Οι περισσότεροι γνωρίζουν πώς είναι η αίσθηση της κούρασης, ειδικά όταν μαζί υπάρχει κρυολόγημα, γρίπη ή κάποια άλλη ιογενής λοίμωξη. Αλλά όταν παρουσιάζεται συνεχής έλλειψη ενέργειας και συνεχής κόπωση, μπορεί να είναι ώρα επικοινωνίας με το γιατρό.
Τι είναι η κόπωση;
Η κόπωση είναι μια παρατεταμένη κούραση που είναι συνεχής και περιοριστική. Με την κούραση, εμφανίζεται ανεξήγητη και επίμονη εξάντληση. Είναι παρόμοια με το αίσθημα της γρίπης ή όταν λείπει σ' ένα άτομο πολύς ύπνος. Στη χρόνια κόπωση μπορεί στο πρωινό ξύπνημα να υπάρχει η αίσθηση της έλλειψης ύπνου, μπορεί το άτομο να δυσκολεύεται να λειτουργήσει στη δουλειά ή να είναι παραγωγικό στο σπίτι. Μπορεί να νιώθει πολύ εξαντλημένο ακόμα και στη διαχείριση των καθημερινών υποθέσεων.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, υπάρχει λόγος για την κούραση. Μπορεί να είναι αλλεργική ρινίτιδα, αναιμία, κατάθλιψη, ινομυαλγία, χρόνια νεφρική νόσος, ηπατική νόσος, πνευμονική νόσος (ΧΑΠ), βακτηριακή ή ιογενής λοίμωξη ή κάποια άλλη κατάσταση υγείας. Ακολουθούν μερικές αιτίες κόπωσης.
Αλλεργίες και κόπωση
Συμπτώματα: Κόπωση, πονοκέφαλος, κνησμός και ρινική συμφόρηση
Η αλλεργική ρινίτιδα είναι μια κοινή αιτία χρόνιας κόπωσης. Αλλά η αλλεργική ρινίτιδα συχνά μπορεί εύκολα να αντιμετωπιστεί. Ο γιατρός θα αξιολογήσει τα συμπτώματα. Ο γιατρός επίσης θα ανακαλύψει μέσω ενός λεπτομερούς ιστορικού ή δοκιμών, εάν οι αλλεργίες προκαλούνται από γύρη, έντομα, τρίχωμα ζώων, αλλαγές καιρού ή κάτι άλλο.
Ένας τρόπος για τη μείωση των συμπτωμάτων της αλλεργικής ρινίτιδας (συμπεριλαμβανομένης της κόπωσης) είναι η λήψη μέτρων για την αποφυγή του προσβλητικού αλλεργιογόνου. Επιπλέον, η κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή μπορεί να βοηθήσει με τα συμπτώματα.
Τροφικές αλλεργίες, τροφική δυσανεξία και κόπωση
Συμπτώματα: Κόπωση, υπνηλία, συνεχιζόμενη εξάντληση.
Αν και το φαγητό υποτίθεται ότι δίνει ενέργεια, η ιατρική έρευνα δείχνει ότι οι κρυφές τροφικές δυσανεξίες (ή οι αλλεργίες) μπορούν να κάνουν το αντίθετο. Στην πραγματικότητα, η κόπωση μπορεί να είναι ένα πρώιμο προειδοποιητικό σημάδι τροφικής δυσανεξίας ή τροφικής αλλεργίας. Η κοιλιοκάκη, η οποία συμβαίνει όταν δεν μπορεί να αφομοιωθεί η γλουτένη, μπορεί επίσης να προκαλέσει κόπωση.
Ο γιατρός δίνει δίαιτα κατά την οποία κόβονται ορισμένα τρόφιμα που συνδέονται με μια ποικιλία συμπτωμάτων, συμπεριλαμβανομένης της υπνηλίας μέσα σε 10 έως 30 λεπτά από την κατανάλωσή τους, για ορισμένο χρονικό διάστημα. Μπορεί επίσης ο γιατρός να ζητήσει ένα τεστ τροφικής αλλεργίας το οποίο μπορεί να βοηθήσει στο ποια είναι τα «ενοχοποιητικά» τρόφιμα.
