Του Sterling Mosley*
Η κρίση του βιοτικού επιπέδου έχει επιδεινωθεί από τον αυξανόμενο πληθωρισμό και το ρυθμιστικό κόστος που έχουν αυξήσει τις τιμές για τον μέσο καταναλωτή. Τον Ιούνιο του 2022, ο πληθωρισμός στην Πολωνία έφτασε το 15,6%. Η απορρύθμιση και η γραφειοκρατική συγκέντρωση είναι δύο προσεγγίσεις για τη μείωση των τιμών καταναλωτή μακροπρόθεσμα, αυξάνοντας τον ανταγωνισμό στην αγορά, απλοποιώντας τη διαδικασία ίδρυσης επιχειρήσεων στη χώρα και δημιουργώντας ένα περιβάλλον φιλικό για τους επιχειρηματίες. Η βελτίωση της ευκολίας επιχειρηματικής δραστηριότητας εντός της πολωνικής οικονομίας θα μειώσει τις τιμές καταναλωτή μεσοπρόθεσμα, γεγονός που μπορεί να βοηθήσει στη σταθεροποίηση του πληθωρισμού και τη μείωση του σχετικού κόστους διαβίωσης.
Σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, χρειάζεται σχετικά περισσότερος χρόνος για τη δημιουργία μιας επιχείρησης στην Πολωνία – περίπου 37 ημέρες. Σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, χρειάζεται μια εβδομάδα ή λιγότερο. Για παράδειγμα, στη Γερμανία και τη Σλοβενία χρειάζονται οκτώ ημέρες για τη δημιουργία μιας επιχείρησης, ενώ στην Ελλάδα χρειάζονται μόνο τέσσερις ημέρες. Στην Πολωνία, αυτή η διαδικασία διαρκεί περισσότερο, κυρίως λόγω του χρόνου που απαιτείται για την εγγραφή της εταιρείας στο μητρώο του Εθνικού Δικαστηρίου, που χρειάζεται περίπου τέσσερις εβδομάδες, και της εγγραφής για φόρους και ΦΠΑ, που απαιτεί περίπου επτά ημέρες. Το Μητρώο προσφέρει ηλεκτρονική εγγραφή, αλλά αυτή δεν χρησιμοποιείται από τις περισσότερες εταιρείες, καθώς το σύστημα παρέχει ένα πολύ απλό πρότυπο για τα άρθρα του καταστατικού που επιτρέπει μόνο περιορισμένες τροποποιήσεις.
Η μακρά διαδικασία εγγραφής δημιουργεί ένα λιγότερο φιλικό επιχειρηματικό περιβάλλον στην Πολωνία, αποτρέποντας έτσι τις εταιρείες και τους επιχειρηματίες από το να εγκατασταθούν εδώ σε σύγκριση με άλλες χώρες της ΕΕ. Η Πολωνία έχει μία από τις χαμηλότερες βαθμολογίες νέας επιχειρηματικής πυκνότητας στην Ευρώπη με 1,6 ανά 1.000 πολίτες σε σύγκριση με την Τσεχία (3,8 ανά 1.000), τη Γαλλία (5,3 ανά 1.000) και την Ολλανδία (3,1 ανά 1.000). Η απορρύθμιση της διαδικασίας εγγραφής και ο εξορθολογισμός των γραφειοκρατικών διαδικασιών μπορούν να συμβάλλουν στη συντόμευση της αναμονής ενός μήνα για την εγγραφή μιας νέας επιχείρησης και συνεπώς στη βελτίωση της ευκολίας ανάληψης επιχειρηματικής δραστηριότητας μακροπρόθεσμα.
Σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, το πολωνικό σύστημα εγγραφής είναι εξαιρετικά συγκεντρωτικό. Αυτή η συγκέντρωση οδηγεί σε υπερβολική γραφειοκρατία, καθώς το Μητρώο είναι υποχρεωμένο να μοιράζεται δεδομένα εγγραφής με άλλους φορείς, όπως το Κεντρικό Μητρώο Φορέων Φόρων Κατανάλωσης και τον Εθνικό Φορέα Εσόδων, γεγονός που πιθανότατα προκαλεί καθυστερήσεις στην επεξεργασία.
Στην Ολλανδία, για παράδειγμα, οι εγγραφές εταιρειών διεκπεραιώνονται από τοπικά γραφεία του Εμπορικού Επιμελητηρίου αυτοπροσώπως ή διαδικτυακά. Αυτό το τοπικό σύστημα είναι πιο αποτελεσματικό από το χρειάζεται να πάει κανείς σε ένα κεντρικό υποκατάστημα του Ολλανδικού Εμπορικού Επιμελητηρίου στο Άμστερνταμ. Επιπλέον, η εγγραφή ΦΠΑ μπορεί να γίνει ταυτόχρονα χωρίς την αποστολή των στοιχείων εγγραφής σε μια κεντρική γραφειοκρατία. Αυτό το σύστημα έχει καταστήσει την Ολλανδία μία από τις χώρες με την ταχύτερη διαδικασία εγγραφής εταιρειών στην ΕΕ, που διαρκεί μόλις τρεισήμισι ημέρες.
