Την ώρα, που το κόστος της στέγης μετατρέπεται σε στεγαστική κρίση, η υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας Σοφία Ζαχαράκη, μιλώντας στο Liberal, προαναγγέλλει συγκεκριμένο σχέδιο για την κάλυψη των στεγαστικών αναγκών δημοσίων υπαλλήλων σε τουριστικές περιοχές, ένα οικιστικό πρόγραμμα για το προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων, καθώς και την ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων για την χρηματοδότηση του προγράμματος «Σπίτι μου 2».
Παράλληλα, δίνει το περίγραμμα των νέων μέτρων στήριξης για τις οικογένειες και τους τρίτεκνους, που αναμένεται να παρουσιάσει ο Πρωθυπουργός στη ΔΕΘ, ενώ στην ατζέντα του υπουργείου βρίσκονται νέα προγράμματα για την ενίσχυση των υιοθεσιών και των αναδοχών παιδιών με αναπηρίες, που βρίσκονται σε ιδρύματα, όπως και παιδιών, που φτάνουν στην ενηλικίωση.
Συνέντευξη στη Λίδα Μπόλα
Η επιλογή της κυβέρνησης να προτάξει τα ζητήματα της καθημερινότητας στο κυβερνητικό έργο, έφερε στην πρώτη γραμμή ένα ζήτημα, που δεν είναι καινούριο, είναι όμως συνεχώς επιδεινούμενο, το στεγαστικό πρόβλημα. Γιατί το θέμα αυτό έχει γίνει πλέον μείζον και πόσο διαχειρίσιμη και εύκολη είναι η λύση του;
Όταν αναφερόμαστε σε προβλήματα τέτοιας κλίμακας και με κοινά χαρακτηριστικά στην πλειονότητα των ευρωπαϊκών χωρών αντιλαμβάνεστε ότι εύκολες λύσεις και μαγικές συνταγές δεν υπάρχουν. Όσοι δε, τις επικαλούνται λένε ψέματα στους πολίτες, υποδαυλίζοντας την απογοήτευση και την οργή. Είναι σημαντικό ότι επί σειρά πολλών ετών, για λόγους που σχετίζονται με την κρίση αλλά όχι μόνο με αυτή, η Ελλάδα δεν είχε στεγαστική πολιτική. Δεν «είδε» εγκαίρως το πρόβλημα και δεν μπόρεσε έτσι να σχεδιάσει. Όμως ως κυβέρνηση, και έχοντας πλήρη συνείδηση της δυσκολίας εύρεσης αλλά και κάλυψης του κόστους στέγης, έχουμε προχωρήσει σε ένα σχεδιασμό τον οποίο ενισχύουμε διαρκώς.
Ηδη υλοποιούμε μια σειρά από στεγαστικά προγράμματα, ύψους 2, 3 δισεκατομμυρίων ευρώ. Προγράμματα επιδότησης ενοικίου, εξασφάλισης στέγης για πολλές και διαφορετικές ευάλωτες ομάδες, απόκτησης σπιτιού για νέους με προνομιακή χρηματοδότηση από το κράτος, ανακαίνισης και διάθεσης κατοικιών προς μακροχρόνια μίσθωση. Προσπαθούμε ταυτόχρονα, να δημιουργήσουμε από το μηδέν, ένα σημαντικό απόθεμα κοινωνικής κατοικίας.
Επίσης προχωρήσαμε σε παρεμβάσεις στο καθεστώς της βραχυχρόνιας μίσθωσης καθώς το Airbnb συμβάλει στη μικρή διάθεση σπιτιών για κανονικά συμβόλαια και εξετάζουμε και ποιο άλλο κίνητρο μπορεί να υπάρξει προκειμένου να καταστήσουμε την μακροχρόνια μίσθωση συμφέρουσα επιλογή για τους ιδιοκτήτες. Βλέπουμε επίσης πως δουλεύουν διάφορες λύσεις που ακολουθούνται σε άλλες χώρες με ανάλογα προβλήματα. Από τις πρώτες αποφάσεις μας, εξάλλου το 2019 ήταν η καταβολή επιδόματος ενοικίου, σχεδόν με 400 εκ. € στηρίξαμε τον οικογενειακό προϋπολογισμό με επίδομα στέγης σε περίπου 264.531 χαμηλοσυνταξιούχους , οικογένειες με παιδιά, άτομα με αναπηρία, δικαιούχοι του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος.
