Οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή έχουν επαναφέρει το προσφυγικό - μεταναστευτικό στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής ατζέντας, οδηγώντας τη συζήτηση σε δύο κατευθύνσεις. Αφενός, στο πώς η Ευρώπη μπορεί να προετοιμαστεί καλύτερα στη φύλαξη των συνόρων της, στην ενίσχυση γειτονικών στην κρίση χωρών, στην καταπολέμηση των δικτύων διακινητών, αλλά και στο εσωτερικό της, ώστε να αντιμετωπίσει ενδεχόμενες αυξημένες ροές. Αφετέρου, όμως, στο πώς οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις - όσες τουλάχιστον δεν έχουν επιλέξει να ακολουθήσουν τη σκληρή ατζέντα - θα μπορέσουν να αντιμετωπίσουν τις λαϊκίστικες «φωνές» στο εσωτερικό τους, που προτείνουν λύσεις εκτός κάθε ευρωπαϊκού πλαισίου.
Η κυβέρνηση βρίσκεται σε εγρήγορση, καθώς ουδείς μπορεί αυτήν την ώρα να στοιχηματίσει για το τι θα ακολουθήσει το επόμενο διάστημα, όσο οι πολεμικές συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή κλιμακώνονται. Άλλωστε, και οι «27» Ευρωπαίοι ηγέτες, οι οποίοι βρίσκονται στις Βρυξέλλες αναζητούν κοινό βηματισμό απέναντι στις προκλήσεις, που γεννούν οι εξελίξεις στη γεωπολιτική σκακιέρα. Το μεταναστευτικό αποτελούσε ακόμη και πριν την ένταση των πολεμικών συγκρούσεων μεταξύ Ισραήλ, Χαμάς, Χεζμπολάχ και Ιράν, ένα «ανοιχτό» πρόβλημα για τις ευρωπαϊκές χώρες, που οι ευρωεκλογές και η ενίσχυση ακροδεξιών σχηματισμών, ανέδειξε ως μείζον για σειρά ευρωπαϊκών χωρών.
Η μονομερής απόφαση της Γερμανίας να επαναφέρει τους συνοριακούς ελέγχους και να θέσει ζήτημα επιστροφής μεταναστών στις χώρες υποδοχής τους, η σκληρή στάση, που Ιταλία, Αυστρία και Ουγγαρία προαναγγέλλουν, δημιούργησαν μια de facto αμφισβήτηση των συμφωνηθέντων στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως το Σύμφωνο Μετανάστευσης και Ασύλου, στο οποίο είχαν καταλήξει οι «27» τον περασμένο Μάιο. Χαρακτηριστική του συγκρουσιακού κλίματος ήταν και η προπαρασκευαστική συνάντηση που προγραμμάτισαν Ιταλία και Αυστρία, προσκαλώντας και τον Κυριάκο Μητσοτάκη σε αυτή, πριν τη συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Η Ελλάδα, ως χώρα «πρώτης γραμμής» και προβληματίζεται για τις εξελίξεις και προετοιμάζεται γι’ αυτές. Παράλληλα, όμως, η ελληνική κυβέρνηση δηλώνει αποφασισμένη να μην αφήσει τη χώρα να μετατραπεί σε «κυματοθραύστη», σηκώνοντας μόνη ολόκληρο το βάρος ενός νέου μεταναστευτικού κύματος, απλά και μόνο γιατί η γεωπολιτική της θέση την καθιστά και σύνορο της Ευρώπης. Μετά τις αποφάσεις του Βερολίνου, ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε διαμηνύσει ότι η Αθήνα θα θέσει το μεταναστευτικό - προσφυγικό στο πρώτο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, που πραγματοποιείται αύριο και μεθαύριο στις Βρυξέλλες.
Παρότι η κυβέρνηση έχει δηλώσει κατηγορηματικά ότι έργα, όπως ο φράχτης στον Έβρο θα ολοκληρωθούν ακόμη και χωρίς ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, με πόρους του εθνικού προϋπολογισμού, είναι σαφές ότι αναμένει από τους Ευρωπαίους εταίρους, όπως και κεντρικά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τη συνδρομή και τουλάχιστον, την τήρηση των συμφωνηθέντων.
