Ήταν το 1954 οπότε και η τραγωδία «Ιππόλυτος» του Ευριπίδη εγκαινίασε άτυπα τον θεσμό των Επιδαυρίων. Εν έτει 2023 η ευριπίδεια τραγωδία από το Εθνικό Θέατρο ανοίγει το φετινό Φεστιβάλ Επιδαύρου· η τραγωδία παρουσιάζεται υπό τη σκηνοθετική ματιά και διασκευή της καλλιτεχνικής διευθύντριας του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, Κατερίνας Ευαγγελάτου, η οποία αναδεικνύει το άγριο σύμπαν του έργου του Ευριπίδη, την καταλυτική δύναμη του πάθους στις ζωές των ανθρώπων, τη γύμνια της ύπαρξης, τις καταστροφικές συνέπειες της αδιαλλαξίας αλλά και της υπέρβασης των φυσικών νόμων και των ανθρώπινων ορίων.
Η τραγωδία ανεβαίνει στις 7 και 8 Ιουλίου στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου και το ερώτημα που μοιάζει να απασχολεί τον Ευριπίδη είναι ποιος ευθύνεται για την τραγωδία του Ιππόλυτου: ο θεός ή ο άνθρωπος.
Νόθος γιος του Θησέα και πιστός στη θεά Άρτεμη, ο Ιππόλυτος έχει εμμονή με την αγνότητα, απαξιώνει τον έρωτα, υβρίζει το γυναικείο φύλο. Θέλοντας η θεά του έρωτα, Αφροδίτη, να τον εκδικηθεί που δεν τη σέβεται, οργανώνει ένα σχέδιο εξόντωσής του, εμπνέοντας σφοδρό έρωτα για εκείνον στη μητριά του Φαίδρα.
Η παράσταση εστιάζει στη μορφή της Αφροδίτης που στήνει ένα παιχνίδι εκδίκησης και παρακολουθεί με ηδονοβλεπτική ματιά πώς το ανθρώπινο είδος γίνεται άθυρμα των επιθυμιών της.
«Στα χέρια του Ευριπίδη το μυθικό μοτίβο της σεξουαλικής επιθυμίας μιας γυναίκας για έναν νεότερο άνδρα αναβαθμίζεται σε μία αδυσώπητη σύγκρουση ανάμεσα στην ανθρώπινη βούληση και τη θεϊκή δύναμη. Στον πυρήνα αυτού του διλήμματος βουτά η σκηνοθεσία που διερευνά με ακρίβεια και ευαισθησία όλα τα δίπολα, αναδεικνύοντας έτσι την πολυπλοκότητα των ψυχολογικών και ηθικών θεμάτων που θίγονται. Από τη μία η εγκράτεια κι από την άλλη ο πόθος, από τη μία το ιερό κι από την άλλη το βέβηλο, από τη μία η εκδίκηση και από την άλλη η θυσία, από τη μία ο λόγος από την άλλη η σιωπή» αναφέρει το Εθνικό Θέατρο για την παράσταση.
Όσο για το σκηνικό της, είναι ένα βαλτώδες δυστοπικό τοπίο με αγρωστώδη φυτά και νερό, αντανακλώντας την ερημιά της ανθρώπινης ύπαρξης. Στην παράσταση, η Αφροδίτη κρατά μία κάμερα, και μέσα σε υποβλητική μουσική, κινηματογραφεί και αναμεταδίδει ζωντανά σε μονοπλάνο όλη τη δράση, παρουσιάζοντας χωρίς μοντάζ στο κοινό πτυχές και λεπτομέρειές της.
Από την παράσταση «Ιππόλυτος». Φωτ.: Ανδρέας Σιμόπουλος, πηγή φωτ.: Εθνικό Θέατρο
Ο θίασος κινείται σε όλη την έκταση του αρχαίου Θεάτρου, μέσα, γύρω και πίσω από την ορχήστρα, ανάμεσα στο όνειρο και την πραγματικότητα, ιχνηλατώντας τη μετ’ εμποδίων διαδρομή ανάμεσα στην αγνότητα και τη λαγνεία, ανάμεσα στην άγνοια και τη γνώση, ανάμεσα στην ίδια την πτώση του ανθρώπου και την εξιλέωσή του.