Τα δεδομένα, που έχετε στα χέρια σας, δείχνουν ότι η στεγαστική κρίση αφορά περισσότερο σε συγκεκριμένες περιοχές ή σε συγκεκριμένες χρονικές περιόδους; Για παράδειγμα, σε λίγο θα αρχίσουν χιλιάδες γονείς να αναζητούν κατοικία για τα παιδιά τους, που πέρασαν σε πανεπιστήμια μακριά από τον τόπο διαμονής τους. Να περιμένουμε να επιδεινωθεί το πρόβλημα;
Είναι αυτονόητο ότι στα μεγάλα αστικά κέντρα και στις περιοχές με μακράς διάρκειας τουριστική σεζόν, η στεγαστική πίεση είναι ιδιαίτερα έντονη. Και η αναζήτηση φοιτητικού διαμερίσματος έχει αρκετές ιδιαιτερότητες, που σχετίζονται και με την κουλτούρα της ελληνικής οικογένειας. Τι εννοώ; Παρά το γεγονός ότι δόθηκε με το αυξημένο φοιτητικό επίδομα στέγης, ένα σημαντικό κίνητρο για συγκατοίκηση, βλέπουμε ότι είναι λιγοστά τα παιδιά που κάνουν στο τέλος αυτή την επιλογή. Έτσι βλέπουμε γονείς και πρωτοετείς να αναζητούν με αγωνία μικρά διαμερίσματα τα οποία πληρώνουν πιο ακριβά απ΄ότι θα πλήρωναν για ένα μεγαλύτερο διαμέρισμα στο οποίο θα μοιράζονταν και το ενοίκιο και τα υπόλοιπα λειτουργικά έξοδα.
Να θυμίσω εδώ ότι η κυβέρνηση αύξησε στα 2.000 ευρώ το επίδομα για κάθε φοιτητή που αποφασίζει να συγκατοικήσει ενώ το αντίστοιχο ποσό για όσους φοιτούν εκτός Αθήνας και Θεσσαλονίκης ανέρχεται στα 2.500 ευρώ. Για τη στέγαση των φοιτητών και τη μείωση του κόστους για τις οικογένειες σχεδιάσαμε και υλοποιούμε ένα εκτεταμένο πρόγραμμα κατασκευής νέων σύγχρονων φοιτητικών εστιών για 8.500 φοιτητές σε έξι Πανεπιστήμια σε όλη την Ελλάδα.
Αντίστοιχα μεγάλη δυσκολία αντιμετωπίζουν και οι δημόσιοι υπάλληλοι, οι οποίοι καλούνται να εργαστούν στην περιφέρεια, ειδικά στα νησιά. Μιλάμε κυρίως, για εκπαιδευτικούς και για ιατρούς, με αποτέλεσμα να μετατρέπεται σε αντικίνητρο ο διορισμός τους. Πώς μπορεί αυτό να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά; Διότι υπάρχει πρόβλημα εξεύρεσης στέγης, αλλά και πρόβλημα με τις τιμές των ενοικίων.
Είναι τεράστια πράγματι η δυσκολία που αντιμετωπίζουν δημόσιοι υπάλληλοι και φυσικά τα στελέχη των ενόπλων δυνάμεων, να βρουν σπίτι και να το διατηρήσουν στη διάρκεια των θερινών μηνών. Είναι ένα πρόβλημα με το οποίο ασχολούμαστε επισταμένως και σύντομα θα καταθέσουμε συγκεκριμένο σχέδιο για την κάλυψη των στεγαστικών αναγκών δημοσίων υπαλλήλων σε τουριστικές περιοχές αλλά και ένα οικιστικό πρόγραμμα για το προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων. Πριν από λίγους μήνες μαζί με το Υπουργείο Νησιωτικής Πολιτικής και Ναυτιλίας αναλάβαμε κοινή πρωτοβουλία ώστε να δώσουμε μόνιμη λύση στο πρόβλημα στέγασης των γυναικών και ανδρών του Λιμενικού στο Καστελόριζο.
