Η ιδεολογική βεβαιότητα με την οποία η Επίτροπος του FTC Lina Khan εξηγεί την τελευταία διερεύνηση που διεξήγαγε για τη Microsoft είναι αποκαλυπτική για το ζήλο της εποχής μας.
Σε μια συνέντευξη από την Wall Street Journal, εξηγεί ότι η Microsoft μπορεί να παραβίασε τον αντιμονοπωλιακό νόμο -ή μάλλον τις πολιτικές και το πολιτικό κλίμα, επειδή δεν πρόκειται για καθαυτό νόμο- προσλαμβάνοντας συναινετικά τον συνιδρυτή της νεοφυούς Inflection AI και σχεδόν όλο το προσωπικό της και απαντώντας στις τρέχουσες ανησυχίες με ένα τέλος αδειοδότησης. Δείτε το βίντεο που συνοδεύει το ρεπορτάζ «FTC Opens Antitrust Probe of Microsoft AI Deal» της 6ης Ιουνίου 2024. Η κ. Khan με το πιο εύλογο ύφος πολιτικής ορθότητας δηλώνει:
«Στην Ουάσιγκτον, αναγνωρίζεται ολοένα και περισσότερο ότι ως κυβέρνηση δεν μπορούμε απλώς να είμαστε τελείως αδιάφοροι και να κάνουμε στην άκρη».
Αναρωτιέμαι σε ποια φευγαλέα στιγμή η νεαρή καθηγήτρια νομικής που προτάθηκε από τον Τζο Μπάιντεν πιστεύει ότι η ομοσπονδιακή κυβέρνηση υπήρξε «εντελώς αδιάφορη» και «έκανε στην άκρη». Θα είχε ενδιαφέρον να μάθουμε ποια στοιχεία έχει για να υποστηρίξει αυτό τον ισχυρισμό της.
Λέει επίσης:
«Έχετε δίκιο ότι κατά κάποιο τρόπο αυτό θα φανεί διαφορετικό. … Εμείς ως φορείς χάραξης πολιτικής και εμείς ως κοινωνία μπορούμε να βοηθήσουμε στη λήψη αποφάσεων και επιλογών που θα οδηγήσουν τις τεχνολογίες σε ένα μονοπάτι που πραγματικά μας εξυπηρετεί και όχι σε ένα μοντέλο όπου μια χούφτα εταιρείες απλώς αντλούν όλο και περισσότερα κέρδη από την κοινωνία, από τους δημιουργούς , και οι άνθρωποι αισθάνονται ότι δεν έχουν καμία καταφυγή».
Ποιοι είμαστε «εμείς ως φορείς χάραξης πολιτικής» και «εμείς ως κοινωνία»; Είναι αυτά τα δύο πολιτικά «εμείς» το ίδιο; Δεν αντιπροσωπεύει το «εμείς ως φορείς χάραξης πολιτικής» στην καλύτερη περίπτωση το 50% +1 του «εμείς ως κοινωνία»;
Και αυτό στην καλύτερη περίπτωση. Υποψιάζομαι ότι η πολιτική μας γραφειοκράτισσα της Ουάσιγκτον δεν έχει προβληματιστεί πολύ για αυτά τα ζητήματα και έχει μια διαισθητική και αφελή αντίληψη της δημοκρατίας.
Τα οικονομικά της ευημερίας και η θεωρία της κοινωνικής επιλογής του εικοστού αιώνα, που αναπτύχθηκε συχνά από οικονομολόγους που, όπως η κ. Khan, καλοέβλεπαν τον οικονομικό και κοινωνικό σχεδιασμό, έδειξε ότι το «εμείς ως κοινωνία» εγείρει προβλήματα συνάθροισης προτιμήσεων που μπορούν να λυθούν μόνο από τον αυταρχισμό — από τη «δικτατορία», με τους όρους του περίφημου θεωρήματος του Kenneth Arrow. Μπορούμε να φανταστούμε μόνο μια κοινωνία πανομοιότυπων ατόμων να λέει «εμείς» (διά του συλλογικού μας στόματος).
Ο Τζέιμς Μπιούκαναν και τα οικονομικά της δημόσιας επιλογής πρόσθεσαν μια ρεαλιστική άποψη για το «εμείς ως φορείς χάραξης πολιτικής» και μια πιο εύλογη θεώρηση για τη δημοκρατία.