Αναιμία και κόπωση
Συμπτώματα: Κόπωση, ζαλάδα, αίσθημα κρύου, εκνευρισμός.
Η αναιμία είναι η πιο κοινή πάθηση του αίματος στις ΗΠΑ και επηρεάζει περισσότερο από το 5,6% των Αμερικανών. Για τις γυναίκες στην αναπαραγωγική ηλικία, η αναιμία είναι μια κοινή αιτία κόπωσης. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για γυναίκες που έχουν βαρείς εμμηνορροϊκούς κύκλους, ινομυώματα της μήτρας ή πολύποδες της μήτρας.
Η αναιμία είναι μια κατάσταση κατά την οποία δεν υπάρχουν στον οργανισμό αρκετά ερυθρά αιμοσφαίρια. Μπορεί να συμβεί για πολλούς λόγους. Για παράδειγμα, μπορεί να είναι αποτέλεσμα αιμορροΐδων ή προβλημάτων γαστρεντερικού συστήματος, όπως έλκη ή καρκίνος. Άλλες αιτίες αναιμίας περιλαμβάνουν την έλλειψη σιδήρου, φολικού οξέος ή βιταμίνης Β12. Χρόνιες ασθένειες όπως ο διαβήτης ή η νεφρική νόσος μπορούν επίσης να προκαλέσουν αναιμία.
Για να επιβεβαιωθεί η διάγνωση της αναιμίας, ο γιατρός θα ζητήσει εξέταση αίματος. Εάν η έλλειψη σιδήρου είναι η αιτία της κούρασης, η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει συμπληρώματα σιδήρου. Μπορεί επίσης να προστεθούν τροφές πλούσιες σε σίδηρο όπως σπανάκι, μπρόκολο και κόκκινο κρέας στη διατροφή για να υπάρξει βοήθεια στην ανακούφιση των συμπτωμάτων. Η βιταμίνη C με τα γεύματα ή συμπληρώματα σιδήρου μπορεί να βοηθήσουν το σίδηρο να απορροφηθεί καλύτερα και να βελτιώσει τα συμπτώματα.
Κατάθλιψη, άγχος και κόπωση
Συμπτώματα: Θλίψη, αίσθημα απελπισίας.
Μερικές φορές, η κατάθλιψη ή το άγχος είναι η ρίζα της χρόνιας κόπωσης. Η κατάθλιψη επηρεάζει διπλάσιες γυναίκες από τους άνδρες και συχνά εμφανίζεται σε οικογένειες. Αρχίζει συνήθως μεταξύ 15 και 30 ετών.
Η επιλόχεια κατάθλιψη μπορεί να συμβεί μετά τη γέννηση ενός μωρού. Μερικοί άνθρωποι παρουσιάζουν εποχιακή συναισθηματική διαταραχή το χειμώνα, με αισθήματα κόπωσης και θλίψης. Η μείζονα κατάθλιψη είναι επίσης ένα μέρος της διπολικής διαταραχής.
Με την κατάθλιψη, μπορεί ένα άτομο να είναι σε καταθλιπτική διάθεση το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας. Μπορεί να υπάρχει ελάχιστο ενδιαφέρον για κανονικές δραστηριότητες. Μαζί με τα αισθήματα κόπωσης, μπορεί να παρουσιαστεί υπερφαγία ή το αντίθετο, ελάχιστη λήψη τροφής, πολλές ώρες ύπνου ή αυπνία και άλλα σοβαρά συμπτώματα.
Τα συμπτώματα άγχους μπορεί να περιλαμβάνουν:
Δυσκολία στον ύπνο, πάρα πολλή ανησυχία, αίσθημα εγρήγορσης τις περισσότερες ώρες της ημέρας, νευρικότητα.
Στην περίπτωση της κατάθλιψης ή των τακτικών συμπτωμάτων άγχους, η επικοινωνία με το γιατρό είναι απαραίτητη. Εάν δεν υπάρχει φυσική αιτία για την κατάθλιψη ή το άγχος, ο γιατρός προτείνει επιλογές θεραπείας και μπορεί να παραπέμψει σε ψυχίατρο ή ψυχολόγο για ψυχολογική αξιολόγηση.