Το υπουργείο μας ολοκλήρωσε την παραχώρηση ενός πολύ μεγάλου οικοπέδου όπου θα ανεγερθούν σπιτάκια για τη διαμονή του προσωπικού του Λιμενικού Σταθμού Μεγίστης. Χρειαζόμαστε πρακτικές λύσεις και συνέργειες. Ως υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας θα βοηθήσουμε με κονδύλια Δήμους να προχωρήσουν στην ανακαίνιση δημοτικών και δημοσίων κτιρίων που θα διατεθούν για τη στέγαση δασκάλων, καθηγητών, γιατρών. Ώστε να μη αναγκάζονται να φεύγουν άρον άρον όταν ξεκινάει η σεζόν ή να πληρώνουν για ένα περιορισμένο χώρο, το μισό μισθό τους.
Η πίεση για τη διασφάλιση στέγης και σπιτιού ξέρουμε ότι βαρύνει υπέρμετρα ανθρώπους που ανήκουν στις ευάλωτες ομάδες; Πώς διασφαλίζει η πολιτεία τη δική τους αξιοπρέπεια; Προσφάτως ανακοινώσατε ένα νέο πρόγραμμα το «Κάλυψη» για ειδικές κατηγορίες, αρκεί;
Το Πρόγραμμα «ΚΑΛΥΨΗ» που υλοποιείται σε 44 δήμους της χώρας, είναι ένα από τα εργαλεία που έχουμε στη διάθεσή μας για να φροντίσουμε νοικοκυριά υπό έξωση, οικογένειες που είναι φιλοξενούμενες σε σπίτια φίλων, ανέργους, γυναίκες θύματα ενδοοικογενειακής βίας, νέους ανθρώπους που λαμβάνουν το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, πολύτεκνους, άστεγους, άτομα με αναπηρία, μονογονεϊκές οικογένειες, συμπολίτες μας που βγαίνουν από προγράμματα απεξάρτησης.
Η εξασφάλιση στέγης για τις ευάλωτες ομάδες και τα νοικοκυριά που βρίσκονται σε σχετική επισφάλεια είναι απόλυτη προτεραιότητα για την κυβέρνηση μας. Μόλις ξεκινάμε το βελτιωμένο πρόγραμμα, το « Στέγαση και Εργασία» για να εξασφαλίσουμε στέγαση σε τουλάχιστον 700 ευάλωτα νοικοκυριά σε 60 δήμους. Ερχόμαστε ως υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας και πληρώνουμε για τρία χρόνια το ενοίκιο, λογαριασμούς ΔΕΚΟ, δαπάνες οικοσκευής ενώ προσθέσαμε και δαπάνες για επισκευές και ενεργειακά πιστοποιητικά.
Αν μετά τα τρία χρόνια ο ωφελούμενος κρατήσει το σπίτι, θα μπορεί να λαμβάνει πλέον το επίδομα ενοικίου για 1 συν 1 χρόνο. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα επιδοτεί παράλληλα για ένα χρόνο την εργασία σε επιχειρήσεις ή εργοδότες με καταβολή του κατώτατου μισθού και τις ασφαλιστικές εισφορές εργαζόμενου και εργοδότη.
Εξάλλου με κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης σε συνεργασία με τους Δήμους Αθηναίων και Θεσσαλονίκης θα ανακαινίσουμε 100 διαμερίσματα για να στεγάσουμε 250 συμπολίτες μας από ευάλωτες κοινωνικές ομάδες.
Παράλληλα, είμαστε εν αναμονή και της επέκτασης του προγράμματος «Σπίτι μου». Πότε θα πρέπει να αναμένουμε τις οριστικές διευθετήσεις για την εξεύρεση των απαιτούμενων πόρων;
Το «Σπίτι μου» είναι ένα πρόγραμμα που δούλεψε υποδειγματικά. Μέσα σε πολύ σύντομο διάστημα με άμεσες διαδικασίες 10.000 νέα ζευγάρια βάζουν το κλειδί στην πόρτα του δικού τους σπιτιού. Με την απόλυτη στήριξη της πολιτείας. Με το « Σπίτι μου 2» φιλοδοξούμε να καλύψουμε τη στέγαση ακόμη περισσότερων νέων ανθρώπων και ζευγαριών άνω των 40 ετών αλλά και οικογενειών με παιδιά. Οι σχετικές διαβουλεύσεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή προκειμένου να διασφαλίσουμε τους αναγκαίους πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης είναι στη φάση της ολοκλήρωσης και είμαι απολύτως σίγουρη ότι ο πρωθυπουργός θα ανακοινώσει εξαιρετικά νέα σύντομα.
