Γράγει ο Pierre Lemieux.
Αν θέλετε να αναλογιστείτε τι συμβαίνει με τον πόλεμο στη Μέση Ανατολή, πιστεύω ότι είναι σημαντικό να διαβάσετε ή να ξαναδιαβάσετε το βιβλίο του Bertrand de Jouvenel Περί εξουσίας του 1945. (Δείτε επίσης την κριτική μου στο Econlib γι’ αυτό.) Αναλογιζόμενος τις επιθέσεις και τις φρικαλεότητες κατά αμάχων κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ο Jouvenel έγραψε (και αυτό ήταν πριν από τη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι):
«Τελειώνουμε εκεί που ξεκίνησαν οι άγριοι. Βρήκαμε ξανά τις χαμένες τέχνες της λιμοκτονίας των μη μαχόμενων, της πυρπόλησης των χαμόσπιτων και της υποδούλωσης των ηττημένων. Οι επιδρομές των βαρβάρων θα ήταν περιττές: είμαστε οι δικοί μας Ούννοι».
Η Χαμάς αντιπροσωπεύει μια επέκταση της βαρβαρότητας που κατήγγειλε ο Jouvenel. Αν χρειαζόταν ένας αδιαμφισβήτητος δείκτης, η αναφορά στους αμάχους ομήρους θα αρκούσε. Το γεγονός ότι αυτή η τρομοκρατική συμμορία εκλέχτηκε κάποτε ως η πολιτική αρχή ή το οιονεί κράτος της Γάζας απλώς ενισχύει τον παραλληλισμό. Από την άλλη πλευρά, το κράτος του Ισραήλ, του οποίου ο άμαχος πληθυσμός έχει στοχοποιηθεί άμεσα και του οποίου το δικαίωμα αυτοάμυνας δεν μπορεί να αμφισβητηθεί σοβαρά, θα πρέπει να τηρήσει «υψηλότερα πρότυπα», όπως σωστά είπε ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Antony Blinken.
Τα τελευταία περίπου χίλια χρόνια, έχουν αναδυθεί κανόνες πολιτισμένης συμπεριφοράς, ειδικά στη Δύση, για την προστασία των αμάχων πληθυσμών στον πόλεμο. Δεν γίνονταν πάντα σεβαστοί, ιδιαίτερα ίσως —αυτό είναι το επιχείρημα του Jouvenel— στο σύγχρονο κράτος. Τα επίδοξα κράτη, όπως η Χαμάς και το Ισλαμικό Κράτος, έχουν επιτείνει τη βαρβαρότητα απορρίπτοντας επιδεικτικά αυτούς τους κανόνες πολιτισμένης συμπεριφοράς. Αυτοί οι βάρβαροι είναι κυριολεκτικά «ομάδες ληστών και δολοφόνων», για να δανειστώ την έκφραση του Lysander Spooner.
Τα δεινά των απλών κατοίκων της Γάζας, συχνά παιδιών των Παλαιστινίων που εκτοπίστηκαν όταν δημιουργήθηκε το κράτος του Ισραήλ, και που τώρα αναγκάζονται να μετακινηθούν ξανά, δεν πρέπει να μας αφήσουν αδιάφορους (As War Looms Israel Calls for 1.1m people to evacuate Northern Gaza ‘Καθώς ο πόλεμος προχωρά, το Ισραήλ καλεί 1,1 εκατομμύρια ανθρώπους να εκκενώσουν τη Βόρεια Γάζα’, The Economist, 13 Οκτωβρίου 2023· βλέπε επίσης Inside Gaza, People Desperately Seek Safety ‘Μέσα στη Γάζα, οι άνθρωποι αναζητούν απεγνωσμένα ασφάλεια’, Wall Street Journal, 13 Οκτωβρίου 2023).
Αν δεν υπήρχαν κράτη και αν (ομολογουμένως ένα μεγάλο αν) η αναρχία παρέμενε ειρηνική, τέτοιες ηθικές καταστροφές στην κλίμακα που έχουμε γνωρίσει δεν θα μπορούσαν να συμβούν. Από την άλλη πλευρά, είναι αλήθεια ότι οι πολιτικές αρχές αποδείχθηκαν ανίκανες να προστατεύσουν τους Εβραίους από τις διώξεις κατά το μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας τους, επομένως είναι κατανοητό ότι πολλοί από αυτούς βασίζονται στο δικό τους κράτος για την προστασία της ζωής και της ελευθερίας τους.
Η πολιτική οικονομία μάς βοηθά να διερευνήσουμε τον γενικό ρόλο των ηθικών αξιών στην κοινωνική αλληλεπίδραση. Ο James Buchanan με την ηθική της αμοιβαιότητας και ο Friedrich Hayek με τους αυθόρμητους κανόνες δίκαιης συμπεριφοράς που διατύπωσαν υποστηρίζουν ότι η διατήρηση μιας ελεύθερης κοινωνίας απαιτεί την ύπαρξη ενός ελάχιστου επιπέδου ηθικής στάσης.
Η βασική ατομικιστική ηθική που καλλιεργήθηκε από τον δυτικό πολιτισμό απορρίπτει τις ομαδικές ταυτότητες και τις φυλετικές διαισθήσεις που δικαιολογούν τις συλλογικές τιμωρίες. Σε περιόδους πολέμου, η ατομικιστική ηθική μπορεί να είναι δύσκολο να υποστηριχθεί από εκείνους που διεξάγουν έναν δίκαιο αμυντικό πόλεμο, αλλά η αναγνώρισή της είναι απαραίτητη ως κριτήριο για τη διάκριση των κολλεκτιβιστών βαρβάρων έναντι των πολιτισμένων ατομικιστών. Ακριβώς όπως δεν έχει νόημα να θεωρούμε τους Ισραηλινούς υπεύθυνους για τη βάρβαρη επίθεση της οποίας υπήρξαν θύματα, είναι ανόητο να θεωρούμε τους απλούς κατοίκους της Γάζας, που ζουν υπό τον ζυγό της θηριωδίας της Χαμάς, ως συλλογικά ένοχους και δημιουργούς της δικής τους συμφοράς.
--
Ο Pierre Lemieux είναι οικονομολόγος στο Τμήμα Διοικητικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Κεμπέκ στο Outaouais.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 15 Οκτωβρίου 2023 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια της Library of Economics and Liberty και τη συνεργασία του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών.