Αν και οι συγκεκριμένες αιτίες της κατάθλιψης και/ή του άγχους είναι ασαφείς, πρόκειται για ιατρικά προβλήματα εξαιρετικά θεραπεύσιμα. Η φαρμακευτική αγωγή, η ψυχοθεραπεία ή ο συνδυασμός των δύο μπορούν να βοηθήσουν στην ανακούφιση των συμπτωμάτων.
Ιογενής ή βακτηριακή λοίμωξη και κόπωση
Συμπτώματα: Κόπωση, πυρετός, πόνοι στο κεφάλι ή στο σώμα.
Η κόπωση μπορεί να είναι σύμπτωμα λοιμώξεων που κυμαίνονται από τη γρίπη έως τον ιό HIV. Εάν υπάρχει λοίμωξη, πιθανότατα θα εμφανίζονται και άλλα συμπτώματα όπως πυρετός, πόνοι στο κεφάλι ή στο σώμα, δύσπνοια ή απώλεια όρεξης (ποικίλλουν ανάλογα με τη μόλυνση).
Οι λοιμώξεις που μπορεί να προκαλέσουν κόπωση περιλαμβάνουν: Γρίπη, μονοπυρήνωση, COVID 19, ηπατίτιδα, HIV, πνευμονία.
Η θεραπεία της λοίμωξης συχνά ανακουφίζει από την κούραση. Ωστόσο, ορισμένες λοιμώξεις, συμπεριλαμβανομένης της μονοπυρήνωσης και του COVID-19, μπορεί να οδηγήσουν σε μακροχρόνια κόπωση.
Ινομυαλγία και κόπωση
Συμπτώματα: Χρόνια κόπωση, βαθύς μυϊκός πόνος, επώδυνα σημεία ευαισθησίας, προβλήματα ύπνου, άγχος, κατάθλιψη.
Η ινομυαλγία είναι μια από τις πιο κοινές αιτίες χρόνιας κόπωσης και μυοσκελετικού πόνου, ειδικά στις γυναίκες. Η ινομυαλγία και το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης θεωρούνται ξεχωριστές αλλά σχετικές διαταραχές. Μοιράζονται ένα κοινό σύμπτωμα: σοβαρή κόπωση που παρεμβαίνει σε μεγάλο βαθμό στη ζωή των ανθρώπων.
Με την ινομυαλγία, μπορεί να υπάρχει το αίσθημα ότι ανεξάρτητα από τις ώρες ύπνου, δεν υπάρχει ξεκούραση. Αυτό μπορεί να συμβαίνει και κατά τις ώρες της ημέρας. Μερικοί άνθρωποι με ινομυαλγία ζουν σε μια συνεχή «ινώδη ομίχλη» μια θολή αίσθηση που δυσκολεύει τη συγκέντρωση.
Η συνεχής κόπωση κατά τη διάρκεια της ημέρας με ινομυαλγία έχει συχνά ως αποτέλεσμα οι άνθρωποι να μην ασκούνται αρκετά. Αυτό προκαλεί πτώση της φυσικής κατάστασης. Μπορεί επίσης να οδηγήσει σε προβλήματα που σχετίζονται με τη διάθεση. Ο καλύτερος τρόπος για την αντιστάθμιση αυτών των αποτελεσμάτων είναι η προσπάθεια για περισσότερη άσκηση. Η άσκηση έχει τεράστια οφέλη για τον ύπνο, τη διάθεση και την ξεκούραση. Ενδείκνυται το κολύμπι ή οποιαδήποτε μέτρια άσκηση για ανακούφιση από την κούραση.
Καρδιοπάθειες και κόπωση
Συμπτώματα: Κόπωση από μια δραστηριότητα που πρέπει να είναι εύκολη.
Η εξάντληση μετά από μια δραστηριότητα που ήταν εύκολη στο παρελθόν μπορεί να είναι σημάδι ώστε να αναφερθεί στο γιατρό για την πιθανότητα καρδιακής νόσου. Οι καρδιακές παθήσεις είναι η κύρια αιτία θανάτου στις γυναίκες. Εάν η κούραση σχετίζεται με την καρδιά, τα φάρμακα ή οι θεραπείες μπορούν συνήθως να βοηθήσουν στη διόρθωση του προβλήματος, στη μείωση της κόπωσης και στην αποκατάσταση της ενέργειας.
