Ως ένα πρωτοφανές στα παγκόσμια χρονικά περιστατικό χαρακτηρίζει ο αντιπτέραρχος ε.α. Αθανάσιος Παπανικολάου την ανατίναξη των βομβητών της Χεζμπολάχ που σημειώθηκε στο Λίβανο.
Σε συνέντευξή του στο Liberal, ο πολύπειρος πρώην ανώτατος αξιωματικός εκφράζει την ανησυχία του για μια ενδεχόμενη γενίκευση του πολέμου στη Μέση Ανατολή, ενώ εκτιμά ότι στο εξής εμφανίζονται νέου είδους ασύμμετρες απειλές στο επίπεδο των ενόπλων συρράξεων.
Παράλληλα, ο Αθ. Παπανικολάου αναλύει διεξοδικά τα νέα δεδομένα που δημιουργεί για τις Ένοπλες Δυνάμεις η απόκτηση - για πρώτη φορά - των Περιπλανώμενων Πυρομαχικών (Loitering Munitions), τα οποία θα δώσουν ένα σημαντικό στρατηγικό πλεονέκτημα και θα οδηγήσουν στη βελτίωση της αποτρεπτικής ισχύος της Ελλάδας.
Υπενθυμίζεται ότι η αρμόδια Επιτροπή της Βουλής έλαβε τη σχετική απόφαση για τα συγκεκριμένα οπλικά συστήματα, με τις θετικές ψήφους της Νέας Δημοκρατίας, του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΡΙΖΑ, ενώ την πρόταση καταψήφισαν το ΚΚΕ, η Νέα Αριστερά και η Πλεύση Ελευθερίας. Παράλληλα, «παρών» ψήφισαν Ελληνική Λύση και Νίκη.
Συνέντευξη στον Χρήστο Θ. Παναγόπουλο
Κύριε Παπανικολάου είδαμε το περιστατικό με τις εκρήξεις των βομβητών της Χεζμπολάχ στον Λίβανο. Βάσει της γνώσης και της εμπειρίας σας, τι είδους τεχνολογία χρησιμοποιήθηκε σε αυτή την επίθεση;
Είναι ένα πρωτοφανές περιστατικό. Στα χρονικά δεν έχει ξανασυμβεί ποτέ κάτι αντίστοιχο. Είναι μοναδικό αυτό που συνέβη και εάν το σκεφτούμε, τότε μπορούμε να αντιληφθούμε ότι εισερχόμαστε σε μια καινούργια κατάσταση στα παγκόσμια δεδομένα ως προς τη φύση και το είδος του πολέμου.
Μέχρι τώρα, γνωρίζαμε διάφορα είδη ασύμμετρων απειλών, ωστόσο αυτό που παρακολουθήσαμε πριν από δύο εικοσιτετράωρα, ήταν πρωτόγνωρο.
Ταυτόχρονα, όμως, σημαίνει ότι κάποιος παρενέβη στα λογισμικά. Είναι αδιανόητο να υπάρχει εκρηκτική ύλη σε κάθε βομβητή, εάν προηγουμένως δεν είχε παρέμβει κάποιος σε αυτούς. Ήταν μια συντονισμένη ενέργεια που έγινε από κάποιους που είχαν υψηλή τεχνογνωσία και έτσι φτάσαμε σε αυτή την κατάσταση, κατά την οποία είχαμε και νεκρούς αλλά και τραυματίες.
Μετά και τη συγκεκριμένη επίθεση, αλλάζει ο τρόπος με τον οποίο η διεθνής κοινότητα αντιλαμβάνεται τις συρράξεις; Θα ήθελα το σχόλιό σας.
Ήδη από τον πόλεμο της Ουκρανίας, έχουμε αρχίσει να αντιλαμβανόμαστε ότι κάθε ένοπλη σύγκρουση φέρει καινούργια στοιχεία. Το ίδιο ακριβώς συνέβη και στο Αζερμπαϊτζάν και πλέον θα αρχίσουμε να βιώνουμε νέες καταστάσεις και στον πόλεμο ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Χαμάς στη Γάζα. Θα έχουμε, δηλαδή, χρήση νέων συστημάτων αλλά και συσκευών πολέμου.
Εδώ, όμως, οφείλω να σας πω, κύριε Παναγόπουλε, ότι υπάρχει κι ένα ηθικό θέμα. Στην περίπτωση του Λιβάνου είχαμε χρήση τεχνολογιών και από πολίτες, οι οποίοι θα είναι πλέον εξαιρετικά διστακτικοί ως προς το από ποιον παρακολουθούνται και ποιος μπορεί να τους απειλήσει ανά πάσα ώρα και στιγμή.
