Αντικατοπτρισμός του ενθουσιασμού για τη ζωή θα μπορούσε να ιδωθεί το κίτρινο χρώμα, κυριαρχεί στην ταινία του Γιώργου Λάνθιμου, «Poor Things»: στα ρούχα της πρωταγωνίστριας Μπέλα Μπάξτερ (Έμμα Στόοουν), στους τοίχους δωματίων αλλά και στις πόλεις όπου η Μπέλα μαθαίνει πώς στ’ αλήθεια είναι ο κόσμος με έκδηλη την πανοραμική λήψη ενός πύργου –παραπέμπει σε εκείνον της Βαβέλ– στην Αλεξάνδρεια, όπου γίνεται στην ταινία πρώτη φορά λόγος για την κοινωνική ανισότητα. Μία πραγματικότητα που δεν είχε αντικρίσει η Μπέλα, η οποία κυρίως συγκρούεται με τις κοινωνικές νόρμες. Είναι η γυναίκα που ο ιατρός Γκόντογουιν Μπάξτερ έφερε ξανά στη ζωή αντικαθιστώντας τον εγκέφαλό της με εκείνον του αγέννητου παιδιού της κι έπειτα εκείνη ταξιδεύει ανά τον κόσμο.
Σουρεαλιστικός με ρεαλιστικά και ενίοτε φουτουριστικά στοιχεία ο κόσμος της ταινίας, οφείλει την εικαστική του «πατρότητα» στους επικεφαλής του τμήματος σκηνογραφίας, τη Σόνα Χιθ και τον Τζαίημς Πράις, οι οποίοι δημιούργησαν ανταποκρινόμενοι στις αναφορές που τους έδωσε ο Έλληνας σκηνοθέτης για να δουλέψουν – πίνακες των Έγκον Σίλε, Ιερώνυμου Μπος και Φράνσις Μπέικον.
Αν και η ταινία διαδραματίζεται στον 19ο αιώνα, η σκηνογραφία δεν χρησιμοποίησε αποκλειστικά υλικά και στυλ από εκείνη την περίοδο. Τον πρώτο λόγο είχε η τελευταία λέξη της τεχνολογίας καθώς και τεχνικές της παλιάς σχολής όπως μινιατούρες και ζωγραφικά φόντα.
Κι ένας κόσμος ονειρικός δεν μπορούσε παρά να χτιστεί από την αρχή, στην προκειμένη, στα κινηματογραφικά στούντιο Korda στη Βουδαπέστη, από τα μεγαλύτερα της Ευρώπης. Το σκηνικό ήταν τόσο μεγάλο που χρειαζόταν μισή ώρα για να το διασχίσει κανείς. Σε εκείνο το στούντιο, χτίστηκαν η οικία στο Λονδίνο όπου διαμένουν οι Μπάξτερ, η Μπέλα και ο ιατρός Γκόντγουιν – μία παραλλαγή του Φρανκενστάιν – καθώς και μέρος των πόλεων όπου η Μπέλα μετέβη με ένα δικηγόρο αμβλυμμένης ηθικής ώστε να ανακαλύψει τον κόσμο: η Λισαβόνα, η Αλεξάνδρεια, το Παρίσι όπως και το εσωτερικό του πλοίου με το οποίο ταξίδευαν.
Από τα γυρίσματα της ταινίας «Poor Things». Πηγή φωτ.: Πλατφόρμα Χ (πρώην Twitter)/ 𝗣𝗼𝗼𝗿 𝗧𝗵𝗶𝗻𝗴𝘀 ᴿᴾ
Ο σχεδιασμός του πλοίου, όπως αναφέρει το AD (architecturaldigest.com), ήταν τέτοιος ώστε να θυμίζει ένα ζώο σε κλουβί. Σε αντίστοιχα πλάνα βλέπουμε ότι «στο μεγάλο μαρμάρινο δάπεδο απεικονίζεται μία τίγρης έτοιμη να σκοτώσει μια κατσίκα ενώ υπάρχουν ζώα σε κλουβιά στις εικόνες. Οι πολυέλαιοι είναι όλοι υπερβολικά μεγάλοι - υποτίθεται ότι έπρεπε να δημιουργείται μια κλειστοφοβική αίσθηση», όπως σημειώνει ο Τζαίημς Πράις.