Στο χαρτοφυλάκιό σας περιλαμβάνονται μια σειρά πολιτικών για τη στήριξη της οικογένειας. Να περιμένουμε ανακοινώσεις στη ΔΕΘ για το Εθνικό Σχέδιο για το Δημογραφικό και την ουσιαστική εξομοίωση των τρίτεκνων με τους πολύτεκνους; Σχεδιάζονται επιπλέον πολιτικές, που θα διευκολύνουν τους νέους γονείς;
Κυρία Μπόλα θα ήμουν και εγώ και η κυβέρνηση εξαιρετικά ευτυχείς εάν η απάντηση στο δημογραφικό πρόβλημα, ήταν η εξίσωση των τριτέκνων με τους πολύτεκνους. Πράγματι οι μεγάλες οικογένειες έχουν μεγαλύτερες ανάγκες και η πολιτεία πρέπει να προστρέξει με περισσότερη φροντίδα, και αυτό κάνουμε ως κυβέρνηση πολύ συνειδητά. Υπάρχει όμως στο πρόβλημα μείωσης των γεννήσεων στη χώρα, μια παράμετρος που κατέδειξε μια σημαντική έρευνα που διενήργησε η Metron Analysis με την πολύτιμη συνδρομή της Eurobank ενώ καταρτίζαμε το σχέδιο. Δείχνει ότι η μάχη για το δημογραφικό, θα κριθεί κατά πόσο μπορούμε να πείσουμε ως Πολιτεία, τις οικογένειες με ένα παιδί να προχωρήσουν σε ένα δεύτερο. Αντιλαμβάνεστε λοιπόν ότι η προσέγγισή μας, τα μέτρα και οι πολιτικές πρέπει να ισορροπούν στα δεδομένα.
Για να είμαι πιο συγκεκριμένη ως προς το θέμα των τριτέκνων, θα υπάρξουν πράγματι κάποιες κινήσεις που αφορούν στην περαιτέρω ενίσχυση τους αλλά επαναλαμβάνω ότι η στόχευσή μας είναι οι οικογένειες που διστάζουν να πάνε από το πρώτο στο δεύτερο και από το δεύτερο στο τρίτο παιδί.
Να προσθέσω ωστόσο ότι για την τριτεκνία και την πολυτεκνία υπάρχει ήδη ένα πολύ ισχυρό πλαίσιο προστασίας, δικαιωμάτων και κοινωνικών παροχών.
Αισθάνομαι επίσης υποχρεωμένη να τονίζω διαρκώς – κάτι που ο κόσμος αντιλαμβάνεται καλά – ότι η ανάσχεση στη δημογραφική πτώση δεν μπορεί να γίνει από τη μια στιγμή στην άλλη και απαιτούνται αρκετά χρόνια προκειμένου να αποδώσουν οι πολιτικές. Απαιτείται εφαρμογή με συνέπεια και προσαρμογές. Για το λόγο αυτό προχωράμε και στη δημιουργία Παρατηρητηρίου ώστε να ελέγχεται η πορεία εφαρμογής των πολιτικών.
Θα ήθελα να κλείσουμε με τα παιδιά, που δεν ζουν στην αγκαλιά των γονιών τους, τα παιδιά, που η πολιτεία θα πρέπει να βοηθήσει ώστε να υιοθετηθούν χωρίς να υπάρχουν εμπόδια γραφειοκρατικά. Έχει αλλάξει κατά πολύ πλέον το σύστημα υιοθεσίας, ωστόσο μπορούν να γίνουν και άλλα;
Κυρία Μπόλα σε ότι αφορά στις υιοθεσίες και τις αναδοχές πρέπει να καλύπτονται ταυτόχρονα δυο ανάγκες: ταχύτητα αλλά και απόλυτη διασφάλιση του συμφέροντος του παιδιού. Απαράβατη αρχή παραμένει για εμάς ότι τα παιδιά πρέπει να συνδέονται με οικογένειες οι οποίες είναι κατάλληλες για να ανταποκριθούν στις ψυχοσυναισθηματικες τους ανάγκες και να τους εξασφαλίσουν μια ασφαλή διαβίωση. Επομένως διαδικασίες fast track στο πλαίσιο της παιδικής προστασίας δεν μπορεί να υπάρχουν.
