Θα μου επιτρέψετε να ξεκινήσω με μία διαπίστωση: στον Βλάση Φρυσίρα οφείλουμε ένα μουσείο όπου χαρήκαμε εκθέσεις τολμηρές με ζωγράφους που δεν διανοήθηκε να φέρει η Εθνική Πινακοθήκη (αναρωτιέμαι αν μπορέσουμε να ξαναδούμε στα μέρη μας έκθεση του Ρίχτερ). Ο 77χρονος συλλέκτης συμπορεύτηκε με μία γενιά δημιουργών – οι περισσότεροι από αυτούς καταξιωμένοι στις μέρες μας – και της έδωσε στέγη (που σημαίνει επαφή με το κοινό), όταν το ΕΜΣΤ περιφρονούσε όσους καταπιάνονται με την τέχνη του χρωστήρα.
Στον Φρυσίρα οφείλουν όχι μόνο οι νεότεροι συλλέκτες, αλλά όσοι ήρθαμε σε γνωριμία με καλλιτέχνες «εκτός εγχειριδίου». Σήμερα το μουσείο στην Πλάκα δεν λειτουργεί, όμως ο επίμονος συλλέκτης μετέφερε το πάθος της ζωγραφικής από τα έργα των καλλιτεχνών που πίστεψε, στα έργα που υπογράφει.
Λήψη από το εσωτερικό του Μουσείου Φρυσίρα, στην Πλάκα
«Το 1972, άρχισα δειλά δειλά να συγκροτώ την αρχή της συλλογής μου. Στην ανεκπλήρωτη επιθυμία μου να γίνω ζωγράφος, κρύβεται η απάντηση για τη δημιουργία της συλλογής» είχε γράψει στην αυτοβιογραφία του, ρίχνοντας τον σπόρο γι΄αυτό που θα ακολουθούσε. Η περίοδος της πανδημίας τον έστειλε στον γενέθλιο τόπο (στη Βάλτσα Κορινθίας) και τον απελευθέρωσε, μιας και ένα «απωθημένο» ζωής πήρε μορφή στα τελάρα που ζωγράφισε.
Πέρυσι τέτοια εποχή γράφαμε στο Liberal («Ζωγραφίζει ο Βλάσης Φρυσίρας; Ένα ομαδικό πορτρέτο για τον συλλέκτη») για τις γυναικείες φιγούρες του Φρυσίρα και την έκδοση που τις σύστησε στο πλατύ κοινό με τίτλο «Δέκα» όπου, μεταξύ άλλων, γράφουν οι Θανάσης Μουτσόπουλος, Αλέξης Βερούκας και Ηλίας Μαγκλίνης. Το γεγονός όπλισε τον Φρυσίρα με αυτοπεποίθηση και φέτος παρουσιάζει τα έργα του στην Τεχνόπολη από τις 30 Γενάρη.
Έργο του Βλάση Φρυσίρα
Είναι η πρώτη φορά που ο συλλέκτης θα βρίσκεται σε έναν εκθεσιακό χώρο προκειμένου να μιλήσει όχι για τους ζωγράφους που αγαπά, μα για τη δική του τέχνη (κάθε Σάββατο 12:00 με 14:00 στις Δεξαμενές Καθαρισμού της Τεχνόπολης).
Προσωπικά, το γεγονός με συνεπαίρνει, καθώς μιλάμε για έναν άνθρωπο που πέτυχε όσα λίγοι. Απέκτησε μια ονειρεμένη συλλογή (ο αριθμός της ανήλθε στα 5.000 έργα), έστησε έναν υποδειγματικό χώρο τέχνης και έθεσε τα θεμέλια για ένα κέντρο σύγχρονης ευρωπαϊκής ζωγραφικής, χωρίς αποκλεισμούς. Μπορεί το μουσείο να έκλεισε, αλλά στο ξεκίνημα του 21ου αιώνα μας άνοιξε έναν ορίζοντα στην τέχνη.
Σακαγιάν Εδουάρδος, «The crazy pioneer Vlassis Frissiras» (1988)
Γράφει ωραία ο Αλέξης Βερούκας για αυτό που πρόκειται να συναντήσει ο θεατής: «ο Βλάσης ζωγραφίζει γυναίκες ευδαίμονες, νωχελικά μοναχικές, καρτερικά ταραγμένες, πάντα με μια αμφισημία στη στάση του σώματός τους όπως και στους κενούς εσωτερικούς - εξωτερικούς χώρους. Ταυτίζει ανάμεσά τους τη μητρική, την αδελφική και τη συντροφική μορφή του έρωτά του. Προσπαθεί να διεισδύσει στον πίσω κήπο των αισθημάτων τους. Με αντικατοπτρισμένο το βλέμμα του σ’ αυτές και τη συμπαράστασή τους, είναι σε επιφυλακή για την ώρα της αναγνώρισης της ασύλληπτης Ξένης».
Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων / Δεξαμενές Καθαρισμού: Οδός Πειραιώς 100, Εγκαίνια: Δευτέρα 30 Ιανουαρίου 2023, 19:00, Διάρκεια έκθεσης: 30 Ιανουαρίου 2023 – 4 Μαρτίου 2023, ωράριο έκθεσης: Τρίτη – Κυριακή, 11:00 – 20:00, Δευτέρα κλειστά. Ελεύθερη είσοδος
