Στην προσπάθεια της Τουρκίας να επιβάλει de facto το τουρκολιβυκό μνημόνιο οφείλεται η ένταση που έχει εκδηλωθεί νοτίως της Κάσου, σύμφωνα με τα όσα αναφέρει σε συνέντευξη στο Liberal και τον Γεράσιμο Ζώτο ο αντιστράτηγος ε.α. Λάμπρος Τζούμης.
Ο ίδιος θεωρεί ότι η ένταση αυτή δεν έχει σχέση με το Κυπριακό, το οποίο αποτελεί μια ξεχωριστή εντελώς περίπτωση για τους Τούρκους. Παράλληλα, θεωρεί «ανύπαρκτη» την ΕΕ σε ό,τι αφορά τόσο στη συγκεκριμένη όξυνση, όσο και σε παρόμοια συμβάντα στο παρελθόν.
Αναφορικά με το θέμα αν η Τουρκία θέλει την όξυνση και αν θα συνεχίσει να προκαλεί τέτοιου είδους εντάσεις στο Αιγαίο, ο κ. Τζούμης αναφέρει ότι ποτέ δεν έκανε πίσω στις απαιτήσεις και τις διεκδικήσεις της.
Για ποιο λόγο πυροδοτήθηκε η ένταση στο Αιγαίο και πού οφείλεται η προκλητικότητα της Τουρκίας;
Νομίζω ότι η Τουρκία τώρα προσπαθεί να επιβάλει, de facto, το τουρκολιβυκό μνημόνιο. Όπως είναι γνωστό, ιταλικό πλοίο ποντίζει ηλεκτρικά καλώδια μέσα σε μια περιοχή η οποία έχει οριοθετηθεί από τη συμφωνία για την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ). Παρά ταύτα επειδή, ταυτόχρονα, υπάρχει το τουρκολιβυκό μνημόνιο η Τουρκία έρχεται και λέει ότι αυτή η περιοχή με αδικεί και προσπαθεί να μας επιβάλει τετελεσμένα. Και μάλιστα, θέλω να επισημάνω ότι το ιταλικό πλοίο ποντίζει καλώδια μέσα στα ελληνικά χωρικά ύδατα και μόνο ένα σημείο είναι εκτός. Είναι η γνωστή τακτική της Τουρκίας, η οποία με θεατρικό τρόπο προσπαθεί να αρπάξει ό,τι μπορεί.
Βλέπετε κάποια σύνδεση της κλιμάκωσης της έντασης με το Kυπριακό;
Όχι. Νομίζω ότι το Κυπριακό είναι ανεξάρτητο από την ένταση που υπάρχει. Η Τουρκία πάντα θεωρεί ότι η Κύπρος είναι «ο αδύναμος κρίκος» και πάντα πιέζει στο συγκεκριμένο χώρο. Το Κυπριακό είναι ανεξάρτητο θέμα και δεν έχει σχέση με τα γεγονότα αυτά τα οποία συμβαίνουν στην Κάσο.
Γιατί πιστεύετε ότι δεν υπάρχει διεθνής αντίδραση για την τουρκική Navtex η οποία βαφτίζει τουρκική υφαλοκρηπίδα τη θαλάσσια περιοχή νοτίως της Καρπάθου, επικαλούμενη το τουρκολιβυκό μνημόνιο το οποίο και προσπαθεί να επιβάλει;
Αν εννοείτε την Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι ανύπαρκτη σε όλες τις περιπτώσεις. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι από το 2015 ως το 2019 η Τουρκία έκανε μια «εισβολή» μέσα στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη με γεωτρήσεις και έρευνες. Δηλαδή μέσα σε ένα κράτος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και δεν είχαμε καμία κύρωση. Στη μοναδική περίπτωση που η Ευρωπαϊκή Ένωση στάθηκε στο πλευρό μας ήταν όταν δείξαμε αποφασιστικότητα στην αντιμετώπιση των μεταναστευτικών ροών, να μην γίνει, δηλαδή, εργαλειοποίηση. Από την Ε.Ε. δεν μπορούμε να περιμένουμε κάτι.
Το ΝΑΤΟ, ως συνήθως, έχει εξισώσει τον θύτη με το θύμα, ούτε από εκεί περιμένουμε κάτι. Άρα, λοιπόν, το μοναδικό πεδίο που θα μπορούσε να υπάρχει αντίδραση ήταν οι Ηνωμένες Πολιτείες, που και αυτές βρίσκονται αυτήν τη στιγμή σε μία κατάσταση αναταραχής και κυρίως παρεμβαίνουν την τελευταία στιγμή.
Συμφέρει την Άγκυρα αυτή η όξυνση;
Η Τουρκία, παρά το γεγονός ότι λέμε ότι υπάρχει αυτό το κλίμα και υπάρχουν οι συζητήσεις ανάμεσά μας για να βρούμε μια επίλυση των διαφορών, ποτέ δεν έκανε πίσω στις απαιτήσεις και διεκδικήσεις της. Μπορεί να υπάρχει τώρα ένα χρονικό διάστημα περίπου δυο ετών που δεν έχουμε υπερπτήσεις στο Αιγαίο, αλλά αυτό είναι για συγκεκριμένους λόγους. Είναι ένας τακτικισμός. Πρέπει να επισημάνω ότι στη θάλασσα είχαμε περί 1.652 παραβιάσεις. Και τώρα νομίζω, αν και δεν έχω δει τελευταία τον χάρτη, είναι περίπου 600, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του ΓΕΕΘΑ.