Με φόντο τις εξελίξεις στον Λίβανο, ανησυχείτε για μια περαιτέρω κλιμάκωση του πολέμου στη Μέση Ανατολή;
Είναι προφανές ότι ένα τέτοιο γεγονός μπορεί να πυροδοτήσει την έναρξη ενός μεγαλύτερου πολέμου στη συγκεκριμένη περιοχή, ήτοι να επεκταθεί η σύρραξη - αυτό που φοβόμασταν από την αρχή - σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή.
Προσωπικά, διατελώ ανήσυχος καθώς τέτοιου είδους περιστατικά μπορούν να ανάψουν για τα καλά τη θρυαλλίδα ενός γενικευμένου πολέμου, δηλαδή με συνέπειες σε παγκόσμια κλίμακα. Έχουμε ήδη παρόμοια συμβάντα και στην Ουκρανία. Αντιλαμβάνεστε, λοιπόν, πόσο σημαντικό είναι όλο αυτό που συμβαίνει, καθώς πλέον περιμένουμε τις αντιδράσεις των αραβικών χωρών, ιδίως του Ιράν. Είναι σαφές ότι αυτές θα υπάρξουν. Ωστόσο, το εύρος και το μέγεθος των αντιδράσεων αυτών, αλλά και οι επιπτώσεις που θα έχουν στη Μέση Ανατολή, είναι κάτι που θα το δούμε.
Περιπλανώμενα Πυρομαχικά: Τι είναι και πώς ενισχύουν την αποτρεπτική των Ενόπλων Δυνάμεων
- Πτέραρχε, να περάσουμε και στα καθ' ημάς, καθώς η Ελλάδα αποκτά για πρώτη φορά στην Ιστορία της τα λεγόμενα «Περιπλανώμενα Πυρομαχικά» Τι ακριβώς είναι, τι μπορούν να κάνουν και ποια η εμβέλειά τους;
Οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις αποκτούν για πρώτη φορά Περιπλανώμενα Πυρομαχικά (Loitering Munitions) μετά τη χθεσινή έγκριση της αρμόδιας Επιτροπής της ΒτΕ.
— e-Αmyna (@e_amyna) September 18, 2024
ΝΑΙ: Νέα Δημοκρατία, ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ, Σπαρτιάτες
ΟΧΙ: ΚΚΕ, Νέα Αριστερά, Πλεύση Ελευθερίας
Παρών: Ελληνική Λύση, ΝΙΚΗ pic.twitter.com/rvAtBruJLE
Τα περιπλανώμενα πυρομαχικά - Loitering Munitions όπως ονομάζονται στα αγγλικά - είναι μια εφεύρεση των τελευταίων 30 – 40 ετών. Έγινε μια προσπάθεια να αναπτυχθούν ιπτάμενα αντικείμενα, τα οποία από μόνα τους μπορούν να εντοπίζουν στόχους και στη συνέχεια διαθέτουν ένα λογισμικό, διά του οποίου μπορούν να κρίνουν εάν δύνανται να χτυπήσουν αυτούς τους στόχους ή όχι.
Υπάρχουν διαφόρων τύπων περιπλανώμενα πυρομαχικά, τα οποία ουσιαστικά μπορούμε να τα αποκαλέσουμε και drones. Ποικίλλουν ως προς το μέγεθος – ενδέχεται να φτάσουν τα 1-2 μέτρα, μπορεί να είναι και μικρότερα. Διακρίνονται για την ευελιξία τους, για το ότι είναι ελαφριά. Έχουν τη δυνατότητα να πλήξουν στόχους, οι οποίοι μπορεί να είναι υψηλής αξίας (εγκαταστάσεις πυρομαχικών κλπ.) και να βρίσκονται πολύ μακριά από τη γραμμή παράταξης, σε απόσταση που κυμαίνεται από 20 έως 40 χιλιόμετρα.
Υπάρχουν, βεβαίως, περιπλανώμενα πυρομαχικά, που έχουν ακόμη μεγαλύτερη ακτίνα δράσης, ωστόσο εκείνα που ενδιαφέρουν τις Ένοπλες Δυνάμεις μας είναι για τις αποστάσεις που σας προανέφερα.
Τα περιπλανώμενα πυρομαχικά ελέγχονται από το έδαφος; Διαθέτουν σύστημα κατεύθυνσης AI; Και σας το ρωτώ αυτό, επειδή διαθέτουν ένα συγκεκριμένο λογισμικό…
Δεν ξέρω εάν το συγκεκριμένο σύστημα το ονομάζουν ή περιλαμβάνει στοιχεία Τεχνητής Νοημοσύνης. Εκείνο που έχει σημασία είναι ότι τα περιπλανώμενα πυρομαχικά απογειώνονται και κατευθύνονται σε κάποια περιοχή και αυτόνομα πλέον μπορούν να ψάξουν, να παρακολουθήσουν κάποιους στόχους και να αποφασίσουν εάν πρέπει να εμπλακούν ή όχι.
