«Η αρχιτεκτονική είναι κατοικημένη γλυπτική» διαβάζω από τον Ρουμάνο γλύπτη Κονσταντίν Μπρανκούζι (1876-1957) κι ο νους μου πηγαίνει σε κτίρια κάθε μεγέθους –κυρίως μεγαλοπρεπείς κατασκευές– με λεπτεπίλεπτη «ένδυση». Τέτοια κτίρια κατοικημένης γλυπτικής επιτελούν το σκοπό τους –την ικανοποίηση των ανθρώπινων αναγκών στο χώρο– με έμφαση στην αισθητική.
Η αρχιτεκτονική είναι, επίσης, «στερεοποιημένη μουσική, κι η μουσική είναι ρευστή αρχιτεκτονική» (Βόλφγκανγκ Γκαίτε, 1749-1832). Η μουσική διαχέεται σε κάθε χώρο καθότι δεν γνωρίζει σύνορα, το ερώτημα που τίθεται με αφορμή δημοσίευμα του βρετανικού μέσου «The Guardian» για εκδήλωση σιωπηλής ντίσκο σε καθεδρικό ναό στην Αγγλία, είναι εάν κάθε είδους μουσική μπορεί να φιλοξενείται σε συγκεκριμένους χώρους, εν προκειμένω σε καθεδρικούς ναούς. Είναι συγκεκριμένη και θέσφατη η λειτουργία των ναών; Τους επισκέπτεται νέο κοινό με αφορμή κάθε νέα, προσωρινή, λειτουργία τους;
Οι εκδηλώσεις σε καθεδρικούς ναούς μπορούν να βοηθήσουν στην κάλυψη των πολύ υψηλών καθημερινών λειτουργικών εξόδων των καθεδρικών ναών, αλλά έχουν προκληθεί έντονες αντιδράσεις από ορισμένους θρησκευόμενους, υπογραμμίζει ο Guardian. Στο επίκεντρο της διαμάχης είναι ο τρόπος με τον οποίο καλύπτεται το δυσθεώρητο κόστος λειτουργίας και συντήρησης των καθεδρικών ναών.
Αυτά επανήλθαν εκ νέου στο προσκήνιο καθώς το προηγούμενο Σάββατο διοργανώθηκε μουσική εκδήλωση –σιωπηλή ντίσκο– στον καθεδρικό ναό του Γουίντσεστερ· κάτω από τις μεσαιωνικές αψίδες του ναού συγκεντρώθηκαν περισσότερα από 400 άτομα και η μουσική (αγαπημένα τραγούδια και σύγχρονοι ύμνοι) διοχετευόταν μέσω ατομικών ακουστικών. Όσο για το κόστος εισόδου, καθένας έδινε το αντίτιμο των 25 λιρών.
«Το Σάββατο, ο κόσμος ήρθε για να απολαύσει έναν χώρο που διαφορετικά θα ήταν σκοτεινός και ήσυχος», δήλωσε ο Matt O'Grady, επικεφαλής λειτουργίας του καθεδρικού ναού, για να συμπληρώσει: «Διοργανώνοντας εκδηλώσεις εξασφαλίζουμε κάποιο εισόδημα κι έτσι μπορούμε να κρατήσουμε τον καθεδρικό ναό ανοικτό. Απλώς δεν θα μπορούσαμε να παρέχουμε έναν ιερό χώρο χωρίς τις εμπορικές μας δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένων των αγορών και των μουσικών εκδηλώσεων στον καθεδρικό ναό».
Προφανώς η σιωπηλή ντίσκο διαφέρει από εκείνη της διάχυσης της μουσικής –θρησκευτικής και μη– στο χώρο. Θα μπορούσε μάλιστα να λεχθεί ότι η χρήση των ατομικών ακουστικών ενέχει μία έννοια σεβασμού προς την πρότερη λειτουργία του χώρου. Κάτι στο οποίο ορισμένοι διαφωνούν. Ενδεικτικό ότι, στο Καντέρμπερι, πραγματοποιήθηκε αγρυπνία προσευχής έξω από τον αρχαίο καθεδρικό ναό κατά τη διάρκεια μιας σιωπηλής ντίσκο νωρίτερα αυτό το μήνα. Ενώ, ψήφισμα που αντιτίθεται στη «βεβήλωση των ιστορικών μας ιερών τόπων» συγκέντρωσε περισσότερες από 2.400 υπογραφές.