Ρευματοειδής Αρθρίτιδα και Κόπωση
Συμπτώματα: Κόπωση, πρωινή δυσκαμψία, πόνος στις αρθρώσεις, φλεγμονή των αρθρώσεων.
Η ρευματοειδής αρθρίτιδα (ΡΑ), ένας τύπος φλεγμονώδους αρθρίτιδας, είναι μια άλλη αιτία υπερβολικής κόπωσης. Επειδή η βλάβη των αρθρώσεων μπορεί να οδηγήσει σε αναπηρία, η έγκαιρη και επιθετική θεραπεία είναι η καλύτερη προσέγγιση για τη ρευματοειδή αρθρίτιδα.
Άλλες αυτοάνοσες διαταραχές, όπως ο λύκος και η νόσος Sjogren, μπορεί επίσης να προκαλέσουν κόπωση.
Διαταραχές ύπνου και κόπωση
Συμπτώματα: Χρόνια κόπωση, αίσθημα εξάντλησης κατά το ξύπνημα, ροχαλητό.
Οι διαταραχές ύπνου είναι μια ομάδα καταστάσεων που διαταράσσουν ή εμποδίζουν τον ξεκούραστο, επανορθωτικό ύπνο. Αυτό μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την υγεία και την ποιότητα ζωής, επομένως είναι σημαντικό να δίνεται η απαραίτητη προσοχή για σημεία και συμπτώματα.
Η υπνική άπνοια είναι μια από τις πιο συχνές διαταραχές ύπνου. Εάν παρατηρηθεί δυνατό ροχαλητό και ξύπνημα με κούραση η οποία παραμένει κατά τη διάρκεια της ημέρας μπορεί να δηλώνει υπνική άπνοια. Περισσότερο από το ένα τρίτο των ενηλίκων στις ΗΠΑ ροχαλίζουν τουλάχιστον μερικές νύχτες την εβδομάδα. Αλλά αν το ροχαλητό σταματά την αναπνοή για δευτερόλεπτα κάθε φορά, μπορεί να είναι υπνική άπνοια.
Η αποφρακτική άπνοια ύπνου προκαλεί χαμηλά επίπεδα οξυγόνου στο αίμα. Τα χαμηλά επίπεδα οξυγόνου επηρεάζουν επίσης το πόσο καλά λειτουργεί η καρδιά και ο εγκέφαλος. Μερικές φορές, η μόνη ένδειξη ότι μπορεί να υφίσταται άπνοια ύπνου είναι η χρόνια κόπωση.
Όμως η υπνική άπνοια είναι μόνο μία από τις πολλές διαταραχές ύπνου που προκαλούν κόπωση. Άλλοι κοινοί τύποι περιλαμβάνουν:
Αϋπνία, ναρκοληψία, σύνδρομο ανήσυχων ποδιών, διαταραχή συμπεριφοράς ύπνου REM.
Επίσης, τόσο η παχυσαρκία όσο και το κάπνισμα αποτελούν παράγοντες κινδύνου για υπνική άπνοια.
Διαβήτης και κόπωση
Συμπτώματα: ακραία κόπωση, αυξημένη δίψα και πείνα, περισσότερη ούρηση, ασυνήθιστη απώλεια βάρους.
Η συχνότητα του διαβήτη τύπου 2 αυξάνεται σε παιδιά και ενήλικες στις ΗΠΑ. Σε περίπτωση συμπτωμάτων διαβήτη τύπου 2, ο γιατρός θα ζητήσει τη διενέργεια εξετάσεων. Η περίπτωση, τελικά, ύπαρξης διαβήτη τύπου 2 είναι αυτοδιαχειριζόμενη πάντα υπό την καθοδήγηση γιατρού.
Η θεραπεία για τον διαβήτη τύπου 2 μπορεί να περιλαμβάνει:
Απώλεια του περιττού βάρους, αύξηση της σωματικής δραστηριότητας, διατήρηση αυστηρού ελέγχου της γλυκόζης του αίματος, λήψη φαρμάκων για τον διαβήτη (ινσουλίνη ή άλλα φάρμακα), δίαιτα χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη, διακοπή του καπνίσματος, έλεγχο της αρτηριακής πίεσης και μείωση της χοληστερόλης.
