Οι ασθένειες έχουν επεκταθεί του ιατρικού κλάδου και έχουν τη δική τους θέση στην κοινωνία αναλόγως πώς τα φαινόμενα χρησιμοποιούνται. Μεταξύ άλλων, έχουν διαγνωσθεί ως πολιτικές της ταυτότητας, κουλτούρα της ακύρωσης (cancel culture), ενίοτε αποδίδονται στο όνομα της πολιτικής ορθότητας. Το ερώτημα που τίθεται είναι εάν αυτές θεραπεύονται και με ποιο τρόπο, ενώ υπάρχει και η άποψη ότι δεν νοούνται ως πλήγματα της κοινωνίας, καθώς, καθένας αντιλαμβάνεται ένα γεγονός από την δική του οπτική και τις πεποιθήσεις που έχει.
«Όπως και να μας βλέπουν, δεν είμαστε αυτό που βλέπουν» αναφέρεται στο έργο του Ρόμπερτ Ίκε με τίτλο «The Doctor», το οποίο ανεβαίνει στο Αμφι-Θέατρο Σπύρου Α. Ευαγγελάτου υπό τη σκηνοθετική ματιά και μετάφραση της καλλιτεχνικής διευθύντριας του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, Κατερίνας Ευαγγελάτου.
Πολύ ελεύθερα βασισμένο στο έργο «Professor Bernhardi» του Άρτουρ Σνίτσλερ, το «The Doctor» θέτει ζητήματα πίστης και ηθικής, θρησκείας και ιατρικού λειτουργήματος, ζωής και θανάτου, ελπίδας, σχέσης μεταξύ των δύο φύλων, θύτη και θύματος, θίγοντας επίσης θέματα που έχουν να κάνουν με το τι ορίζεται σωστό και τι λάθος, με την αποδοχή αλλά και την εμπιστοσύνη που χτίζεται ή όχι στις ανθρώπινες σχέσεις, όποιας μορφής κι αν είναι αυτές. Τα πρόσωπα, είναι τελικά η δουλειά τους –το λειτούργημα που ασκούν– ή οντότητες με προσωπικότητα και κρίση; Ένα γεγονός που έχει τελεστεί δεν αλλάζει, μπορεί να αλλάξει όμως ο τρόπος που θα το χειριζόμασταν;
Η ιστορία εκτυλίσσεται αφότου μία έφηβη μεταφέρεται στο Ινστιτούτο Elizabeth για την άνοια, μετά από μια αυτοσχέδια άμβλωση και την άρνηση της εισόδου ενός ιερέα (Νίκος Χατζόπουλος) στο θάλαμο της έφηβης από την καθηγήτρια και ιατρό Ρουθ Γουλφ (Στεφανία Γουλιώτη) διότι δεν διαθέτει επαρκείς πληροφορίες για τις θρησκευτικές πεποιθήσεις της ασθενούς. Το σκάνδαλο που ξεσπά έπειτα από την απόφασή της λαμβάνει μη ελέγξιμες διαστάσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης παραπέμποντας σε λαϊκό δικαστήριο –«σύγχρονο θυσιαστήριο»– μέσω των social media, καθώς όλοι έχουν γνώμη, εν προκειμένω κρίνουν δίχως να κρίνονται. Η κατακραυγή προβλέπεται να μετριάσει σαν επέλθει κάποιου είδους ποινή. Συμβολικά, στην παράσταση αποδίδεται με σταγόνες αίματος και το αποτέλεσμα μίας δίκης που ακολούθησε του «δικαστηρίου» που στήθηκε σε τηλεοπτικό πλατό.
Από την παράσταση «The Doctor». Φωτ.: Βάσια Αναγνωστοπούλου. Πηγή φωτ.: Πολιτιστικός Οργανισμός «Λυκόφως»
«Εάν ένας γιατρός είναι λευκός, Εβραίος, άθεος ή γυναίκα, είναι χωρίς σημασία· και είναι ακόμα πιο καταστροφικό να επιτρέπεται στα υποκριτικά τρολ του διαδικτύου να κρίνουν τους επιστήμονες», υπογραμμίζεται, ώστε να τονιστεί ο κίνδυνος της συνεχούς ενασχόλησης με τις πολιτικές της ταυτότητας. Για να γίνει η υπενθύμιση: «που οδηγηθήκαμε την τελευταία φορά που τεμαχίσαμε τους ανθρώπους σύμφωνα με την ταυτότητά τους;».
Προς αναίρεση της ταυτότητας αλλά και της υπενθύμισης ότι καθένας θα μπορούσε να έχει μία μειονεκτική ή πλεονεκτική αντιμετώπιση από την κοινωνία στο όνομα της πολιτικής των ταυτοτήτων, η ταυτότητα των ηθοποιών έρχεται σε κάποια αντίστοιξη με τον ρόλο που υποδύονται, κάτι που δεν έχει να κάνει μόνο με το διαφορετικό φύλο. Κι αυτό, αποτελεί μία οδηγία του συγγραφέα του θεατρικού έργου για το κάστινγκ: «σε κάθε ενότητα, εκτός από το ''μπες στο ντιμπέιτ'', η ταυτότητα κάθε ηθοποιού πρέπει να είναι ευθέως ασύμφωνη με την ταυτότητα του ρόλου τουλάχιστον ως προς ένα σημείο. […] Αλλά οι ερμηνείες οφείλουν να διατηρούν το μυστήριο μέχρι να αποκαλυφθεί από το έργο».