Δεκτό είναι ότι σιωπηλές ντίσκο σε καθεδρικούς δεν τυγχάνουν ευρείας αποδοχής. Υπάρχει επίσης η άποψη ότι η παρακολούθηση μίας τέτοιας εκδήλωσης μπορεί να συμβάλλει στην αλλαγή της αντίληψης του κοινού για το κτίσμα, όπως και ότι αίρει τους ενδοιασμούς ανθρώπων που πρότινος κωλύονταν να περάσουν τις πόρτες ενός καθεδρικού. Σαν αυτό συμβεί, τότε η εκδήλωση θα έχει εξυπηρετήσει το σκοπό της, και το κτίριο θα έχει «εγγραφεί» στη μνήμη των μετεχόντων συνδεδεμένο και με άλλα συναισθήματα ή/ και εμπειρίες πλην των συνηθισμένων σαν εισέρχεται σε έναν ναό.
Είθισται, επίσης, οι επικριτές μίας τέτοιας εκδήλωσης να είναι ενάντια οποιασδήποτε εκδήλωσης μη θρησκευτικής στο εσωτερικό ενός καθεδρικού ναού. Σε αυτό το σημείο, αξίζει να σημειωθεί ότι όποτε ένας καθεδρικός ναός χρησιμοποιήθηκε για κάποια εκδήλωση, δεν βεβηλώθηκε ούτε αλλοιώθηκε ο χαρακτήρας του· τουναντίον, το πρωί, όλα ήταν πάλι στη θέση τους για τη θρησκευτική λειτουργία.
Το κόστος
Εν αναμονή νέας εκδήλωσης σιωπηλής ντίσκο που θα πραγματοποιηθεί το ερχόμενο Σάββατο στον καθεδρικό ναό του Γκίλφορντ, ενώ έχουν προγραμματιστεί άλλες δύο για τον Αύγουστο και άλλες δύο τον Φεβρουάριο του 2025, αναφέρουμε αριθμητικά δεδομένα για τους καθεδρικούς ναούς στην Αγγλία: 39 από τους 42 αγγλικανικούς καθεδρικούς ναούς είναι χαρακτηρισμένοι ως καθεδρικοί ναοί Βαθμού Ι, και τρεις - το Durham, το Canterbury και το Westminster Abbey - είναι επίσης μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς.
Όπως υπογραμμίζει ο Guardian, κανένας καθεδρικός ναός δεν λαμβάνει κρατική χρηματοδότηση και η Εκκλησία της Αγγλίας συνεισφέρει ένα κλάσμα του κόστους. Η συντριπτική πλειονότητα των εσόδων πρέπει να συγκεντρωθεί από επιχορηγήσεις, δωρεές, εκδηλώσεις και σε ορισμένες περιπτώσεις από τέλη εισόδου.
Για να μιλήσουμε με αριθμούς, στο Καντέρμπουρι, τα έξοδα λειτουργίας ανέρχονται σε 7,3 εκατ. λίρες ετησίως, ή 20.000 λίρες την ημέρα. Στο Γουίντσεστερ, είναι 5,1 εκατ. λίρες ή 14.000 λίρες την ημέρα. Στο Χέρφορντ, ο ετήσιος λογαριασμός ανέρχεται σε 2,5 εκατ. λίρες- ο καθεδρικός ναός του Γκίλφορντ - που χτίστηκε τη δεκαετία του 1940, γεγονός που τον καθιστά σχετικά σύγχρονο - κοστίζει 1 εκατ. λίρες ετησίως για τη λειτουργία του.
Πηγή κεντρικής φωτ.: Facebook/ Canterbury Cathedral
