Η νόσος των κλιματιστικών ή λεγεωνάριων έγινε ευρύτερα γνωστή στην Ελλάδα, το 2018 όταν ο γνωστός ηθοποιός Άκης Σακελλαρίου βρέθηκε στην εντατική για αρκετό καιρό με κίνδυνο για τη ζωή του. Φέτος, ο δημοσιογράφος Γιώργος Αυτιάς αποκάλυψε πως μέσα στον Αύγουστο χρειάστηκε να νοσηλευτεί επί 13 ημέρες σε κρίσιμη κατάσταση λόγω της νόσου.
Τι ακριβώς είναι
Πρόκειται για μια σοβαρή μορφή πνευμονίας. Μια εκτεταμένη φλεγμονή των πνευμόνων που προκαλείται συνήθως από μόλυνση με ένα βακτήριο γνωστό legionella. Δεν είναι μεταδοτική ασθένεια η νόσος των Λεγεωνάριων από άτομο σε άτομο μέσω της επαφής.
Η νόσος των λεγεωναρίων διαγνώστηκε πρώτη φορά το 1976, όταν ξέσπασε επιδημία κατά τη διάρκεια συνεδρίου της Αμερικανικής Λεγεώνας στη Φιλαδέλφεια των Ηνωμένων Πολιτειών. Η νόσος εμφανίσθηκε ως οξύ εμπύρετο νόσημα του αναπνευστικού το 1976, κατά τη διάρκεια συνεδρίου της Αμερικανικής Λεγεώνας στη Φιλαδέλφεια των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, εξού και το όνομά της. Συνολικά προσβλήθηκαν 221 άτομα από πνευμονία, 34 εκ των οποίων κατέληξαν.
Υπάρχουν περίπου 40 είδη λεγιονέλλας και, από αυτά, περισσότερα από τα μισά μπορούν να προκαλέσουν νόσο στον άνθρωπο. Το είδος λεγιονέλλα pneumofila ευθύνεται για το 90% των λοιμώξεων στον άνθρωπο, λέει ο κ. Νικόλαος Χαΐνης, Διευθυντής Πνευμονολόγος στο Νοσοκομείο Μετροπόλιταν.
Ιδανικό περιβάλλον για την ανάπτυξή του είναι το υδάτινο (λίμνες, ποτάμια, δεξαμενές, πισίνες, συστήματα ύδρευσης μεγάλων κτιριακών μονάδων, θερμές & ιαματικές πηγές). Είναι αρκετά ανθεκτικό, δύναται να επιζήσει σε ποικίλες συνθήκες του περιβάλλοντος (σε θερμοκρασίες από 0 μέχρι 36° C, τόσο σε όξινο όσο και σε αλκαλικό περιβάλλον. Η θερμοκρασία όμως που ευνοεί ιδιαιτέρως την ανάπτυξη αλλά και τον πολλαπλασιασμό του είναι μεταξύ 40 και 50° C.
Τα συστήματα κλιματισμού (μονάδες air condition που δεν συντηρούνται τακτικά και σωστά) μπορεί να αποτελέσουν ευνοϊκό περιβάλλον για την ανάπτυξη των βακτηριδίων.
Τρόπος μετάδοσης
Ο άνθρωπος προσβάλλεται μέσω εισπνοής ή εισρόφησης μικροσταγονιδίων ύδατος που περιέχουν τον μικροοργανισμό. Παράγοντες που διευκολύνουν την ανάπτυξη νόσου στον άνθρωπο είναι το κάπνισμα και η κατάχρηση αλκοόλ. Επίσης, περισσότερο ευάλωτα είναι τα ανοσοκατασταλμένα άτομα και εκείνα που πάσχουν από χρόνια νοσήματα των πνευμόνων. Μπορεί να προσβάλλει οποιαδήποτε ηλικία.
Η περίοδος επώασης κυμαίνεται από 2 μέχρι 10 ημέρες.
Τα συμπτώματα
Ο ασθενής αισθάνεται για λίγες ημέρες αδυναμία και καταβολή και μπορεί να ακολουθήσει μια περίοδος με συμπτώματα γριπώδους συνδρομής. Ο βήχας (αρχικά ξηρός κατόπιν παραγωγικός) μπορεί να είναι το πρώτο σύμπτωμα προσβολής των πνευμόνων. Πολλοί ασθενείς παρουσιάζουν υψηλό πυρετό (περισσότερο από 39° C), συμπτώματα από το γαστρεντερικό σύστημα (διάρροια, ναυτία, έμετο, στομαχικές διαταραχές), από το κεντρικό νευρικό σύστημα (πονοκέφαλο, σύγχυση, λήθαργο, ντελίριουμ), από την καρδιά (βραδυκαρδία) κ.λπ. Ανάλογα δε, με την έκταση της πνευμονίας αλλά και τη συνύπαρξη ή όχι άλλων νοσημάτων, μπορεί να υπάρχει δύσπνοια ή και αναπνευστική ανεπάρκεια.
Πρόγνωση & Θεραπεία
Η νόσος των λεγεωναρίων αποτελεί το 1-8% των πνευμονιών της κοινότητας. Σε περίπτωση έγκαιρης διάγνωσης, η πρόγνωση είναι άριστη.
Η καθυστέρηση στη διάγνωση, η συνύπαρξη άλλων νοσημάτων, επιβαρυντικών παραγόντων (κάπνισμα, κατάχρηση αλκοόλ) ή η έκπτωση της άμυνας του οργανισμού (π.χ. χρόνια λήψη κορτιζόνης κ.λπ), καθιστούν δύσκολη την αντιμετώπιση της νόσου, είναι δυνατόν να επιμηκύνουν τη νοσηλεία αλλά και να ευνοήσουν τις επιπλοκές της νόσου και να αυξήσουν τη θνητότητα η οποία μπορεί να φθάσει περίπου το 15%.
Φάρμακα εκλογής για την αντιμετώπισή της είναι αντιβιοτικά όπως οι μακρολίδες και οι κινολόνες. Η διάρκεια της θεραπείας είναι περίπου 3 εβδομάδες.
Πότε να επισκεφτείτε το γιατρό
Με τα πρώτα συμπτώματα, καλό είναι να μιλήσετε με τον γιατρό σας. Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία της νόσου, ιδιαίτερα για τις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, βοηθά σε μια γρήγορη ανάρρωση και αποτρέπει σοβαρές επιπλοκές, όπως η αναπνευστική ανεπάρκεια, το σηπτικό σοκ και η οξεία νεφρική ανεπάρκεια.