Η Πολωνία θα μπορούσε να εξετάσει την αποκέντρωση του συστήματος εγγραφής που εφαρμόζει. Αυτό θα συρρικνώσει τη δικαιοδοσία της πολωνικής εθνικής κυβέρνησης και θα διασφαλίσει ότι η διαδικασία εγγραφής νέων εταιρειών και επιχειρηματιών είναι απλή και πιο αποτελεσματική. Αυτή η αναδιάρθρωση θα ενθαρρύνει την επιχειρηματικότητα στην πολωνική οικονομία και μακροπρόθεσμα, θα αύξανε την οικονομική ανάπτυξη και θα μείωνε τις τιμές καταναλωτή μέσω της διεύρυνσης του ανταγωνισμού της αγοράς.
Μια άλλη πιθανή οδός για τη μείωση των χρόνων εγγραφής εταιρειών, που χρησιμοποιείται επί του παρόντος στη Γαλλία, είναι η ενοποίηση των εθνικών γραφειοκρατιών. Μια εταιρεία που επιθυμεί να εγκατασταθεί στη Γαλλία μπορεί να το κάνει μέσω του Centre de Formalités des Entreprises (CFE). Αυτός ο οργανισμός διέπει όλες τις πτυχές που σχετίζονται με τις ιδιωτικές επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένου του εμπορικού μητρώου, των στατιστικών, της φορολογίας, της κοινωνικής ασφάλισης, της εργασίας, της ασφάλισης υγείας, της ασφάλισης ανεργίας, των συντάξεων, των υπηρεσιών απασχόλησης και άλλων φορέων. Επιπλέον, το CFE εισάγει αυτόματα τα δεδομένα εγγραφής, αντί να τα αποστέλλει σε άλλη υπηρεσία, στο Εθνικό Μητρώο Επιχειρήσεων. Αυτή η γραφειοκρατική συγκέντρωση επιτρέπει στις εταιρείες να εγγραφούν σε τέσσερις μόνο ημέρες.
Μια αναδιοργάνωση της πολωνικής εθνικής γραφειοκρατίας θα μπορούσε να βοηθήσει στον εξορθολογισμό αυτής της χρονοβόρας διαδικασίας. Από την ένταξη της Πολωνίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2004, η διαδικασία ενσωμάτωσης έγινε σταδιακά λιγότερο επαχθής. Για παράδειγμα, το 2003 χρειάζονταν 63 ημέρες για να ολοκληρώσει μια εταιρεία την εγγραφή της. Για να προσελκύσει η πολωνική κυβέρνηση περισσότερες επιχειρήσεις στη χώρα, να αυξήσει τον ανταγωνισμό στην αγορά και τελικά να μειώσει τις τιμές, θα πρέπει να εξετάσει τον εξορθολογισμό των διαδικασιών σύστασης της εταιρείας της χρησιμοποιώντας εναλλακτικές λύσεις που εξοικονομούν χρόνο. Η μείωση του γραφειοκρατικού φόρτου θα επιτρέψει στις επιχειρήσεις και τους επιχειρηματίες να γίνουν πιο παραγωγικοί, να ξεκινούν τη λειτουργία τους νωρίτερα και να ξοδεύουν λιγότερα κεφάλαια εκ των προτέρων. Η απλούστευση της διαδικασίας εγγραφής εταιρειών θα οδηγήσει σε αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας, μειώνοντας έτσι τις τιμές καταναλωτή μέσω του ανταγωνισμού στην αγορά και μετριάζοντας τις επιπτώσεις του πληθωρισμού. Καθώς η Πολωνία είναι η δεύτερη πιο περίπλοκη οικονομία στην ΕΕ σε ό,τι αφορά τη διεξαγωγή επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, η βελτίωση της διαδικασίας εγγραφής θα ήταν ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Σε μια εποχή που χαρακτηρίζεται από έναν άνευ προηγουμένου πληθωρισμό, η άμβλυνση των φραγμών εισόδου για τις επιχειρήσεις θα δημιουργήσει μεγαλύτερο ανταγωνισμό στην αγορά, οδηγώντας τελικά σε χαμηλότερες τιμές καταναλωτή σ’ αυτή τη χώρα της Κεντρικής Ευρώπης.
*Ο Sterling Mosley είναι αρθρογράφος στο δίκτυο Epicenter με ειδικό ενδιαφέρον τα ζητήματα δημόσιας πολιτικής.
**Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 22 Ιουλίου 2022 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του δικτύου Epicenter και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.
