Ξένα Πανεπιστήμια: Aπό το brain drain στο brain gain
Shutterstock
Shutterstock

Ξένα Πανεπιστήμια: Aπό το brain drain στο brain gain

Η χώρα μας διαθέτει διεθνώς ένα εξαιρετικό επιστημονικό προσωπικό, επιπρόσθετα του εγχώριου. Χιλιάδες νέοι Έλληνες επιστήμονες διδάσκουν και ερευνούν σε εκατοντάδες πανεπιστημιακά ιδρύματα σε Ευρώπη και Αμερική, πολλά εξ αυτών κορυφαία. Τις τελευταίες δεκαετίες, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της πρόσφατης οικονομικής κρίσης, δεκάδες χιλιάδες Έλληνες επιστήμονες μετανάστευσαν σχεδόν σε όλο τον κόσμο και εργάζονται ως πανεπιστημιακοί καθηγητές και ερευνητές, γνωρίζω μάλιστα επιστήμονες μας που εγκαταστάθηκαν ακόμη και στη μακρινή Κίνα ως καθηγητές των πανεπιστημίων της.

Ο τεράστιος αυτός ακαδημαϊκός και επιστημονικός πλούτος της χώρας μας, σε τεχνογνωσία και τεχνολογίες αιχμής, περιζήτητες από την οικονομία μας και τις επιχειρήσεις μας, θα προσέφερε στην πατρίδα του εάν του δίνοντας αξιοπρεπείς δυνατότητες δραστηριοποίησης τους στην Ελλάδα. 

Ως πρώην μέλος του Συμβουλίου της Ανεξάρτητης Αρχής Διασφάλισης Ποιότητας της Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΑΔΙΠ) κατά τη θητεία των μεταρρυθμιστών υπουργών παιδείας Μ. Γιαννάκου και Α. Διαμαντοπούλου, είχα την ευκαιρία να προσκαλέσω ως αξιολογητές των ΑΕΙ μας πολλούς Έλληνες καθηγητές του εξωτερικού, από κορυφαία πανεπιστήμια της Ευρώπης και της Αμερικής. Αυτοί οι συνάδελφοι θα μπορούσαν σήμερα να συμβάλλουν καθοριστικά στη μέσω διακρατικών συμφωνιών βάσει του άρθρου 28 του Συντάγματος εγκατάσταση τμημάτων και σχολών των πανεπιστημίων τους στην Ελλάδα.

Η πρώην υπουργός Παιδείας Ν. Κεραμέως προώθησε με τη σειρά της δραστήρια τη συνεργασία πολλών ελληνικών πανεπιστημίων με πανεπιστήμια της Αμερικής και της Ευρώπης, με τη στοχευμένη κινητοποίηση και του  Γ.Γ. Ανώτατης Εκπαίδευσης του υπουργείου της Α. Δημητρόπουλου, επιστήμονα με μεγάλη πείρα στη συνεργασία διεθνών και ελληνικών ΑΕΙ ως πρώην στελέχους της ΑΔΙΠ. 

Η μεγάλη και διαχρονική αυτή προσπάθεια συνεργασίας και ώσμωσης των ελληνικών με σημαντικά και κορυφαία διεθνή πανεπιστήμια παρέχει σήμερα την απαραίτητη προεργασία εκπαιδευτικής δραστηριοποίησης των πανεπιστημίων αυτών στην Ελλάδα, με την εφαρμογή του άρθρου 28 του Συντάγματος. 

Πράγματι, το άρθρο αυτό δίνει την δυνατότητα για το εθνικό συμφέρον της εκπαιδευτικής συνεργασίας με άλλα κράτη, με την ψήφιση σχετικού νόμου που κυρώνει αυτή τη διακρατική συμφωνία με την ψήφιση από τα 3/5 των βουλευτών (180/300). Η διαδικασία αυτή δεν έχει καμία σχέση με τις υπάρχουσες δραστηριότητες των ιδιωτικών κολεγίων στον ελλαδικό χώρο, που λειτουργούν βάσει ευρωπαϊκών νόμων επιχειρηματικής δραστηριότητας στην εκπαίδευση. 