Δίνοντας το στίγμα των προθέσεων της Αθήνας, ο πρωθυπουργός, προσερχόμενος στη Σύνοδο Κορυφής, σημείωσε ότι η Ελλάδα, εδώ και πέντε χρόνια, βρίσκεται στην πρώτη γραμμή υλοποίησης μιας πολύ αυστηρής αλλά δίκαιης πολιτικής για την αντιμετώπιση των ζητημάτων της παράνομης μετανάστευσης, επισημαίνοντας ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αλλά και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχουν έρθει πολύ κοντά στις ελληνικές θέσεις, δίνοντας πολύ μεγάλη σημασία στην εξωτερική διάσταση του ζητήματος της παράνομης μετανάστευσης και της αποτελεσματικής φύλαξης των συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο πρωθυπουργός, πάντως, υπογράμμισε την ανάγκη αποτελεσματικής πολιτικής επιστροφών, λέγοντας με έμφαση ότι «πρέπει να γίνονται και προς την Τουρκία», παραπέμποντας και στις προτάσεις που θα καταθέσει η Κομισιόν.
Ήδη, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έστειλε επιστολή προς τους ηγέτες των κρατών-μελών της ΕΕ, στην οποία επισημαίνει τη σημασία της εφαρμογής του Συμφώνου για τη Μετανάστευση και το Άσυλο, όπως και της δήλωσης ΕΕ - Τουρκίας. Μάλιστα, οι Βρυξέλλες αναγνωρίζοντας το βάρος, που η Άγκυρα σηκώνει, υποδεχόμενη και φιλοξενώντας εκατομμύρια πρόσφυγες, ανακοίνωσε ότι προγραμματίζεται έως το τέλος του έτους πακέτο στήριξης της Τουρκίας ύψους 1 δισεκατομμυρίου ευρώ για βοήθεια κυρίως προς τους Σύρους πρόσφυγες. Εμμέσως, η πρόεδρος της Κομισιόν σχολιάζει και τις αποφάσεις του Βερολίνου, αναφέροντας ότι η επαναφορά των συνοριακών ελέγχων στη Ζώνη Σένγκεν θα πρέπει να είναι μέτρο έσχατης λύσης, εξαιρετικό και ανάλογο της απειλής που εντοπίστηκε.
Μια ανάλογη συζήτηση, όμως, έχει ανοίξει και εντός συνόρων, με την κυβέρνηση, που έως τώρα παρακολουθούσε τον Κυριάκο Βελόπουλο και προσφάτως την Αφροδίτη Λατινοπούλου να αναπτύσσουν ένα ολόκληρο «αφήγημα» βασισμένο στο μεταναστευτικό, να αποφασίζει να απαντήσει, βασιζόμενη στα στοιχεία.
«Η πολιτική Μητσοτάκη, μειώνει τους διαμένοντες στη χώρα κατά 85%. Από 90.000 και κάτι, πήγε 21.000 και από 130 δομές έχουμε 33 δομές» δήλωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, σημειώνοντας ότι η κ. Λατινοπούλου έχει ενταχθεί στην πολιτική ομάδα της ακροδεξιάς στο ευρωκοινοβούλιο και επισημαίνοντας ότι «αυτά τα οποία προτείνει η κ. Λατινοπούλου και οι ομοϊδεάτες της, που μαζί έχουν αυτή την ευρωομάδα, αν εφαρμοστούν από την Ελλάδα, πέραν του ότι δεν θα έχουν αποτέλεσμα, η Ελλάδα ουσιαστικά τίθεται εκτός Ευρώπης».
Η κυβέρνηση δεν αρνείται ότι το τελευταίο διάστημα οι ροές έχουν αυξηθεί, συνολικά κατά 39% το 2024, ακολουθώντας, μάλιστα, όχι μόνο τον «διάδρομο του Αιγαίου, αλλά και τον νότιο διάδρομο, από τη Λιβύη προς τη Γαύδο και την Κρήτη. Ωστόσο, επισημαίνεται ότι η Ελλάδα πλέον δεν μπορεί να συγκριθεί με την κατάσταση στη χώρα και την ασφάλεια των συνόρων, πριν από μερικά χρόνια.
Ο φράχτης στον Έβρο προχωρά - αν και εκτιμάται ότι υπάρχουν σημεία. τα οποία πρέπει ακόμη να ενισχυθούν - έχει ενισχυθεί ο αριθμός των συνοριοφυλάκων - σε εξέλιξη βρίσκεται η πρόσληψη 150 επιπλέον σε Ροδόπη και Καβάλα - όπως και η χρήση της τεχνολογίας. «Κλειδί» σε κάθε περίπτωση θεωρείται η συνέχιση της συνεργασίας με την Τουρκία, καθώς είναι εκείνη, σε πρώτη φάση, που μπορεί να βάλει «φρένο» στα δίκτυα των διακινητών, με το θέμα να συζητείται μεταξύ Κυριάκου Μητσοτάκη και Ταγίπ Ερντογάν τον Σεπτέμβριο στη Νέα Υόρκη.