Αυτό (σ.σ το μυστήριο) εγείρεται ήδη από το πρώτο λεπτό της παράστασης από κοινού με την αγωνία και σε αυτά σημαντική είναι η συμβολή του φωτισμού, της μουσικής ακόμη και της χρωματικής γκάμας των κοστουμιών. Η παραδοχή «δεν είμαι τίποτε περισσότερο από ένα λευκό κολάρο. – Κι εγώ μία λευκή ρόμπα» συνάδει με την εξουσία που έχει ένας καθολικός ιερέας και μία/ένας ιατρός σε έναν ναό και ένα νοσοκομείο, αντίστοιχα, με το σχόλιο ότι «δεν είναι το αξίωμα, αλλά τι κάνει κανείς με αυτό».
Από την παράσταση «The Doctor». Φωτ.: Βάσια Αναγνωστοπούλου. Πηγή φωτ.: Πολιτιστικός Οργανισμός «Λυκόφως»
Είναι προτιμότερη η διαχείριση από την ηγεσία και πώς αντιμετωπίζεται μια γυναίκα που ασκεί εξουσία; Το Ινστιτούτο Εlizabeth που ασχολείται κυρίως με θέματα άνοιας και είναι ο χώρος όπου εκτυλίσσεται κυρίως η υπόθεση, ενδεχομένως αποτελεί ένα ακόμη σχόλιο: να επέλθει, συμβολικά, άνοια από τους υπολοίπους, για την ταυτότητα κάθε ανθρώπου σαν ο άνθρωπος ασκεί το λειτούργημά του. Όπως η Γουλιώτη αναφέρει στην αρχή, στο τέλος της παράστασης και σε κομβικά της σημεία: είμαι γιατρός.
Ομοίως κι άλλα πρόσωπα λόγω του λειτουργήματος που ασκούν, ή της θέσης που κατέχουν στο δημόσιο βίο, ενδεχομένως να κριθούν κι αυτοί από διάφορους χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στο πλαίσιο μίας αδηφάγας κοινωνίας. Όποια κι αν είναι η οντότητα ή η ταυτότητά μας, «καθένας πλάθει για εμάς ένα πρόσωπο για δική του χρήση» (από το ποίημα «Τα μοναχικά βήματα» του Τάσου Λειβαδίτη).
Από την παράσταση «The Doctor». Φωτ.: Βάσια Αναγνωστοπούλου. Πηγή φωτ.: Πολιτιστικός Οργανισμός «Λυκόφως»
Εκτός από τους Στεφανία Γουλιώτη και Νίκο Χατζόπουλος, στο «The Doctor» παίζουν οι Αμαλία Νίνου, Κίττυ Παϊταζόγλου, Μαριάννα Δημητρίου, Aurora Marion, Λευτέρης Πολυχρόνης, Νίκη Σερέτη, Σταύρος Καλλιγάς, Αλίκη Ανδρειωμένου και Ζωή Ρηγοπούλου. Τα σκηνικά είναι της Εύας Μανιδάκη, τα κοστούμια της Βασιλικής Σύρμα, η μουσική Σσνθεση - sound design του Αλέξανδρου - Δράκου Κτιστάκη, τους φωτισμούς σχεδίασε ο Νίκος Βλασόπουλος, το βίντεο ο Παντελής Μάκκας, τον ήχο ο Ηλίας Φλάμμος.
Το «The Doctor» παρουσιάστηκε πρώτα στο Λονδίνο (θέατρο Almeida και West End), στη συνέχεια ανέβηκε στα σημαντικότερα θεατρικά κέντρα του κόσμου, από την Νέα Υόρκη και το Armory έως το ιστορικό Burgtheater της Βιέννης και από το Adelaide Festival στην Αυστραλία έως το Internationaal Theater Amsterdam (ITA).
Βραβευμένος συγγραφέας και σκηνοθέτης του θεάτρου και του κινηματογράφου, ο Βρετανός Ρόμπερτ Ίκε υπήρξε ο νεότερος νικητής του βραβείου Olivier για την Καλύτερη Σκηνοθεσία, ενώ οι διακρίσεις του περιλαμβάνουν δύο Βραβεία Evening Standard «Καλύτερης Σκηνοθεσίας», το Βραβείο Critics' Circle, το Βραβείο Kurt Hübner για την πρώτη του παραγωγή στη Γερμανία. Έχει χαρακτηριστεί από τους κριτικούς ως «η μεγάλη ελπίδα του βρετανικού θεάτρου».
Από την παράσταση «The Doctor». Φωτ.: Βάσια Αναγνωστοπούλου. Πηγή φωτ.: Πολιτιστικός Οργανισμός «Λυκόφως»
Το έργο «The Doctor» αποτελεί παραγωγή του Πολιτιστικού Οργανισμού «Λυκόφως» του Γ. Κυκιαρδόπουλου, και ανεβαίνει στο Αμφι-Θέατρο Σπύρου Α. Ευαγγελάτου (Αγγελικής Χατζημιχάλη 15 & Ανδριανού, 211 0154559).
Κεντρική φωτ.: Ο Νίκος Χατζόπουλος και η Στεφανία Γουλιώτη στους ρόλους του ιερέα και της ιατρού. Φωτ.: Έφη Γούση. Πηγή φωτ.: Πολιτιστικός Οργανισμός «Λυκόφως»