Η αίσθηση του κλουβιού, του πλοίου, αποτελεί συνέχεια της οικίας των Μπάξτερ αλλά και μία συνυποδήλωση πώς σταδιακά η Μπέλα βγαίνει από το κλουβί της. Στην αφύπνισή της συμβάλλουν τα βιβλία και οι συζητήσεις με άλλους επιβάτες· σε αυτό το ταξίδι ανακαλύπτει ότι άνθρωποι υποφέρουν, η ίδια αρνείται τα δεσμά του γάμου, ενώ, μέχρι το τέλος της ταινίας, μαθαίνει τι μπορεί να είναι μία γυναίκα: ελεύθερη, φοβισμένη και θαρραλέα μαζί.
Από την ταινία «Poor Things». Πηγή φωτ.: Πλατφόρμα Χ (πρώην Twitter)/ Film Updates ᴿᴾ
Οι πόλεις
Διαφορετικές οι εποχές του χρόνου κατά τις οποίες η Μπέλα Μπάξτερ διαμένει στις πόλεις Λισαβόνα και Παρίσι, τα σκηνικά για τις οποίες κατασκευάστηκαν ακριβώς ως μικρές πόλεις προκειμένου να περιπλανηθεί η ηρωΐδα σε μία ταυτόχρονη περιπλάνηση στον εαυτό της. Υπήρχαν, επίσης, κατασκευασμένες μινιατούρες που χρησιμοποιήθηκαν για τα πλάνα της πόλης της Αλεξάνδρειας, της γέφυρας του Πύργου του Λονδίνου και του μεγαλοπρεπούς σπιτιού με πελώρια κάγκελα σαν να ήταν φυλακή – εκεί όπου η Μπέλα ζούσε προτού πέσει από τη γέφυρα του Λονδίνου.
«Η πρόκληση δεν ήταν η επινόηση της πρωτότυπης εμφάνισης των σκηνικών, αλλά η πραγματική υλοποίησή τους: η απόλυτη κλίμακα και η ποσότητα καθώς όλα είχαν πολλές λεπτομέρειες», τονίζουν οι Χιθ και Πράις.
Μήκους 170 μέτρων και ύψους 60 μέτρων, ζωγραφισμένο με το χέρι το σκηνικό για τη Λισαβόνα ήταν ηλιόλουστο με χαρακτηριστική τη στιγμή όπου η Μπέλα φτάνει στην κορυφή ενός μεγάλου μπαλκονιού και αντικρύζει τον ορίζοντα, έχοντας πρώτα διασχίσει ένα δρόμο με κίτρινα τούβλα.
Πηγή φωτ.: Facebook/ Poor Things
Τα σκηνικά φωτίστηκαν με πρακτικό φωτισμό. […] Σε άλλα σημεία των σκηνικών στο Παρίσι χρησιμοποιήθηκε υποδαπέδιος φωτισμός για να δοθεί στο χώρο μια ''παράξενη, ελαφρώς υπεριώδης αίσθηση''», όπως αναφέρει στο AD η Σόνα Χιθ. Και διευκρινίζει: «Παρόλο που το σκηνικό στο Παρίσι είναι κρύο, το χιόνι έχει σίγουρα μια μαλακή πλευρά. Τα δέντρα είναι όλα βαμμένα κόκκινα γύρω από την πλατεία στη γαλλική πρωτεύουσα, για να αναπαραστήσουν το εσωτερικό των πνευμόνων και των φλεβών».
Όσο για το κτίσμα στο Παρίσι, είναι ο οίκος ανοχής όπου διαμένει η Μπέλα, χαρακτηριζόμενα από σύνθετα γεωμετρικά παράθυρα όπως αυτό στην παρακάτω φωτογραφία, που θα μπορούσε να είναι και φαλλικό σύμβολο.
Από την ταινία «Poor Things». Πηγή φωτ.: Πλατφόρμα Χ (πρώην Twitter)/ 𝗣𝗼𝗼𝗿 𝗧𝗵𝗶𝗻𝗴𝘀 ᴿᴾ
Στοιχεία, όπως οι πολύ μεγάλες καρέκλες τραπεζαρίας και οι θερμικές λάμπες πάνω από το κεφάλι, συνδυάζονται με βρετανικά μοτίβα διακόσμησης, όπως τα πιάτα στους τοίχους της τραπεζαρίας. Εξ ίσου προσεγμένο το δωμάτιο της Μπέλα στην οικία Μπάξτερ: ζωγραφισμένα ψάρια στο ταβάνι, φύκια, ένας καθρέπτης που έχει αυτιά και παραγεμισμένοι μεταξωτοί τοίχοι με ραμμένα αστικά τοπία.