Στον ρόλο του Ιππόλυτου ο Ορέστης Χαλκιάς, τον θίασο συμπληρώνουν οι Διαμαντής Αδαμαντίδης (υπηρέτης), Κόρα Καρβούνη (Φαίδρα), Δημήτρης Παπανικολάου (εξάγγελος), Μαρία Σκουλά (τροφός), Έλενα Τοπαλίδου (Αφροδίτη/Άρτεμις) και Γιάννης Τσορτέκης (Θησέας).
Ο Χορός γυναικών αποτελείται από τις Δάφνη Κιουρκτσόγλου, Αναστασία-Ραφαέλα Κονίδη, Ιωάννα Λέκκα, Αμαλία Νίνου, Μελίνα Πολυζώνη και Ηρώ Χαλκίδη. Ο Χορός κυνηγών από τους Διαμαντή Αδαμαντίδη, Γιώργο Βασιλόπουλος Κωνσταντίνο Γεωργαλή, Νίκο Γονίδη, Νίκο Γρηγοριάδη, Χρήστο Διαμαντούδη, Μάριο Κρητικόπουλο, Ηρακλή Κωστάκη, Αλέξανδρο Πιεχόβιακ, Αλέξανδρο Τωμαδάκη, Μάριο Χατζηαντώνη και Νικόλα Χατζηβασιλειάδη.
Μουσικοί επί σκηνής οι Γιάννος Γιοβάνος (τσέλο), Γιάννης Παπαδόπουλος (keyboards), Βαγγέλης Παρασκευαΐδης (βιμπράφωνο- κρουστά) και Σπύρος Πολυχρονόπουλος (electronics).
O Ορέστης Χαλκιάς στον ρόλο του Ιππόλυτου. Φωτ.: Ανδρέας Σιμόπουλος, πηγή φωτ.: Εθνικό Θέατρο
Την μετάφραση υπογράφει ο Κώστας Τοπούζης, τα σκηνικά η Eύα Μανιδάκη, τα κοστούμια η Εύα Γουλάκου, την μουσική σύνθεση-ενορχήστρωση ο Αλέξανδρος-Δράκος Κτιστάκης, τη χορογραφία επιμελήθηκε ο Aλέξανδρος Σταυρόπουλος, τους φωτισμούς σχεδίασε η Ελίζα Αλεξανδροπούλου.
Για την ιστορία, ο «Ιππόλυτος» παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Εθνικό Θέατρο το 1937 σε σκηνοθεσία του Δημήτρη Ροντήρη, με Ιππόλυτο τον Αλέξη Μινωτή και Φαίδρα την Κατίνα Παξινού. To 1953, ανέβηκε ξανά από το Εθνικό Θέατρο στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού και πάλι σε σκηνοθεσία Δημήτρη Ροντήρη, και το επόμενο καλοκαίρι στην Επίδαυρο, με Ιππόλυτο τον Αλέκο Αλεξανδράκη και Φαίδρα την Έλσα Βεργή, εγκαινιάζοντας άτυπα τον θεσμό των Επιδαυρίων που την επόμενη χρονιά (1955) καθιερώθηκε επίσημα με την ίδια παράσταση.
Οι μουσικοί της παράστασης «Ιππόλυτος». Φωτ.: Ανδρέας Σιμόπουλος, πηγή φωτ.: Εθνικό Θέατρο
* Η παράσταση περιέχει γυμνό και προτείνεται σε θεατές από 15 ετών και άνω. Παρουσιάζεται με ελληνικούς και αγγλικούς υπέρτιτλους.
Εισιτήρια προπωλούνται στα www.aefestival.gr/, www.viva.gr και στα κεντρικά εκδοτήρια του Φεστιβάλ Αθηνών Πανεπιστημίου 39 (εντός στοάς Πεσμαζόγλου).
