Του Bryan Caplan
Ο πληθωρισμός μόλις έφτασε το 7%. Είναι σημαντικό όμως να αντιληφθούμε ότι παραμένει υπερβολικά χαμηλός. Οι τιμές πρέπει να αυξηθούν περισσότερο - και όσο συντομότερα συμβεί αυτό, τόσο το καλύτερο.
Ξέρω ότι αυτό ακούγεται τρελό, αλλά ακούστε με. Δεν λέω ότι χρειαζόμαστε περισσότερα νομισματικά ή δημοσιονομικά πακέτα στήριξης της οικονομίας. Ακριβώς το αντίθετο. Η πολιτική της Συνολικής Ζήτησης υπήρξε παράλογα επεκτακτική για παραπάνω από έναν χρόνο.
Ο λόγος για τον οποίο χρειαζόμαστε περισσότερο πληθωρισμό είναι απλός: οι εκτεταμένες ελλείψεις. Το πρόβλημα δεν αφορά απλώς και μόνο τα δελτία ειδήσεων - πλέον, σχεδόν καθημερινά βλέπω πως κάτι που θέλω να αγοράσω είναι μη διαθέσιμο. Πριν από την πανδημία, αυτό θα συνέβαινε χονδρικά μια φορά τον μήνα.
Και λοιπόν; Λοιπόν, όπως κάθε οικονομικό εγχειρίδιο θα σας πει, οι ελλείψεις υπάρχουν γιατί υπό τις υφιστάμενες τιμές αγοράς, η ποσότητα ζήτησης υπερβαίνει την ποσότητα προσφοράς. Για να επιλυθούν αυτές οι ελλείψεις χρειάζεται να αυξηθούν οι τιμές αγοράς. Αυτό αποθαρρύνει την κατανάλωση και ενθαρρύνει την παραγωγή μέχρι του σημείου όπου όλα όσα θα θέλουμε να είναι βολικά διαθέσιμα, όπως συνέβαινε τις παλιές καλές εποχές πριν τον κορονοϊό.
Πρέπει βεβαίως να παραδεχθούμε ότι στον πραγματικό κόσμο οι τιμές ποτέ δεν βρίσκονται σε τέλεια αρμονία. Κάποιες τιμές είναι υπερβολικά χαμηλές δημιουργώντας ελλείψεις, και κάποιες άλλες είναι υπερβολικά υψηλές, δημιουργώντας περισσεύματα. Στο σημερινό περιβάλλον όμως, είναι πολύ πιο συχνές οι τιμές εκείνες που είναι αρκετά χαμηλές ώστε να δημιουργούν ελλείψεις από τις τιμές που είναι αρκετά υψηλές ώστε να δημιουργούν περισσεύματα. Σήμερα, πολλές τιμές πρέπει να αυξηθούν, και πολύ λίγες να μειωθούν. Και αν αυτό συμβεί τότε αυτό που θα συμβεί είναι ακριβώς ο πληθωρισμός - μια γενική αύξηση των τιμών. Και δεδομένης της κατάστασης στην οποία βρισκόμαστε, αυτό ακριβώς θα πρέπει να ελπίζουμε.
Αν ακόμη σας προβληματίζει που εύχομαι να έχουμε περισσότερο πληθωρισμό, να σας υπενθυμίσω μια παλιά αναλογία. Όταν εμφανίζεται πληθωρισμός, οι λαϊκιστές συνήθως ζητούν γενικό έλεγχο των τιμών. Η συνήθης απάντηση των οικονομολόγων είναι να πουν “αυτό μοιάζει με το να σπάσουμε ένα θερμόμετρο επειδή μας λέει ότι έχουμε πυρετό”. Ο δικός μου ισχυρισμός είναι ότι οι επίμονες ελλείψεις είναι ένα σημάδι ότι το θερμόμετρό μας ανταποκρίνεται ανεπαρκώς στις σημερινές άνευ προηγουμένου συνθήκες Συνολικής Ζήτησης. Ο πληθωρισμός του 7% αποδεικνύεται πως δεν φτάνει για να επαναφέρει σε κανονική τροχιά την οικονομία. Πιθανότατα χρειαζόμαστε μάλλον πληθωρισμό της τάξης του 10% ή του 12% για ένα διάστημα.
Θα ήταν καλύτερο αν οι δημοσιονομικές και οι νομισματικές αρχές δεν δημιουργούσαν εξαρχής αυτό το μπέρδεμα. Δεδομένου όμως του σημείου όπου βρισκόμαστε, η καλύτερη διέξοδος είναι να αυξηθούν οι τιμές μέχρι να ξαναγεμίσουν τα ράφια.
ΥΓ. Αν προτιμάτε να ρίχνετε το φταίξιμο στα “ζητήματα των εφοδιαστικών αλυσίδων” και όχι στον ανεπαρκή πληθωρισμό, βρίσκεστε σε σύγχυση. Όπως συνήθως, οι υψηλότερες τιμές είναι η θεραπεία για τα προβλήματα της προσφοράς. Και αν δεν παράγουμε αρκετή ποσότητα από το Χ αγαθό, οι υψηλότερες τιμές θα μειώσουν την κατανάλωση και θα ενθαρρύνουν την παραγωγή. Και αν οι τιμές αυξηθούν αρκετά, τότε όλα τα αγαθά που θέλουμε θα γίνουν ξαφνικά διαθέσιμα… αν θα είμαστε διατεθειμένοι να καταβάλουμε τη νέα τιμή αγοράς.
*Ο Bryan Caplan είναι καθηγητής οικονομικών στο πανεπιστήμιο George Mason, ερευνητής στο Mercatus Center, εντεταλμένο επιστημονικό στέλεχος στο Cato Institute και συντάκτης στο μπλογκ EconLog. Είναι μέλος του δικτύου στελεχών του FEE.
**Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 25 Ιανουαρίου 2022 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια της Library of Economics and Liberty και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ - Μάρκος Δραγούμης.
