται μέσω της Adocim Cimento Beton, στην οποία συμμετέχει με 50%), η «Πλαστικά Κρήτης» (με τη θυγατρική SENKROMA).
Το μεγαλύτερο όμως πρόβλημα θα αντιμετωπίσει ο ελληνικό τουρισμός. Ηδη φέτος ο τουρισμός στην γειτονική χώρα καταγράφει αύξηση της τάξης του 30% κατά το πρώτο εξάμηνο ενώ συνολικά υπολογίζεται ότι θα επισκεφθούν τη χώρα 40 εκατ. τουρίστες. Το 2019 όμως και εφόσον δεν υπάρξουν κοινωνικές αναταραχές ή ενδεχομένως χρεοκοπία της χώρας, ο ήδη φθηνός τουρισμός να αυξηθεί δημιουργώντας αλυσιδωτές αντιδράσεις στην ελληνική οικονομία. Ήδη ο ελληνικό τουρισμός μαστίζεται από την υψηλή φορολογία που διώχνει τους τουρίστες σε χώρες όπως η Τουρκία και η Αίγυπτος.
