Ο ιδρυτής του κινήματος ειρήνης Μπέρντραντ Ράσελ είχε γράψει στις αρχές της δεκαετίας του '60: «αν δεν υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις εκτός από την κομμουνιστική κυριαρχία ή την εξαφάνιση του ανθρώπινου είδους, η πρώτη εναλλακτική είναι η μικρότερη από τα δύο κακά». Αυτή η πρόταση του κωδικοποιήθηκε στο «better red, than dead» που αποτέλεσε το σύνθημα των κινημάτων ειρήνης τα οποία, όπως αποδείχθηκε μετά την κατάρρευση των σοσιαλιστικών κρατών, χρηματοδοτούνταν αφειδώς από την KGB και την Stasi.
Πού βρίσκεται η πονηρία στο απόφθεγμα Ράσελ; Επιλέγει με τρόπο προπαγανδιστικό τους όρους τους διλήμματος, καθώς απαντά ευθέως στο άλλο δίλημμα: «θα πολεμήσουμε ή θα υποταχθούμε για να ζήσουμε;», επιλέγοντας τη δεύτερη εναλλακτική.
Αυτές οι μνήμες ήρθαν στο μυαλό μου καθώς διάβαζα σχόλια έγκυρων στρατηγικών αναλυτών πως ο Ζελένσκι καταστρέφει τη χώρα του. Πώς την καταστρέφει; Αμυνόμενος. Τι έπρεπε να κάνει, σύμφωνα με τη λογική τους; ότι πρότεινε και ο Ράσελ το 1961. Καλύτερα να υποταχθεί, παρά να αμυνθεί. Για να ζήσουν οι Ουκρανοί θα πρέπει να σκύψουν το κεφάλι στο Ρώσο εισβολέα.
Πραγματικά, δεν γνωρίζω αν όλοι αυτοί οι αναλυτές έχουν επίγνωση του τι λένε. Αν έχουν κατανοήσει τι μήνυμα στέλνουν στην κοινωνία. Και εκπλήσσομαι γιατί μεταξύ αυτών βρίσκονται υψηλόβαθμοι απόστρατοι, που ο ρόλος τους ήταν, όταν υπηρετούσαν, να υπερασπίζονται την πατρίδα ασυζητητί και άνευ όρων και όχι να κάνουν ωφελιμιστικές εκτιμήσεις.
Αν επικρατούσαν αυτές οι αντιλήψεις τότε όλα τα μικρότερα και λιγότερα ισχυρά κράτη δεν θα έπρεπε να προβάλουν καμιά αντίσταση στον ισχυρότερο εισβολέα. Κάτι σαν τους Γάλλους «πουρκουάδες», που αναρωτιόντουσαν γιατί να πολεμήσουν τους Γερμανούς τον Μάιο του 1940.
Η στάση ενός λαού απέναντι στην υπεράσπιση της πατρίδας του όταν δέχεται εισβολή, είναι πάνω απ' όλα μια ηθική στάση. Όλοι, ηγεσία και πολίτες, βρίσκονται αντιμέτωποι με την Ιστορία τους. Ουδείς θα θυμόταν τον Ζελένσκι αν υπέκυπτε στις ρωσικές απαιτήσεις. Τώρα όλοι θα τον μνημονεύουν ως τον ηγέτη που αντιστάθηκε σε μια υπερδύναμη.
Στο δίλημμα υποταγή και ταπείνωση ή αντίσταση και περηφάνια, επέλεξε το δεύτερο, όπως και πολλοί άλλοι ηγέτες πριν από αυτόν. Η ηθική στάση δεν εξαρτάται από τους συσχετισμούς δυνάμεων και το τελικό αποτέλεσμα.
Το αξιοπερίεργο είναι πως σχεδόν όλοι αυτοί που μέμφονται τον Ζελένσκι γιατί υπερασπίζεται την πατρίδα του, είναι στα καθ' ημάς τουρκοφάγοι. Έχω την αίσθηση πως τελικά δεν είναι τίποτα. Απλώς «πουλάνε» αυτό που νομίζουν πως έχει μεγαλύτερο ακροατήριο ή περισσότερα λεφτά.
Από το ψυχροπολεμικό «better red than dead» του Ράσελ, ως το σημερινό «ο Ζελένσκι καταστρέφει τη χώρα του», η απόσταση είναι ασήμαντη. Και η ντροπή το ίδιο μεγάλη.
