«Αγαπημένη» πρακτική των απολυταρχικών καθεστώτων και των φονταμενταλιστών η απαγόρευση βιβλίων – και οι δύο άλλωστε «απειλούνται» από τις ιδέες που ξετυλίγονται τις σελίδες των βιβλίων. Σε χώρες όπου υπάρχει δημοκρατία ορισμένα βιβλία μπορεί να προκαλέσουν ένα διαφορετικό είδος πανικού, με αποτέλεσμα ομάδες ή θεσμοί να προσπαθούν να λογοκρίνουν τη λογοτεχνία που φοβούνται ότι θα μπορούσε να ανατρέψει τις αξίες τους.
Η απαγόρευση ανάγνωσης ακόμη και κυκλοφορίας βιβλίων αποκαλύπτει αρκετά για την εποχή, τη συγκυρία και τα γεωγραφικά όρια που περιλαμβάνει αυτού του είδους η απαγόρευση, πόσω μάλλον στον 21ο αιώνα. Γι' αυτό και στην ανάγνωση τίτλου κειμένου για βιβλία που απαγορεύεται σε συγκεκριμένες χώρες να αναγνωστούν, κεντρίζεται η περιέργεια αναγνωστών, αναφέρει το βρετανικό «The Economist». Θα διαβάζατε ορισμένα ή και όλα από τα παρακάτω βιβλία;
«Lajja», της Τασλίμα Νασρίν (Taslima Nasrin). Εκδ. «Viking-Penguin India»
Τη σύγκρουση «μεταξύ ανθρωπισμού και βαρβαρότητας, μεταξύ εκείνων που εκτιμούν την ελευθερία και εκείνων που δεν την εκτιμούν» αναφέρει η Τασλίμα Νασρίν ότι πραγματεύεται το μυθιστόρημά της «Lajja». Το μυθιστόρημά της, το οποίο εκδόθηκε το 1993 και απαγορεύθηκε από την κυβέρνηση του Μπαγκλαντές, περιγράφει την αντίδραση των μουσουλμάνων προς την ινδουιστική μειονότητα του Μπαγκλαντές – αφότου, ένας ινδουιστικός όχλος είχε γκρεμίσει ένα τζαμί στην Αγιοντίγια της Ινδίας το 1992.
Μετά την απόφαση του Μπαγκλαντές να απαγορεύσει το βιβλίο της, η Τασλίμα Νασρίν κατέφυγε (1994) στη Σουηδία και κέρδισε το βραβείο Ζαχάρωφ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την ελευθερία της σκέψης. Κατόπιν τούτου, φωτοτυπημένα αντίγραφα του μυθιστορήματος κυκοφόρησαν στο Μπαγκλαντές.
Πηγή: Facebook / Books Beyond Brunei
Το γεγονός που πραγματεύεται το μυθιστόρημα επανέρχεται στην επικαιρότητα· το 2024 θα εγκαινιαστεί στη θέση του κατεστραμμένου τζαμιού ένας ναός για τον Ραμ, έναν ινδουιστικό θεό.
«Φίλος» (Friend), του Paek Nam Nyong. Εκδ. «Columbia University Press»
Πρόκειται για το πρώτο μυθιστόρημα που εγκρίθηκε από το ολοκληρωτικό καθεστώς της Βόρειας Κορέας και διατίθεται στα αγγλικά, αλλά απαγορεύθηκε για ορισμένους αναγνώστες της Νότιας Κορέας. Ο λόγος για το «Φίλος» (1988) του Βορειοκορεάτη Paek Nam Nyong. Αντλώντας έμπνευση από τις ακροάσεις διαζυγίων τις οποίες παρακολουθεί, επικεντρώνεται, στο μυθιστόρημά του, σε χαρακτήρες που εμπλέκονται σε συζυγικές διαμάχες και απογοητεύονται από τους συζύγους τους.
Πηγή: Twitter /Yana Skorobogatov
Το υπουργείο Άμυνας της Νότιας Κορέας το περιλαμβάνει σε έναν κατάλογο 23 βιβλίων τα οποία απαγορεύεται να διαβάζονται από όλους τους άνδρες πολίτες για διάστημα περίπου 18 μηνών ή και περισσότερο, της στρατιωτικής τους θητείας.
Το υπουργείο ενδεχομένως να «φοβάται» ότι ένα «συμπαθητικό πορτρέτο» του εχθρικού βόρειου γείτονα της Νότιας Κορέας θα μπορούσε να υπονομεύσει την αποφασιστικότητα των στρατιωτών να υπερασπιστούν τη χώρα τους.
