Γράφει η Oksana Kuziakiv
Μετά την επιδείνωση όλων των δεικτών απόδοσης και τις διακοπές λειτουργίας που σημειώθηκαν τον Μάρτιο και τον Απρίλιο του 2022, οι ουκρανικές μεταποιητικές επιχειρήσεις θα ξαναρχίσουν την παραγωγή τους επόμενους 1-2 μήνες. Αυτά είναι τα αποτελέσματα της πρώτης μηνιαίας έρευνας για τις επιχειρήσεις που διεξήχθη από το Ινστιτούτο Οικονομικής Έρευνας και Συμβουλευτικής Πολιτικής τον Μάιο του 2022.
Η ανάγκη για συνολική πληροφόρηση ως προς την οικονομική κατάσταση είναι σημαντική για τη χάραξη οικονομικής πολιτικής κατά τη διάρκεια της ολοσχερούς ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, η οποία οδήγησε στην κατάληψη ουκρανικών εδαφών, την άσκηση τρομοκρατίας εναντίον αμάχων και την καταστροφή βιομηχανικών εγκαταστάσεων και υποδομών στην Ουκρανία.
Οι επιχειρήσεις υπέφεραν από τον πόλεμο
Τα αποτελέσματα της πρώτης έρευνας έδειξαν ότι οι ουκρανικές επιχειρήσεις υπέστησαν σημαντικά πλήγματα από τον πόλεμο. Μία στις τρεις εταιρείες που συμμετείχαν στην έρευνα ανέφερε υπερδιπλάσια μείωση της παραγωγής σε σύγκριση με την προπολεμική περίοδο και το 10% των ερωτηθεισών επιχειρήσεων διέκοψαν τη λειτουργία τους.
Οι αρνητικές τάσεις συνεχίζονται εδώ και τουλάχιστον δύο μήνες, με την κατάσταση να επιδεινώνεται τον Απρίλιο σε σχέση με τον Μάρτιο. Οι επιχειρήσεις μείωσαν την παραγωγή και την απασχόληση. Το ποσοστό των επιχειρήσεων όπου η παραγωγή μειώθηκε τον Απρίλιο σε σύγκριση με τον Μάρτιο του 2022 είναι περισσότερο από έξι φορές υψηλότερο από εκείνες όπου η παραγωγή αυξήθηκε (70,5% και 11,8%, αντίστοιχα). Και ο δείκτης ισοζυγίου - ο δείκτης μεταβολών στην παραγωγή - είναι ίσος με -0,55. Η κατάσταση είναι παρόμοια και στην απασχόληση.
Συγκριτικά, το είδος της αντίδρασης των επιχειρήσεων σε ό,τι αφορά την απασχόληση είναι κάπως διαφορετικό. Ο δείκτης ισορροπίας είναι -0,54, αλλά η φύση αυτού του μεγέθους είναι ελαφρώς διαφορετική. Το ποσοστό όσων ανέφεραν μείωση της απασχόλησης είναι 57,8%, μικρότερο από εκείνο των επιχειρήσεων που ανέφεραν μείωση της παραγωγής.
Την ίδια στιγμή, μόνο το 1,9% των ερωτηθέντων ανέφερε αύξηση της απασχόλησης. Το ποσοστό αυτό είναι επίσης μικρότερο από το ποσοστό των επιχειρήσεων που ανέφεραν αύξηση της παραγωγής. Αυτή η διαφορά σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις είναι πιο συντηρητικές στη συμπεριφορά τους σε ό,τι αφορά τη μείωση της εργασίας σε σύγκριση με τη μείωση της παραγωγής.
Η αβεβαιότητα διέπει την οικονομική κατάσταση
Τα αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν ότι εκτός από τη μείωση της παραγωγής, ένας άλλος κρίσιμος δείκτης του αντίκτυπου του πολέμου στην οικονομική κατάσταση στην Ουκρανία είναι η αβεβαιότητα. Περίπου οι μισοί από τους ερωτηθέντες δεν μπορούσαν να προβλέψουν αλλαγές στη χρηματοπιστωτική και οικονομική κατάσταση (45,0%) και τη συνολική οικονομική κατάσταση στη χώρα (47,7%).
Οι ερωτηθέντες που δεν μπορούσαν να προβλέψουν τους επόμενους 1-2 μήνες τις μεταβολές στους δείκτες πρωτογενούς παραγωγής και τους χρηματοοικονομικούς δείκτες ποικίλλουν ανάλογα με τον δείκτη, από 14,7% (αριθμός εργαζομένων) έως 27,8% (έσοδα). Υπάρχει επίσης υψηλό επίπεδο αβεβαιότητας σχετικά με τα χρέη και τα αποθέματα τελικών προϊόντων.