Η εγκατάσταση στην Ελλάδα σχολών και τμημάτων διεθνών πανεπιστημίων βάσει διακρατικών συμφωνιών, επικυρωμένων με νόμο από τη Βουλή θα προετοιμάσει το αναγκαίο αυστηρό καθεστώς ίδρυσης μη κερδοσκοπικών μη κρατικών πανεπιστημίων στη χώρα μας, με την προωθούμενη κατάργηση του άρθρου 16 του Συντάγματος περί του αποκλειστικού δημοσίου χαρακτήρα της ανώτατης εκπαίδευσης. Οι βάσει του άρθρου 28 του Συντάγματος διακρατικές συμφωνίες ίδρυσης παραρτημάτων κορυφαίων διεθνών πανεπιστημίων στη χώρα μας, με την εφαρμογή των αυστηρών ακαδημαϊκών κανόνων λειτουργίας τους στις χώρες προέλευσης τους αλλά και η αυστηρή και διαρκής αξιολόγηση τους και πιστοποίηση από την ελληνική ΑΔΙΠ των ακαδημαϊκών λειτουργιών τους θα διασφαλίσουν την ποιότητα των παρεχόμενων σπουδών τους, διακρίνοντας τα από τα υπάρχοντα ιδιωτικά κολέγια.

Επιπρόσθετα, τα τμήματα αυτά θα προωθήσουν και τη βελτίωση των ελληνικών κρατικών πανεπιστημίων μέσω της άμιλλας και του επιστημονικού συναγωνισμού. Είναι βέβαια επιβεβλημένο το υπουργείο παιδείας να προωθήσει τάχιστα και παράλληλα την ενίσχυση των ελληνικών δημοσίων πανεπιστημίων για την προώθηση αυτής της άμιλλας που μπορεί να αλλάξει θετικά και συνολικά την ποιότητα της ανώτατης εκπαίδευσης στη χώρα μας. 

Τα ποιοτικά παραρτήματα των διεθνών πανεπιστημίων στη χώρα μας θα προσελκύσουν δεκάδες χιλιάδες Ελλήνων φοιτητών που σήμερα σπουδάζουν σε πανεπιστήμια της Ευρώπης και της Αμερικής, πολλά εκ των οποίων είναι ιδιωτικά. Δυστυχώς, για τη χώρα μας, ένα  σημαντικό ποσοστό αυτών των νέων επιστημόνων συνεχίζουν την επαγγελματική τους σταδιοδρομία στις χώρες που σπούδασαν και δε σκέφτονται να γυρίσουν πίσω στην πατρίδα. Επίσης, η Κύπρος, πολλές βαλκανικές αλλά και πρώην ανατολικές ευρωπαϊκές χώρες φιλοξενούν δεκάδες χιλιάδες Έλληνες φοιτητές στα ιδιωτικά τους πανεπιστήμια. Τα κυπριακά πανεπιστήμια συνεισφέρουν περίπου το 2% του ΑΕΠ του νησιού, με χιλιάδες ελληνόπουλα να φοιτούν στα ιδιωτικά της ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα.

Τα παραρτήματα των διεθνών πανεπιστημίων βάσει του άρθρου 28  θα προσελκύσουν στην Ελλάδα και χιλιάδες ξένους φοιτητές με εύλογο οικονομικό όφελος για την οικονομία μας. Θα προσελκύσουν επίσης και πολλές χιλιάδες Ελλήνων επιστημόνων της διασποράς που θα κληθούν να υπηρετήσουν ως καθηγητές και ερευνητές τους, προάγοντας αποτελεσματικά τον επαναπατρισμό μέρους του λαμπρού διεθνούς επιστημονικού δυναμικού μας (brain gain).