Στη συνέχεια τα ίδια κατευθύνονται προς το στόχο και μετατρέπονται σε drones – καμικάζι. Συνεπώς, δεν αποκλείεται να διαθέτουν ένα λογισμικό που περιλαμβάνει στοιχεία AI.
Υπάρχουν, όμως, τα περιπλανώμενα πυρομαχικά που είναι πύραυλοι, που κατευθύνονται και αποστέλλονται κατά στόχων από τους χειριστές των συστημάτων αυτών και στη συνέχεια γίνονται και αυτοί αυτόνομοι, για να χτυπήσουν το στόχο τους. Εδώ, λοιπόν, έχουμε μία ημιαυτονομία των πυραύλων αυτών, καθώς ναι μεν οι χειριστές τους κατευθύνουν προς συγκεκριμένες περιοχές, ωστόσο στη συνέχεια είναι αυτά τα περιπλανώμενα πυρομαχικά που αποφασίζουν πού και πώς θα χτυπήσουν.
Πώς θα ενσωματωθούν τα περιπλανώμενα πυρομαχικά στις υπάρχουσες δομές και τακτικές των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων; Θα απαιτηθούν αλλαγές στον τρόπο διεξαγωγής επιχειρήσεων;
Κατ’ αρχάς, η λογική της χρήσης των συγκεκριμένων πυρομαχικών δεν είναι κάτι που προέκυψε τώρα. Είναι σκέψεις και προτάσεις της στρατιωτικής ηγεσίας που έχουν γίνει τα προηγούμενα 3-4 χρόνια και τώρα, απλώς, υλοποιούνται.
Εμείς έχουμε, σαφέστατα, γραμμή συνόρων και εχθρό - και για να είμαστε ξεκάθαροι αναφέρομαι στην Τουρκία. Εκεί, λοιπόν, θα μπορούσαμε να τα χρησιμοποιήσουμε, ώστε να προλάβουμε, σε περίπτωση επιχειρήσεων, στόχους προτού αυτοί φτάσουν στο μέτωπο. Άρα γίνεται λόγος για έναν χώρο που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί τόσο από το Πεζικό όσο και από τις Ειδικές Δυνάμεις.
Επιπλέον, τα περιπλανώμενα πυρομαχικά θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στα νησιά, που τα έχουν μεγάλη ανάγκη. Θα πρέπει να σας πω, σε αυτό το σημείο, ότι ήταν αυτές ακριβώς οι ανάγκες που ανάγκασαν ιδιαίτερα τις Ειδικές Δυνάμεις να θελήσουν να κάνουν χρήση αυτών των συστημάτων.
Ποια είναι τα κύρια πλεονεκτήματα αυτών των συστημάτων σε σχέση με τις παραδοσιακές μεθόδους αεροπορικής και χερσαίας υποστήριξης;
Κατά πρώτον, δεν μπορούμε να τα συγκρίνουμε αυτά. Για παράδειγμα, δεν μπορούμε να πούμε ότι τα περιπλανώμενα οπλικά συστήματα μπορούν να ανατρέψουν μια επιχειρησιακή κατάσταση. Άρα, πρόκειται για συστήματα υποβοηθητικά και μπορούν να συμβάλουν σημαντικά τη χώρα μας, σε περίπτωση που υπάρξει σύγκρουση με την Τουρκία.
Αυτού του είδους τα οπλικά συστήματα έχουν διαδραματίσει σημαντικό ρόλο κατά το παρελθόν, σε συγκρούσεις όπως εκείνη ανάμεσα στην Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν.
Ωστόσο, στη δική μας περίπτωση δεν μπορούν να αποτελέσουν ή να αντικαταστήσουν τα αεροπορικά μέσα. Προφανώς το βασικό πλεονέκτημά τους είναι η ευελιξία τους. Επιπλέον, μπορούν να δώσουν άμεση σχεδόν εικόνα του πεδίου που κινούνται τα αντίπαλα στρατεύματα ή οι στόχοι. Όλα αυτά συνιστούν ένα τεράστιο πλεονέκτημα που επιχειρείται στο πεδίο της μάχης, γιατί μιλάμε για τακτικές επιχειρήσεις, δεν συνιστούν στρατηγικά όπλα τα περιπλανώμενα πυρομαχικά.
* Ο Αθανάσιος Παπανικολάου είναι αντιπτέραρχος ε.α.