«Ο χορός των διαβόλων» (The Devils’ Dance), του Χαμίντ Ισμαήλοφ (Hamid Ismailov). Εκδ. «Τilted Axis Press»
Πηγή: Twitter / Tilted Axis
Περισσότερα από δώδεκα μυθιστορήματα έχει γράψει στην εξορία – από το 1992 οπότε και εγκατέλειψε το Ουζμπεκιστάν, κατηγορηθείς για «απαράδεκτες δημοκρατικές τάσεις» – ο Χαμίντ Ισμαήλοφ. Όλα τους απαγορευμένα στο Ουζμπεκιστάν, ένα από αυτά και «Ο χορός των διαβόλων» (2018), που αφηγείται τη ζωή διαφωνούντων διανοουμένων του Ουζμπεκιστάν κατά τη διάρκεια της φυλάκισής τους, πριν από τις εκτελέσεις τους το 1938.
«Το πιο γαλάζιο μάτι» (The Bluest Eye), της Tόνι Μόρισον (Toni Morrison). Εκδ. «Vintage International»
Our new Book of the Week here at Haslemere Library is "The Bluest Eye" by Toni Morrison.
— Haslemere Library (@HaslemereLib) February 25, 2023
Lots of copies available.#haslemerelibrary #bookoftheweekhttps://t.co/sokd3G3HCN pic.twitter.com/4YcGwdePJE
Σε ορισμένα Λύκεια της Αμερικής, «Το πιο γαλάζιο μάτι» της Τόνι Μόρισον, βρίσκεται στη λίστα των βιβλίων που απαγορεύεται να διαβαστούν, διότι, οι γονείς διαμαρτύρονται για αποσπάσματα στα οποία περιγράφονται περιστατικά σεξουαλικής βίας. Μάλιστα, το εν λόγω βιβλίο ήταν το τέταρτο πιο απαγορευμένο κατά τη σχολική χρονιά που ολοκληρώθηκε το 2022, σύμφωνα με τον φορέα για την ελευθερία του λόγου, pen America.
«Η Κίνα με δέκα λέξεις» (China in Ten Words), του Χουά Γιου (Yu Hua). Εκδ. «Duckworth»
Στην αιματοχυσία στην πλατεία Τιενανμέν, το 1989, αναφέρεται το πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου «Η Κίνα με δέκα λέξεις» του Χουά Γιου. Το βιβλίο του είναι μία συλλογή δοκιμίων και παράλληλα ένα μείγμα απομνημονευμάτων και διαλογισμού για το παρελθόν και τη σύγχρονη Κίνα.
Πηγή: Twitter / Yu Hua
Σε όλη την έκταση του βιβλίου, περιγράφεται το ταξίδι της Κίνας από τη βαρβαρότητα της Πολιτιστικής Επανάστασης μέχρι τις διαταραχές που προκαλεί ο υλισμός. Προφανώς, το βιβλίο του δεν εκδόθηκε στην Κίνα, δεδομένου ότι η κυβέρνηση ελέγχει αυστηρά τα υποψ΄γφια προς έκδοση έργα.
«Piccolo Uovo», της Φρανσέσκα Πάρντι (Francesca Pardi, εκδ. «Lo Stampatello») και «Και το τανγκό κάνει τρεις» («And Tango Makes Three», εκδ. «Little Simon») των Πίτερ Παρνέλ (Peter Parnell) και Τζάστιν Ρίτσαρντσον (Justin Richardson)
Ήταν το 2015 οπότε και τότε δήμαρχος της Βενετίας, Λουίτζι Μπρουνιάρο, λίγες ημέρες μετά την ορκωμοσία του, διέταξε τα βενετσιάνικα νηπιαγωγεία να απαγορεύσουν 49 παιδικά βιβλία που θεωρήθηκαν απειλή για τις «παραδοσιακές» οικογένειες. Μετά την αναταραχή που ακολούθησε, ο Μπρουνιάρο συμφώνησε να επαναφέρει όλα τα βιβλία εκτός από δύο.
Πηγή: Twitter / Presa Diretta
Ο λόγος για το «Piccolo Uovo» (Μικρό αυγό), ένα παραμύθι εμπνευσμένο από πραγματική ιστορία, που αφηγείται το ταξίδι ενός αυγού πιγκουίνου το οποίο υιοθετήθηκε από δύο αρσενικούς πιγκουίνους στον ζωολογικό κήπο του Central Park της Νέας Υόρκης. Μόνο που το αυγό πιγκουίνου φοβάται να εκκολαφθεί γιατί αναρωτιέται πώς θα είναι η οικογένειά του. Γι' αυτό και κάνει ένα ταξίδι για να γνωρίσει οικογένειες πολλών συνθέσεων και χρωμάτων και ικανοποιείται ότι όλες είναι υπέροχες.
Πηγή: Twitter / Devin
Παρόμοια είναι η ιστορία που ξετυλίγεται στις σελίδες του παραμυθιού «Και το Τάνγκο κάνει τρία», το οποίο επί εννέα φορές έχει περιληφθεί στον ετήσιο κατάλογο της Αμερικανικής Ένωσης Βιβλιοθηκών (ALA) με τα δέκα καλύτερα βιβλία που απαγορεύονται από τις αμερικανικές βιβλιοθήκες.
