Η χρήση των συσκευών με οθόνη από παιδιά θα μπορούσε να μεταβάλλει τον αναπτυσσόμενο εγκέφαλό τους καθώς εισέρχονται στην εφηβεία και να αυξάνει τον κίνδυνο για διαταραχές της διάθεσης, διαπιστώνει μια νέα σημαντική μελέτη.
Τα παιδιά ηλικίας 9 και 10 ετών που περνούν περισσότερο χρόνο σε smartphone, tablet, βιντεοπαιχνίδια και τηλεόραση εμφάνισαν υψηλότερα επίπεδα κατάθλιψης και άγχους μέχρι τα 11 και τα 12 χρόνια τους, διαπίστωσαν ερευνητές.
Επιπλέον, οι ερευνητές συνέδεσαν ορισμένες από αυτές τις διαταραχές της διάθεσης με πραγματικές δομικές αλλαγές που συμβαίνουν στον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο των παιδιών, σύμφωνα με την έκθεση που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο Διαδίκτυο στο Journal of Behavioral Addictions.
«Υπήρχαν συγκεκριμένοι εγκεφαλικοί μηχανισμοί που εν μέρει συνέβαλαν σε αυτή τη σχέση, που σημαίνει ότι από στατιστική άποψη υπήρξαν αλλαγές στον εγκέφαλο που συνέβησαν κατά τη διάρκεια της διετίας που μεσολάβησαν στη σχέση μεταξύ της δραστηριότητας των μέσων αυτών στα μικρότερα παιδιά και της εσωτερίκευσης ανησυχιών σχετικά με την κατάθλιψη και το άγχος δύο χρόνια αργότερα», είπε ο ανώτερος ερευνητής Δρ Potenza, καθηγητής ψυχιατρικής στο Yale School of Medicine’s Child Study Center, στο New Haven, Conn.
Οι ειδικοί στην ανάπτυξη των παιδιών χαιρέτησαν τη μελέτη ως ένα σημαντικό βήμα προς την πλήρη κατανόηση του τρόπου με τον οποίο ο υπερβολικός χρόνος μπροστά σε οθόνη επηρεάζει τα παιδιά.
Για τη μελέτη, ο Potenza και οι συνεργάτες του ανέλυσαν δεδομένα για περισσότερα από 5.100 παιδιά που συμμετείχαν σ' αυτή, για τη Γνωστική Ανάπτυξη του Εγκεφάλου Εφήβων (ABCD). Τα δεδομένα περιελάμβαναν σαρώσεις εγκεφάλου, ψυχολογικές αξιολογήσεις και παρακολούθηση συμπεριφοράς σε αυτά τα παιδιά από την ηλικία των 9 έως 10 ετών.
«Είναι η πρώτη φορά που έχουμε αυτού του είδους τη βάση δεδομένων για να εξετάσουμε ζητήματα αυτής της κλίμακας, οπότε αυτό είναι πρωτοποριακό», είπε η Δρ. Cheryl Wills, επικεφαλής παιδοψυχιατρικής με το MetroHealth System στο Κλίβελαντ. Η Wills δεν συμμετείχε στη μελέτη.
«Βασικά, αυτή η μελέτη είναι η πρώτη που αρχίζει να εξετάζει ή να κατανοεί καλύτερα τις διαδικασίες που μπορεί να σχετίζονται με τον αντίκτυπο της δραστηριότητας με τα μέσα ψυχαγωγίας με οθόνη στην ψυχική υγεία" είπε.
«Αν και τα ευρήματα είναι μέτρια, αυτή είναι η πρώτη δομική συσχέτιση με αυτές τις αλλαγές», πρόσθεσε η Wills, η οποία είναι επίσης μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Εταιρείας.
Πολύς χρόνος μπροστά σε οθόνη;
Όταν οι ερευνητές εξέτασαν τον πρώτο γύρο δεδομένων για παιδιά 9 και 10 ετών, βρήκαν μια σχέση μεταξύ των υψηλών επιπέδων χρήσης οθόνης και των διαταραχών της διάθεσης, καθώς και των «εξωτερικών» συμπεριφορών όπως η επιθετικότητα και η απειθαρχία, είπε ο Potenza.
Παρατήρησαν επίσης πρότυπα δομής του εγκεφάλου σε αυτά τα παιδιά παρόμοια με εκείνα που σχετίζονται με την κατανάλωση αλκοόλ σε ανήλικους σε προηγούμενες μελέτες, πρόσθεσε.
Στη συνέχεια παρακολούθησαν τα παιδιά καθώς μεγάλωναν, για να δουν αν τα προβλήματα ψυχικής υγείας εξακολουθούσαν να υφίστανται και αν συσχετίζονται με περαιτέρω εγκεφαλικές αλλαγές.
Ως παιδιά ηλικίας 11 και 12 ετών πια συνέχισαν να έχουν κατάθλιψη και άγχος που σχετίζονται με την έντονη χρήση της οθόνης και ο εγκέφαλός τους είχε αλλάξει με τρόπους που θα εξηγούσαν ορισμένες από αυτές τις διαταραχές της διάθεσης.
