Του Scott Sumner*
Οποιαδήποτε ομοιότητα μεταξύ της παρακάτω παραβολής και της επικαιρότητας είναι ξεκάθαρα σκόπιμη.
Φανταστείτε έναν φιλόδοξο νεαρό άνδρα που επιθυμεί να γίνει πολύ πλούσιος, πολύ γρήγορα. Έχει υψηλές δεξιότητες στον χειρισμό των δεδομένων και εργάζεται για μια μεγάλη χρηματοπιστωτική εταιρεία. Ποιος είναι ο πιο γρήγορος τρόπος για να συγκεντρώσει 6 δισεκατομμύρια δολάρια;
Προφανώς, δεν υπάρχει εύκολος τρόπος να γίνει κανείς πλούσιος. Αλλά αν είστε διατεθειμένοι να διακινδυνεύσετε να πάτε στη φυλακή, τότε μπορείτε να αυξήσετε σημαντικά τις πιθανότητες. Ορίστε λοιπόν το σχέδιό μου (Παιδιά, σας παρακαλώ μην το δοκιμάσετε στο σπίτι):
1. «Δανειστείτε» 30 δισεκατομμύρια δολάρια από κεφάλαια πελατών για λίγα λεπτά. Βάλτε 1 δισεκατομμύριο δολάρια σε κάθε έναν από τους αριθμούς 1 έως 30 σε μια ρουλέτα. (Εάν το καζίνο δεν δέχεται τόσο μεγάλα στοιχήματα, κάντε το αντίστοιχο στη Wall Street με παράγωγα.)
2. Υπάρχουν περισσότερες από 75% πιθανότητες να βγει ο αριθμός σας. (Μια πιθανότητα 30/38, για την ακρίβεια). Εάν κερδίσετε, τότε το καζίνο σας πληρώνει 36 δισεκατομμύρια δολάρια. Επιστρέψτε γρήγορα τα 30 δισεκατομμύρια δολάρια στους λογαριασμούς των πελατών και κανείς δεν θα μάθει τίποτα.
3. Φυσικά, υπάρχει η μη αμελητέα πιθανότητα να μη βγει ο αριθμός σας, οπότε η απάτη σας θα αποκαλυφθεί στο τέλος και θα πάτε φυλακή.
Αν είστε τυχερός, θα σας επαινέσουν ως έναν εξαιρετικά ταλαντούχο επενδυτή: «Πώς μπόρεσε αυτός ο νεαρός άνδρας να πάει από το μηδέν στα 6 δισεκατομμύρια δολάρια μέσα σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα; Πρέπει να βρήκε κάποιες αναποτελεσματικότητες της αγοράς. Κανείς δεν θα μπορούσε να νικήσει μια πραγματικά αποτελεσματική αγορά με τόσο μεγάλη συνέπεια».
Ο τύπος όμως αυτός δεν πρέπει να προκαλέσει την τύχη του. Αν συνεχίσει να κάνει αυτού του είδους τα στοιχήματα ξανά και ξανά, τελικά θα τον πιάσουν. Τότε, τα ίδια μέσα ενημέρωσης που τον αποκάλεσαν «ο επόμενος Warren Buffett», θα ισχυριστούν τώρα [ως ήταν πάντα προφανές ότι ήταν απατεώνας.
Υπάρχει ένα δίδαγμα εδώ για την Υπόθεση των Αποτελεσματικών Αγορών. Εάν κάποιοι άνθρωποι είναι διατεθειμένοι να ρισκάρουν να πάνε φυλακή προκειμένου να πλουτίσουν, τότε ο αριθμός των ασυνήθιστα επιτυχημένων επενδυτών θα φαίνεται πολύ μεγαλύτερος από ό,τι θα περίμενε κανείς εάν οι αγορές ήταν αποτελεσματικές. Αλλά αυτό αντικατοπτρίζει τους απατεώνες, όχι τις ανώτερες επενδυτικές δεξιότητες. Ακόμα κι αν δεν υπάρχουν φούσκες τιμών περιουσιακών στοιχείων (όπως πιστεύω), σίγουρα υπάρχουν φούσκες φήμης. Ορισμένοι επενδυτές έχουν μια φήμη που είναι διογκωμένη πολύ πέρα από τις θεμελιώδεις αξίες τους. Όταν αυτά τα κέρδη επιτυγχάνονται παράνομα, είναι θέμα χρόνου αυτή η φήμη να τρωθεί.
Συνοψίζοντας, η Υπόθεση των Αποτελεσματικών Αγορών ισχύει περισσότερο από όσο φαίνεται.
--
*Ο Scott Sumner είναι οικονομολόγος, διευθυντής του προγράμματος νομισματικής πολιτικής στο Mercatus Center at George Mason University, ερευνητής στο Independent Institute και καθηγητής του Bentley University στο Waltham της Μασαχουσέτης.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 8 Ιανουαρίου 2023 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια της Library of Economics and Liberty και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.