Όταν λέμε παραβιάσεις εθνικών χωρικών υδάτων σημαίνει ότι τουρκικά σκάφη μπήκαν κάτω από τα 6 μίλια. Δηλαδή, σαν να μπήκαν μέσα σε ελληνικό έδαφος.
Συνεπώς, λοιπόν, για την Τουρκία, μπορεί να λέμε ότι δεν υπάρχει ένταση και ότι έχουν σταματήσει οι παραβιάσεις, οι υπερπτήσεις κλπ. Αλλά από συμβαίνει για συγκεκριμένους λόγους.
Γιατί η Τουρκία ήθελε να δείξει ένα πρόσωπο ότι συνομιλεί με την Ελλάδα, να πάρει τα F-16 και μετά θα επανέλθει, ενδεχομένως σε ένταση. Δεν έχει υποχωρήσει, επαναλαμβάνω, σε καμία από τις επιδιώξεις της και αυτά τα οποία έχει δημιουργήσει κατά καιρούς.
Πρέπει να περιμένουμε συνέχιση της έντασης στο Αιγαίο, στο πλαίσιο της «Γαλάζιας Πατρίδας»;
Η άποψη μου είναι ότι οι συνομιλίες που βρίσκονται σε εξέλιξη με την Τουρκία και για τις ελληνοτουρκικές διαφορές και για την Κύπρο, που δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι είναι ένα σημείο κλειδί -ήταν τουλάχιστον- είναι σε ένα αδιέξοδο.
Και αυτό γιατί από τη μία πλευρά σε ό,τι αφορά το Κυπριακό η Τουρκία δεν μιλάει πλέον ούτε καν για τη λύση της δημιουργίας της δικοινοτικής ομοσπονδίας, διότι αυτό ήταν μια λύση που προσομοίαζε με το σχέδιο Ανάν και την είχε αποδεχθεί ένα κομμάτι της ελληνικής και της κυπριακής πολιτικής ελίτ. Δεν μιλάει ούτε γι' αυτό. Η Τουρκία μιλάει για δύο ξεχωριστές κρατικές οντότητες που θα συγκροτήσουν μια χαλαρή συνομοσπονδία και μέσω του τουρκοκυπριακού κατεχόμενου τμήματος θα επωφελείται από την είσοδο στην Ευρωπαϊκή Ένωση και των ενεργειακών πόρων.
Σε ό,τι αφορά, τώρα, τα τεκταινόμενα στο Αιγαίο και τις διαφορές που έχουμε με την Τουρκία στο Αιγαίο, η Τουρκία λέει ότι μπορούμε να πάμε και στη Χάγη, ακόμα, για να επιλύσουμε τις διαφορές μας. Αλλά έχει τονίσει και έχει ξεκαθαρίσει ότι πρέπει να πάμε για όλα. Και όταν μιλάει για όλα εννοεί, δηλαδή, και για το ιδεολόγημα της Γαλάζιας Πατρίδας και για τις «γκρίζες ζώνες» και την αποστρατικοποίηση των νησιών και την οριοθέτηση των χωρικών υδάτων και για την υφαλοκρηπίδα. Ποια ελληνική κυβέρνηση θα δεχθεί να πάμε στη Χάγη για να συζητήσουμε εάν η νήσος Παναγιά ή η Καλόλιμνος που η Τουρκία τα έχει εντάξει στις «γκρίζες ζώνες» είναι ελληνικά ή τουρκικά. Για αυτό μίλησα για αδιέξοδο.
* Ο Αντιστράτηγος ε.α. Λάμπρος Τζούμης είναι απόφοιτος της Σχολής Διοίκησης Επιτελών του Στρατού Ξηράς, της Ανωτάτης Διακλαδικής Σχολής Πολέμου και της Σχολής Εθνικής Άμυνας. Υπηρέτησε στο ΓΕΣ και στο ΓΕΕΘΑ ως επιτελής και σε διευθυντικές θέσεις. Σε εθνικό επίπεδο, τμηματάρχης Συνδρομής στην Αντιμετώπιση Καταστροφών. Στο ΝΑΤΟ εθνικός αντιπρόσωπος της Ελλάδας στις επιτροπές Civil Emergency Planning και Senior Civil Emergency Planning Committee. Διοικητής του 286ου Τάγματος Πεζικού στη Λήμνο, του 38ου Συντάγματος Πεζικού στη Ρόδο της Ελληνικής Δύναμης Κοσσυφοπεδίου και της 88ης ΣΔΙ (Ταξιαρχίας Λήμνου). Υποδιοικητής της ΧVI Mηχανοκίνητης Mεραρχίας Πεζικού (Διδυμότειχο).