Υπολειτουργικός θυρεοειδής (υποθυρεοειδισμός) και κόπωση
Συμπτώματα: ακραία κόπωση, νωθρότητα, αίσθημα εξάντλησης, κατάθλιψη, δυσανεξία στο κρύο, αύξηση βάρους.
Το πρόβλημα μπορεί να είναι ένας αργός ή υπολειτουργικός θυρεοειδής. Αυτό είναι γνωστό ως υποθυρεοειδισμός. Ο θυρεοειδής είναι ένας μικρός αδένας σε σχήμα πεταλούδας που βρίσκεται στη βάση του λαιμού. Βοηθά στον καθορισμό του ρυθμού του μεταβολισμού, ο οποίος είναι ο ρυθμός με τον οποίο το σώμα χρησιμοποιεί ενέργεια.
Σύμφωνα με το Αμερικανικό Ίδρυμα Θυρεοειδούς, περίπου το 17% των γυναικών θα έχουν διαταραχή του θυρεοειδούς μέχρι την ηλικία των 60 ετών. Οι περισσότερες δεν θα το γνωρίζουν. Η πιο κοινή αιτία είναι μια αυτοάνοση διαταραχή γνωστή ως θυρεοειδίτιδα Hashimoto. Το Χασιμότο εμποδίζει τον αδένα να παράγει αρκετές θυρεοειδικές ορμόνες ώστε το σώμα να λειτουργεί όπως θα έπρεπε.
Οι εξετάσεις αίματος γνωστές ως Τ3 και Τ4 θα ανιχνεύσουν τις θυρεοειδικές ορμόνες. Εάν αυτές οι ορμόνες είναι χαμηλές, οι συνθετικές ορμόνες (φάρμακα) μπορούν να φέρουν φυσιολογικό ρυθμό.
Κόπωση που σχετίζεται με τον καρκίνο
Εάν υπάρχει διάγνωση με καρκίνο, η κόπωση είναι συχνά μέρος της ίδιας της νόσου ή παρενέργεια ορισμένων θεραπειών. Η κόπωση που σχετίζεται με τον καρκίνο είναι πολύ πιο σοβαρή από απλή αίσθηση κούρασης εάν δεν υπάρχει καρκίνος. Μπορεί να συμβεί με τους πιο κοινούς τύπους καρκίνου (όπως ο καρκίνος του πνεύμονα, ο καρκίνος του παχέος εντέρου ή ο καρκίνος του μαστού) καθώς και με πιο σπάνιους τύπους, όπως καρκίνος του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού και με καρκίνους του αίματος, που περιλαμβάνουν λευχαιμία, λέμφωμα και πολλαπλό μυέλωμα.
Εάν υπάρχει διάγνωση καρκίνου, το αίσθημα κούρασης μπορεί να είναι ένα σύμπτωμα, αλλά υπάρχουν πολλές άλλες πιο πιθανές αιτίες. Εάν υπάρχουν άλλα συμπτώματα ή εάν η κούραση δεν υποχωρεί μετά την ξεκούραση η επίσκεψη σε γιατρό είναι απαραίτητη.
Τι προκαλεί την κούραση;
Πολλές σωματικές και ψυχικές ασθένειες, καθώς και παράγοντες του τρόπου ζωής, μπορεί να προκαλέσουν κούραση και αυτό μπορεί να δυσκολέψει τη διάγνωση. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να είναι κάτι απλό και εύκολο να διορθωθεί, όπως η κατανάλωση καφεΐνης πριν τον ύπνο. Αλλά άλλες αιτίες, όπως οι καρδιακές παθήσεις ή η ΧΑΠ, είναι σοβαρές και μπορεί να χρειαστεί αμέσως μακροχρόνια θεραπεία.
Ο γιατρός μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση των προβλημάτων υγείας, καθώς και η διατροφή, η άσκηση και άλλες συνήθειες του τρόπου ζωής, προκειμένου να μηδενιστεί η αιτία και να ανοίξει ο δρόμος προς την ανάκαμψη.