Οι μικρές επιχειρήσεις έχουν μικρότερο περιθώριο ασφάλειας
Όπως σε κάθε κρίση, οι μικρές επιχειρήσεις επηρεάζονται περισσότερο. Ειδικότερα, οι μικρότερες τιμές του Δείκτη μεταβολών της παραγωγής (-0,67) καταγράφηκαν στις μικρές επιχειρήσεις. Οι μεσαίες και μεγάλες εταιρείες μείωσαν επίσης την παραγωγή τους, αλλά με βραδύτερο ρυθμό (αξίες ισολογισμού -0,59 και -0,45, αντίστοιχα).
Οι ίδιες τάσεις χαρακτηρίζουν και την απασχόληση, αλλά εκεί η διαφορά μεταξύ μικρών και μεγάλων επιχειρήσεων δεν είναι τόσο σημαντική (-0,61 και -0,55). Μεταξύ των μικρών επιχειρήσεων, το ποσοστό εκείνων που δεν μπορούσαν να προβλέψουν τις αλλαγές στη γενική οικονομική κατάσταση στη χώρα το επόμενο εξάμηνο είναι 59,3%, και μεταξύ των μεγάλων επιχειρήσεων, το ποσοστό αυτό είναι 50,7%.
Η αβεβαιότητα για τη χρηματοοικονομική και οικονομική κατάσταση της επιχείρησης εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το μέγεθός της. Στις πολύ μικρές επιχειρήσεις, το 56,2% δεν μπορούσε να προβλέψει τη μεταβολή αυτού του δείκτη σε έξι μήνες.Τα αντίστοιχα ποσοστά για τις μικρές επιχειρήσεις είναι 58,2%, για τις μεσαίες 48,0%, και τις μεγάλες 42,9%
Προσδοκίες που δίνουν ελπίδα
Οι προσδοκίες για το εξάμηνο είναι θετικές, αν και υπάρχει υψηλό επίπεδο αβεβαιότητας, όπως σημειώθηκε παραπάνω. Το ποσοστό των «αισιόδοξων» (40%) υπερισχύει του ποσοστού των «απαισιόδοξων» (30,6%). Έτσι, ο Δείκτης της αναμενόμενης χρηματοοικονομικής και οικονομικής κατάστασης είναι 0,07. Θετικές είναι και οι προβλέψεις για τους επόμενους έξι μήνες για τη χρηματοοικονομική κατάσταση των επιχειρήσεων – το ποσοστό των «αισιόδοξων» (38,7%) υπερβαίνει το ποσοστό των απαισιόδοξων (35,9%).
Οι βραχυπρόθεσμες προσδοκίες είναι επίσης αισιόδοξες. Έτσι, το μερίδιο των επιχειρήσεων όπου προγραμματίζεται αύξηση της παραγωγής υπερβαίνει αυτές των οποίων η παραγωγή αναμένεται να μειωθεί (32,2% και 17,9%, αντίστοιχα). Ως αποτέλεσμα, η τιμή του Δείκτη των αναμενόμενων μεταβολών στην παραγωγή είναι θετική και ανέρχεται σε 0,12.
Οι προσδοκίες για την απασχόληση είναι πιο συγκρατημένες (ο δείκτης αναμενόμενων αλλαγών είναι 0,01), αλλά μετά την προηγούμενη πτώση, δίνουν ελπίδες για μελλοντική ανάκαμψη. Οι περισσότεροι ερωτηθέντες δεν σχεδιάζουν να αλλάξουν απασχόληση (69,9%). Το μερίδιο εκείνων που αναμένουν ανάπτυξη είναι ελαφρώς υψηλότερο από το μερίδιο εκείνων που αναμένουν μείωση της απασχόλησης: 15,9% και 14,1%, αντίστοιχα.
Σχετικά με την Έρευνα
Προκειμένου να συλλέξει γρήγορα πληροφορίες σχετικά με την τρέχουσα κατάσταση της οικονομίας στο επίπεδο των επιχειρήσεων, το Ινστιτούτο Οικονομικής Έρευνας και Συμβουλευτικής Πολιτικής ξεκίνησε μια μηνιαία έρευνα επιχειρήσεων χρησιμοποιώντας την προσέγγιση Business Tendency Survey (BTS). Η μεθοδολογία BTS έχει σχεδιαστεί για να αξιολογεί την κατάσταση βάσει των κρίσεων και των προσδοκιών των βασικών οικονομικών παραγόντων – των επιχειρηματιών και των επικεφαλής των επιχειρήσεων.
Η επιτόπια φάση της πρώτης έρευνας πραγματοποιήθηκε από τις 28 Απριλίου έως τις 7 Μαΐου 2022. Οι επιχειρήσεις συνέκριναν την κατάσταση τον Απρίλιο του 2022 με τον Μάρτιο του 2022 ή (όπου υποδεικνύεται) με την προπολεμική περίοδο (μέχρι τις 24 Φεβρουαρίου 2022). Οι ερωτηθέντες διατύπωσαν προβλέψεις για τους επόμενους 1-2 μήνες λειτουργίας των επιχειρήσεων.
* Η Oksana Kuziakiv είναι η εκτελεστική διευθύντρια του Institute for Economic Research and Policy Consulting (IER) με έδρα το Κίεβο.
** Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 25 Μαΐου 2022 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του 4Liberty.eu και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.