Οι ονειρικές απεικονίσεις κάθε τοποθεσίας –από το Λονδίνο μέχρι τη Λισαβόνα, την Αλεξάνδρεια και το Παρίσι– αναδεικνύουν τη διάθεση της Μπέλα όπως και το σουρεαλιστικό τόνο της ταινίας. Ομοίως και τα κοστούμια.
Τα κοστούμια
Παρότι η υπόθεση της ταινίας εκτυλίσσεται στον 19ο αιώνα, απουσιάζει ως ένδυμα ο κορσές –σήμα κατατεθέν της εποχής. Ο κορσές θα περιόριζε και συμβολικά τη σκέψη της Μπέλα, έτσι η ίδια είναι ελεύθερη και ντύνεται με ρούχα τα οποία παραπέμπουν σε ξωτικά και άλλα πλάσματα, τα ούχα έχει ταιριάξει η ενδυματολόγος της ταινίας, Χόλλυ Γουάντινγκτον.
Η ενδυμασία της Μπέλα αντικατοπτρίζει τη διπλή της ιδιότητα ως γυναίκα και παιδί· συνήθως με μεταξωτά κοντά σορτάκια-εσώρουχα που τείνουν στην εποχή την οποία εκτυλίσσεται η υπόθεση (19ος αιώνας), πουκάμισο ή παλτό με φουσκωτά μανίκια από τη βικτωριανή περίοδο, σαν ένα μικρής ηλικία κορίτσι που δοκίμασε –πάνω από τα δικά της ρούχα– εκείνα της μητέρας του.
Από την ταινία «Poor Things». Πηγή φωτ.: Πλατφόρμα Χ (πρώην Twitter)/ 𝗣𝗼𝗼𝗿 𝗧𝗵𝗶𝗻𝗴𝘀 ᴿᴾ
Τα μεγάλα, φουσκωτά μανίκια τα οποία τονίζουν το απόκοσμο στοιχεία της ηρωΐδας και συνάμα δημιουργούν και μία αίσθηση δυναμισμού, μία σούπερ ηρωΐδα. Ένα παράδειγμα αντίθεσης είναι ο τυχοδιώκτης δικηγόρος με τον οποίο η Μπέλα ταξιδεύει: αρχικά ντυμένος με τα χαρακτηριστικά κοστούμια ενός μεγαλοαστού του 19ου αιώνα, καταλήγοντας με γκρίζο κοστούμι το οποίο αντικατοπτρίζει την κατάπτωση του χαρακτήρα και τη δυστυχία του.
Από την ταινία «Poor Things». Πηγή φωτ.: Πλατφόρμα Χ (πρώην Twitter)/ 𝗣𝗼𝗼𝗿 𝗧𝗵𝗶𝗻𝗴𝘀 ᴿᴾ
Για την ιστορία, τα κοστούμια δεν δημιουργήθηκαν εξ ολοκλήρου από το μηδέν, αλλά βασίστηκαν και σε αρχειακά designer κομμάτια. Τα λευκά μποτάκια που φοράει η Μπέλα σε αρκετές σκηνές αντηχούν τις διαστημικές συλλογές του Αντρέ Κουρέζ από τη δεκαετία του 1960, ενώ άλλα κομμάτια ήταν εμπνευσμένα από τις δημιουργίες της Schiaparelli το 1930.
Παρότι τα σκηνικά και τα κοστούμια της ταινίας μοιάζουν εντυπωσιακά τρέφοντας τον αμφιβληστροειδή, δεν είναι υπερβολικά και συνάδουν με την υπόθεση, αποτελώντας ένα ακόμη «συν» της ταινίας που έχει ήδη αποσπάσει το Χρυσό Λέοντα στο Φεστιβάλ Βενετίας και δύο Χρυσές Σφαίρες –θεσμός που θεωρείται «προάγγελος» των Όσκαρ αναφορικά με τα βραβεία της Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου. Η τελετή απονομής έχει προγραμματιστεί στις 10 Μαρτίου.
Κεντρική φωτ.: Από την ταινία «Poor Things». Πηγή φωτ.: Πλατφόρμα Χ (πρώην Twitter)/ 𝗣𝗼𝗼𝗿 𝗧𝗵𝗶𝗻𝗴𝘀 ᴿᴾ
