Η δέσμευση σε ηθικές αρχές μπορεί να είναι μια καλή στρατηγική εάν ένας επαρκής αριθμός άλλων ατόμων στο κοινωνικό σας περιβάλλον συμμερίζεται αυτές τις αρχές: τότε, αυτή η στρατηγική θα μειώσει το κόστος συναλλαγής σας στην κοινωνική συνεργασία.
Η δέσμευση αυτή προσθέτει ένα σημάδι αναγνώρισης στο παραδειγματικό μοντέλο Tit-for-Tat (μία σου και μία μου) στη θεωρία των παιγνίων: εάν μπορείτε να δεσμευτείτε ότι θα συνεργαστείτε, οι άλλοι θα διατρέχουν λιγότερους κινδύνους στη συνεργασία μαζί σας και όλοι θα ωφεληθούν (Το βιβλίο του Robert Axelrod του 1984 The Evolution of Cooperation, το οποίο ανέπτυξε ένα απλό μοντέλο χωρίς τη δυνατότητα επικοινωνίας, δημιούργησε μια ογκώδη βιβλιογραφία).
Με άλλα λόγια, εάν εσείς είστε ενάρετοι και αρκετοί άλλοι στο περιβάλλον σας είναι κι αυτοί ενάρετοι, τότε η σηματοδότηση της αρετής σας είναι μια καλή στρατηγική. Αν οι άλλοι ξέρουν ότι έχετε τη συνήθεια της ειλικρίνειας και της ευπρέπειας, η ζωή σας θα γίνει πιο εύκολη.
Στο πλαίσιο τώρα μιας ελεύθερης κοινωνίας, η δέσμευση στις αρχές της αμοιβαιότητας μεταξύ «φύσει ίσων» μερών (για να χρησιμοποιήσω τον όρο του James Buchanan) θα συμβάλει επίσης στη διατήρηση ή την ανάπτυξη αυτής της κοινωνίας. Αυτή είναι από τις σημαντικότερες ιδέες του βιβλίου Why I, Too, Am Not a Conservative (Γιατί κι εγώ δεν είμαι συντηρητικός) του Buchanan. Νομίζω ότι αυτό μπορεί να διατυπωθεί και με χαγιεκιανούς όρους.
Αυτό το μικρό βιβλίο του Buchanan είναι μια καλή και μη τεχνική εισαγωγή στην ηθική θεωρία του, αλλά (προειδοποίηση!) μπορεί να δείτε τις πεποιθήσεις σας να αμφισβητούνται.
Η ιδέα της δέσμευσης σε ηθικές αρχές έχει επιπτώσεις ακόμη και στη διεξαγωγή του πολέμου. Η προσπάθεια απόκτησης ηθικού πλεονεκτήματος σε καιρό πολέμου μπορεί να μην οδηγήσει τον εχθρό σε έναν τέτοιο ανταγωνισμό: άλλωστε, εάν η δική σας πλευρά διεξάγει έναν δίκαιο πόλεμο, τότε οι ηθικές αρχές μάλλον δεν είναι το δυνατό σημείο του εχθρού.
Ωστόσο, οι ηθικές αρχές όταν σημαδοτούνται από πολιτικούς ηγέτες μπορεί να βοηθήσουν ώστε να διατηρηθεί ένας βαθμός ανθρώπινης ευπρέπειας στους στρατιώτες τους, κάτι που θα είναι χρήσιμο μετά την αποστράτευσή τους. Επιπλέον, αυτή η στρατηγική θα συμβάλει επίσης σίγουρα στην ενίσχυση του κεφαλαίου κεφάλαιο της υποστήριξης από άλλους ανθρώπους με ηθικές αρχές στον κόσμο. (Ο Μπιουκάναν και ο Χάγιεκ ήταν πιθανώς λιγότερο ριζοσπαστικοί από τις ιδέες που εκφράζω ως προς ζητηματα πολέμου, αλλά θα με εξέπληττε αν δεν συμφωνούσαν με αυτήν την παράγραφο).
* Ο Pierre Lemieux είναι οικονομολόγος στο Τμήμα Διοικητικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Κεμπέκ στο Outaouais
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 4 Νοεμβρίου 2023 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια της Library of Economics and Liberty και τη συνεργασία του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών.
