Η τροφική δηλητηρίαση είναι μια ασθένεια που προκαλείται από την κατανάλωση μολυσμένων τροφίμων. Δεν είναι συνήθως σοβαρές και οι περισσότεροι άνθρωποι το ξεπερνούν μέσα σε λίγες ημέρες χωρίς θεραπεία. Στις περισσότερες περιπτώσεις τροφικής δηλητηρίασης, η τροφή έχει μολυνθεί από: α) βακτήρια, όπως σαλμονέλα ή Escherichia coli (E.coli), ή έναν β) ιό, όπως ο norovirus.
Πώς προκαλείται μια τροφική δηλητηρίαση;
Μία τροφική δηλητηρίαση μπορεί να προκληθεί από ουσίες που βρίσκονται με φυσικό, ή μη τρόπο στις τροφές (π.χ. σε ορισμένα είδη μανιταριών και οστρακοειδών), μπορεί όμως και να αφορά τοξική δράση μικροοργανισμών, όπως μικροβίων, ιών, βακτηρίων, πρωτοζώων ή τοξινών τους που βρίσκονται στα τρόφιμα και /ή το νερό και οι οποίοι αναπτύσσονται κυρίως, λόγω μη τήρησης των κανόνων υγιεινής κατά την αποθήκευση, συντήρηση (ψύξη-απόψυξη) ή χειρισμό τους (ανεπαρκές ψήσιμο, άπλυτα χέρια) κατά το μαγείρεμα.
Ποια είναι η συχνότητα των τροφικών δηλητηριάσεων
Αμερική
Το CDC (2011) υπολογίζει ότι κάθε χρόνο περίπου 1 στους 6 Αμερικανούς (ή 48 εκατομμύρια άνθρωποι) αρρωσταίνει, 128.000 νοσηλεύονται και 3.000 πεθαίνουν από τροφική δηλητηρίαση.
Αγγλία
Σε έρευνα (2014) που διεξάχθηκε από την FSA καταγράφηκαν περισσότερα από 500.000 κρούσματα τροφικής δηλητηρίασης σε έναν χρόνο από γνωστά παθογόνα. Ο αριθμός αυτός θα υπερδιπλασιαστεί αν συμπεριλάβουμε περιπτώσεις τροφικής δηλητηρίασης από άγνωστους παθογόνους οργανισμούς.
Ποια είναι τα συμπτώματα της τροφικής δηλητηρίασης
Τα συμπτώματα της τροφικής δηλητηρίασης αρχίζουν συνήθως μέσα σε μία έως δύο ημέρες από την κατανάλωση μολυσμένων τροφίμων, αν και μπορεί να αρχίσουν, επίσης, μεταξύ μερικών ωρών ή και αρκετές εβδομάδες αργότερα.Τα κύρια συμπτώματα περιλαμβάνουν:
- Αίσθημα αδιαθεσίας (ναυτία)
- Έμετος
- Διάρροια, η οποία μπορεί να περιέχει αίμα ή βλέννα
- Κράμπες στο στομάχι και πόνο στην κοιλιακή χώρα
- Έλλειψη ενέργειας και η αδυναμία
- Απώλεια της όρεξης
- Πυρετός
- Μυϊκοί πόνοι
- Ρίγη
Η ένταση των συμπτωμάτων εξαρτάται από το είδος του μικροοργανισμού και από την ποσότητα των στελεχών που έχουν εισβάλλει στον οργανισμό. Στα περισσότερα περιστατικά, τα συμπτώματα είναι αυτοπεριοριζόμενα και διαρκούν έως και δύο εικοσιτετράωρα μετά την εκδήλωση τους.
Τα συμπτώματα συχνά είναι απλά επιγαστρικά άλγη, ή αυτοπεριοριζόμενα διαρροϊκά σύνδρομα. Σε περίπτωση εμφάνισης σοβαρής διάρροιας, εμετού, υψηλού πυρετού, επίμονης επιγαστραλγίας και αιματηρής κένωσης απαιτείται η άμεση αναζήτηση ιατρικής περίθαλψης.