Τα βήματα όμως που κάναμε από την αρχή και ειδικά μετά την σημαντική αναβάθμιση στο πληροφοριακό σύστημα αναδοχής και υιοθεσίας «Anynet», οδήγησαν σε μια σημαντική αύξηση κατά 14% στις υιοθεσίες, και μια θεαματική αύξηση 80% στις αναδοχές. Καταφέραμε να αυξηθούν οι αιτήσεις και να μειωθεί ο χρόνος της σύνδεσης των υποψηφίων θετών και αναδόχων γονέων με τα παιδιά. Πέρυσι είχαμε 194 υιοθεσίες και 94 αναδοχές όταν το 2022 τα αντίστοιχα νούμερα ήταν 170 υιοθεσίες και 52 αναδοχές. Αυτό που κάνουμε τώρα είναι η ενίσχυση των φορέων εποπτείας αναδοχής και υιοθεσίας με περισσότερους κοινωνικούς λειτουργούς ώστε να επιταχυνθεί και η διαδικασία της κοινωνικής έρευνας.
Ένα μεγάλο στοίχημα είναι πάντα και η αποϊδρυματοποίηση των παιδιών με αναπηρία, που βρίσκονται σε ιδρύματα. Μπορεί να υπάρξει ευαισθητοποίηση των αναδόχων και η κατάλληλη υποστήριξη;
Σύμφωνα με τα στοιχεία έρευνας μας, τον Ιανουάριο του 2024 πάνω από το 80% των υποψήφιων γονέων εκδήλωνε ενδιαφέρον για υγιή παιδιά μέχρι την ηλικία των 5 ετών. Στα ιδρύματα όμως τα παιδιά που παραμένουν είναι παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας και παιδιά με βαριές σωματικές αναπηρίες και ψυχικές παθήσεις. Σε αυτά τα παιδιά οφείλουμε τη μεγαλύτερη στήριξη και φροντίδα. Ερχόμαστε λοιπόν και προκειμένου να τους προσφέρουμε ένα οικογενειακό περιβάλλον και μια ζωή έξω από το ίδρυμα αρχίζουμε – εκτιμώ από το Σεπτέμβριο – πρόγραμμα επαγγελματικής αναδοχής με ειδικά εκπαιδευμένους αναδόχους γονείς.
Στόχος το προγράμματος που υλοποιείται με κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης είναι να τοποθετηθούν με επαγγελματική αναδοχή σε οικογένειες 100 παιδιά με βαριές αναπηρίες. Ως έμπρακτη απόδειξη της αναγνώρισης του απαιτητικού έργου των επαγγελματιών ανάδοχων αυξάνουμε τη μηνιαία αποζημίωση στα 1.850 ευρώ ενώ σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής θα υπάρξει πρόγραμμα επιμόρφωσης τους.
Παράλληλα είδαμε ότι πολλά παιδιά, παραμένουν στις δομές παιδικής προστασίας μετά την ενηλικίωση τους, επειδή δεν έχουν που να πάνε και δεν υπάρχει κανένα πλαίσιο να τα υποστηρίξει. Π.χ ένα παιδί που γίνεται 18 ετών πρέπει κανονικά να φύγει από τη δομή, αλλά τι ακριβώς θα κάνει;. Φτιάξαμε λοιπόν ένα νέο πρόγραμμα που αφορά τα παιδιά που πλησιάζουν στην ενηλικίωση. Σε λίγους μήνες – σύντομα θα βγει η σχετική πρόσκληση - θα μπορούν να μεταφερθούν στις λεγόμενες « Μονάδες Ημιαυτόνομης Διαβίωσης».
Δηλαδή σε διαμερίσματα τα οποία θα υποστηρίζει πλήρως Υπουργείο μας, και ως προς τα λειτουργικά έξοδα και ως προς το προσωπικό. Θα μένουν ανά 2 ή ανά 4 παιδιά μέχρι και την ηλικία των 26 ετών. Κοινωνικοί λειτουργοί, επιμελητές, φροντιστές πρόνοιας θα συνδράμουν τα παιδιά με στόχο να βρουν δουλειά, να περάσουν στο Πανεπιστήμιο. Να πατήσουν γερά στα πόδια τους. Εκτός από την αυτονόητη κάλυψη όλων των εξόδων της διαμονής τους τα παιδιά θα λαμβάνουν, μετά από προσπάθεια που κάναμε και ένα μηνιαίο επίδομα 375 ευρώ. Σε πρώτη φάση υπολογίζουμε ότι 200 παιδιά άνω των 15 ετών θα μπορέσουν να ζήσουν προστατευμένα μεν ανεξάρτητα δε.