Στην πραγματικότητα, το «εμείς ως φορείς χάραξης πολιτικής» της κ. Khan κρύβει μια αυταρχική επιθυμία ελέγχου της κοινωνίας:
«Στην FTC… εξετάζουμε εξονυχιστικά τα πάντα, από τα τσιπ, τα υπολογιστικά σύννεφα, μέχρι τα μοντέλα και τις εφαρμογές. … Η πρώτη ύλη για πολλά από αυτά τα εργαλεία βρίσκεται στα χέρια ενός πολύ μικρού αριθμού εταιρειών. … Μπορεί να υπάρχουν αυτοσυναλλαγές, μπορεί να υπάρχουν αρνητικές διακρίσεις, μπορεί να υπάρχουν αποκλεισμοί, έτσι ώστε οι μεγάλοι να γίνονται απλώς μεγαλύτεροι εις βάρος όλων των άλλων».
Η κυρία Khan φαίνεται να παραδέχεται εν αγνοία της ότι η σταυροφορία της είναι μέρος μιας γενικής ιδεολογίας της άνωθεν κοινωνικής μηχανικής.
Μήπως η Microsoft και η Inflection διαμόρφωσαν τη συμφωνία τους κατά τέτοιον τρόπο ώστε να μην παραβιάζει αυτό που δεν αρέσει στο κράτος επιτήρησης; Αυτό είναι σίγουρα μια πιθανότητα. Είναι μια τρομακτική πιθανότητα, αλλά όχι με τον τρόπο που φαίνεται να φαντάζεται η Khan.
Το κράτος δικαίου δεν συνίσταται σε μια πλειοψηφική κυβέρνηση που χρησιμοποιεί ένα ευρύ και διευρυνόμενο σύμπλεγμα νόμων και κανονισμών για να αποτρέψει οτιδήποτε «εμείς ως υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής» δεν μας αρέσει και να επιτάσσει οτιδήποτε «εμείς ως διαμορφωτές πολιτικής» θέλουμε. Μια τέτοια αντίληψη περί διακυβέρνησης αντιπροσωπεύει μια «κυβέρνηση ανδρών» (ΟΚ, ας την πούμε «προσώπων»), και όχι μια «κυβέρνηση νόμων». Με τον πολλαπλασιασμό των νόμων και των κανονισμών, πρέπει πλέον να υπάρχει τουλάχιστον ένα νομικό μέσο για κάθε πιθανή υφαρπαγή εξουσίας από το κράτος. Η άρνηση να το δούμε αυτό υποδηλώνει την παράβλεψη τόσο της οικονομικής-επιστημονικής μελέτης της κοινωνίας όσο και της σύγχρονης εννοιολόγησης της ελευθερίας, υπέρ μιας ανεξέταστης και επικίνδυνης προτίμησης για συλλογικές επιλογές έναντι των ατομικών επιλογών.
Η κ. Khan, ως ενστικτώδης οπαδός της πλειοψηφικής δημοκρατίας -καθώς το εμείς ως υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής αντιστοιχεί στο εμείς ως η τρέχουσα πλειοψηφία στην κοινωνία- θα πρέπει να χαρεί στην περίπτωση που ο Ντόναλντ Τραμπ εκλεγεί επικεφαλής της χάραξης πολιτικής το ίδιο όσο κι αν το στέμμα δοθεί στον Τζο Μπάιντεν. Ο κόσμος θα έχει μιλήσει στη μια περίπτωση όπως και στην άλλη. Η διατύπωση του προβλήματος με αυτούς τους όρους υποδηλώνει ότι ο κίνδυνος των συλλογικών επιλογών είναι ο ίδιος στα δεξιά όσο και στα αριστερά όπως γνωρίζουμε αυτούς τους χώρους: κάτω από έναν ισχυρό ηγέτη, «εμείς» επιβάλλουμε τις «μας» προτιμήσεις στους υπόλοιπους του «εμείς». Είναι επιτακτικό να σκεφτούμε έξω από αυτό το πολιτικό πλαίσιο.
--
*Ο Pierre Lemieux είναι οικονομολόγος στο Τμήμα Διοικητικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Κεμπέκ στο Outaouais. Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 8 Ιουνίου 2024 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια της Library of Economics and Liberty και τη συνεργασία του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών.
