Η οργάνωση ορφανοτροφείων ήταν από τα πρώτα έργα του Ιωάννη Καποδίστρια. Όμως, σχεδόν 200 χρόνια μετά και ακόμα δεν υπήρχε θεσμικό πλαίσιο ίδρυσης και λειτουργίας για τις δομές προστασίας ανηλίκων. Με απόλυτη διαφάνεια, διεθνείς προδιαγραφές και σαφή κριτήρια καλύπτουμε τα κενά του παρελθόντος και κάνουμε το αυτονόητο. Βάζουμε κανόνες στις δομές που φροντίζουν και φιλοξενούν παιδιά. Παιδιά χωρίς οικογένεια ή μακριά από αυτήν.
Τις προδιαγραφές λειτουργίας των δομών παιδικής προστασίας δεν τις επινοήσαμε. Βασίζονται σε διεθνή και ευρωπαϊκά κείμενα· στη Διεθνή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, στη Σύσταση (2005)5 του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα δικαιώματα των παιδιών που ζουν σε ιδρύματα παιδικής προστασίας και σε κοινές κατευθυντήριες γραμμές για τη μετάβαση από την ιδρυματική φροντίδα στη φροντίδα σε επίπεδο τοπικής κοινότητας.
Δουλέψαμε εντατικά ενάμιση χρόνο, συνεργαστήκαμε με τον συνήγορο του Πολίτη, τη Unicef και ειδικούς του χώρου. Στη συνέχεια, το σχέδιό μας μπήκε σε δημόσια διαβούλευση και εν τέλει ενσωματώσαμε πολλά από τα κατατεθειμένα σχόλια.
Οι προτεραιότητές μας; Η αποϊδρυματοποίηση γίνεται πλέον πρωταρχικός σκοπός λειτουργίας των ιδρυμάτων. Μεταβαίνουμε πια από το απαρχαιωμένο μοντέλο προστασίας των παιδιών εντός δομών σε ένα παιδοκεντρικό μοντέλο εύρεσης της κατάλληλης για αυτά οικογένειας.
Επιδίωξή μας τα παιδιά να ζουν σε κατάλληλες για αυτά θετές ή ανάδοχες οικογένειες και ο χρόνος παραμονής τους εντός των δομών να είναι ο ελάχιστος δυνατός. Και έπειτα είναι οι συνθήκες διαβίωσης αλλά και φροντίδας μέσα στις ίδιες τις δομές. Πώς είναι δυνατόν να μην μας νοιάζει η στελέχωσή τους, οι κτιριολογικές προδιαγραφές που σέβονται την ιδιωτικότητα και τα δικαιώματα των παιδιών και βέβαια ο έλεγχός τους;
Αυτό που θέλουμε είναι οι δομές να λειτουργούν με υψηλού επιπέδου υπηρεσίες προς τα παιδιά και βέβαια με κανόνες που περιορίζουν τις βλαπτικές συνέπειες της ιδρυματικής φροντίδας. Δεν αφήνουμε ούτε μια χαραμάδα σε ενδεχόμενο κακοποίησης ή παραμέλησης των παιδιών. Η προστασία κάθε παιδιού είναι ευθύνη όλων μας.
Είμαστε όλοι μαζί, Πολιτεία, πολίτες και αρμόδιοι φορείς, για να παρακολουθούμε τον τρόπο εφαρμογής του θεσμικού πλαισίου, να καταγράφουμε τα όποια ζητήματα προκύπτουν και να ενισχύουμε διαρκώς τις κοινωνικές μας υπηρεσίες. Δεν αρκεί όμως μόνο η πολιτική βούληση. Η αποϊδρυματοποίηση πρέπει από πολιτική προτεραιότητα να γίνει και κοινωνική προτεραιότητα.
Είναι βέβαιο πως η ιδρυματική φροντίδα, όσο προσεγμένη κι αν είναι, δεν μπορεί να καλύψει τις συναισθηματικές και ψυχικές ανάγκες ενός παιδιού. Κάθε παιδί που βγαίνει από ένα ίδρυμα είναι για εμάς μια νίκη, μια δικαίωση. Εργαζόμαστε εντατικά για να διευκολύνουμε τη ζωή των παιδιών, ιδιαίτερα αυτών που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη. Για να περιορίσουμε και, γιατί όχι, κάποια στιγμή να μηδενίσουμε τον αριθμό των παιδιών που ζουν σε ιδρύματα. Στόχος, επιθυμία και ευχή μου είναι να βρεθεί μια οικογένεια για κάθε παιδί.