Ωστόσο, η μελέτη δεν συνέδεσε τις ίδιες εγκεφαλικές αλλαγές με τη βαριά χρήση της οθόνης και προβλήματα συμπεριφοράς όπως η επιθετικότητα, ο εκφοβισμός ή η περιφρόνηση.
Οι παρατηρούμενες αλλαγές στον εγκέφαλο αφορούσαν τόσο τις περιοχές του φλοιού του εγκεφάλου που εμπλέκονται σε διαδικασίες υψηλότερου επιπέδου όπως η προσοχή ή η συναισθηματική ρύθμιση, όσο και οι υποφλοιώδεις περιοχές που σχετίζονται με τις παρορμήσεις ενός ατόμου, είπε ο Potenza.
«Δεδομένου ότι αυτό το μοτίβο δομικής παραλλαγής του εγκεφάλου έχει συνδεθεί με την πρώιμη εμπλοκή σε εθιστικές συμπεριφορές, υποδηλώνει ότι ίσως υπάρχουν ορισμένα στοιχεία που μοιράζονται μεταξύ εθιστικών συμπεριφορών σε τομείς χρήσης ουσιών και μη χρήσης ουσιών, σε αυτήν την περίπτωση, μέσω της δραστηριότητας μπροστά σε μια οθόνη», πρόσθεσε ο Potenza.
Η μελέτη ABCD θα συνεχίσει να παρακολουθεί τα ίδια παιδιά καθώς μεγαλώνουν και οι μελλοντικές αναφορές αναμένεται να παρέχουν ακόμη περισσότερες πληροφορίες για το πώς οι οθόνες επηρεάζουν τον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο, δήλωσε ο Mitch Prinstein, επικεφαλής επιστημονικός υπεύθυνος της Αμερικανικής Ψυχολογικής Εταιρείας.
«Δεν νομίζω ότι το μεγαλύτερο μέρος του κοινού αντιλαμβάνεται πόσο σημαντικά είναι τα χρόνια της εφηβείας για την ανάπτυξη του εγκεφάλου», είπε ο Prinstein. «Όλοι γνωρίζουμε ότι ο εγκέφαλος των βρεφών αναπτύσσεται με πολύ σημαντικούς τρόπους, αλλά μπορεί να μην θυμόμαστε ότι η ανάπτυξη του εγκεφάλου γύρω στις ηλικίες 12 έως 16 ετών είναι επίσης μια απίστευτα ευαίσθητη περίοδος».
Αλλαγές στον εγκέφαλο που συνδέονται με τον εθισμό
«Κατά τη διάρκεια του COVID-19, η εκπαίδευση στράφηκε σε υπολογιστές και μέσα οθόνης. Παρόλο που τα παιδιά επιστρέφουν ως επί το πλείστον στο σχολείο, οι δάσκαλοι χρησιμοποιούν οθόνες σε μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι πριν», είπε η Wills. «Συνήθως στο παρελθόν έβαζες το παιδί σου να γυρίσει σπίτι και μετά ανησυχούσες για τη δραστηριότητα με τα μέσα οθόνης, αλλά όχι δεν περίμενες, γυρίζοντας από το σχολείο να έχει μεγαλύτερη έκθεση στο σχολείο σε μέσα οθόνης από ό,τι στο παρελθόν».
Πολλοί γονείς προσπαθούν να περιορίσουν τη δραστηριότητα με τα μέσα οθόνης των παιδιών τους χρησιμοποιώντας χρονόμετρα για να κλείσουν τις συσκευές, είπε η Wills. Κανονίζουν, επίσης, άλλες δραστηριότητες, «και κυρίως προσπαθούν να κάνουν τα παιδιά τους να επικεντρωθούν σε άλλα πράγματα και όχι στις οθόνες».
«Χρειαζόμαστε απλά ένα κανόνα. Ο ύπνος είναι απίστευτα σημαντικός για την ανάπτυξη του εγκεφάλου και ο νούμερο ένα λόγος για τον οποίο τα παιδιά δεν κοιμούνται τον συνιστώμενο χρόνο, είναι λόγω των οθονών τους», είπε ο Prinstein.
Οι γονείς θα πρέπει επίσης να επωφεληθούν από τα χρονόμετρα και τα στοιχεία ελέγχου για να βεβαιωθούν ότι κάνουν ότι μπορούν ώστε τα παιδιά ν' ασχολούνται όσο λιγότερο γίνεται με συσκευές οθόνης. «Αυτές οι ενέργειες δεν είναι τέλειες, αλλά τουλάχιστον είναι μια αρχή», είπε ο Prinstein.
Τέλος, οι γονείς πρέπει να μιλήσουν ειλικρινά με τα παιδιά τους σχετικά με το εάν τα ίδια τα παιδιά αισθάνονται ότι χρησιμοποιούν υπερβολικά τις οθόνες.
«Βλέπουμε μια αξιοσημείωτη προβληματική χρήση του χρόνου μπροστά σε οθόνη», είπε ο Prinstein.
Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο για την Προβληματική Χρήση του Διαδικτύου έχει πει επίσης πολλά για τις επιπτώσεις της υπερβολικής χρήσης οθόνης.