Προληπτικά μέτρα
Η καλύτερη θεραπεία των τροφικών δηλητηριάσεων είναι η πρόληψη. Ασφαλής πρόληψη είναι η αποφυγή κατανάλωσης μολυσμένου νερού, άβραστου γάλακτος και τροφίμων μη ικανοποιητικά συντηρημένων και μαγειρεμένων, καθώς και η εφαρμογή των κανόνων υγιεινής κατά το χειρισμό των τροφών, τονίζουν οι Ιωάννα Μασούρα, Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, M.Sc. και Χριστίνα Γαβρή, Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, M.Sc.
Πότε ζητάμε τη συμβολή του γιατρού
Κατά κανόνα, οι περισσότερες τροφικές δηλητηριάσεις δεν απαιτούν ειδική θεραπεία και δεν παρουσιάζουν επιπλοκές. Σε περίπτωση που βρίσκεστε μακριά από κάποια υπηρεσία υγείας, φροντίστε να ενυδατώνεστε με υγρά που περιέχουν ηλεκτρολύτες και γλυκόζη, όπως τσάι με λίγη ζάχαρη, πορτοκαλάδα.
Ωστόσο, εφόσον τα συμπτώματα επιμένουν και επιδεινώνονται είναι σημαντικό να ζητείται ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, καθώς είναι απαραίτητη η άμεση και προσεκτική αντικατάσταση των υγρών και ηλεκτρολυτών που χάνονται κατά τα επεισόδια εμέτων και διαρροιών.
Οι παραπάνω ευπαθείς ομάδες είναι σημαντικό να αναζητούν τη συμβολή του γιατρού αμέσως, καθώς η δηλητηρίαση μπορεί να αποβεί επικίνδυνη για τη ζωή τους.
Εφόσον λοιπόν παρουσιάζετε:
- Στεγνά χείλη
- Ανορεξία που επιμένει
- Αίμα στις κενώσεις
- Ξαφνική αδυναμία που συνοδεύεται από μούδιασμα
- Δύσπνοια ή παραισθήσεις
- Διάρροια που συνοδεύεται από πυρετό για περισσότερες από 24 ώρες
- Έντονους πόνους στην κοιλιά που διαρκούν πάνω από 2 ώρες και συνοδεύονται από εμετούς
Απευθυνθείτε το συντομότερο σε έναν γιατρό!
Να θυμάστε ότι φαρμακευτική αγωγή όπως αντιεμετικά, αντιδιαρροϊκά, αντισπασμωδικά και αντιβιοτικά φάρμακα χορηγούνται μόνον με τη σύμφωνη γνώμη του γιατρού σας.
Προσοχή στις ευπαθείς ομάδες πληθυσμού
Είναι γεγονός ότι σε ασθενείς χωρίς πρότερο ιατρικό ιστορικό η τροφική δηλητηρίαση σπάνια απειλεί τη ζωή τους και υποχωρεί σημαντικά γρήγορα. Ωστόσο, υπάρχουν ομάδες ευπαθών πληθυσμών που είναι ιδιαίτερα επιρρεπείς στις μολύνσεις και πιθανότατα να παρουσιάσουν σημαντικές επιπλοκές όπως είναι:
- Τα βρέφη και τα παιδιά
- Οι ηλικιωμένοι
- Ανοσοκατεσταλμένοι ασθενείς (π.χ. HIV, καρκινοπαθείς σε χημειοθεραπεία)
- Ασθενείς με χρόνιες νόσους (π.χ. διαβητικοί, καρδιοπαθείς, νεφροπαθείς)
- Ασθενείς που παίρνουν μεγάλες δόσεις κορτικοστεροειδών (π.χ. μεταμοσχευμένη, αρθρίτιδα)
- Έγκυες
Πώς τα τρόφιμα μπορούν να μολυνθούν
Το φαγητό μπορεί να μολυνθεί σε οποιοδήποτε στάδιο παραγωγής, μεταποίησης ή κατά τη διάρκεια του μαγειρέματος. Για παράδειγμα, μπορεί να έχει μολυνθεί γιατί:
- Δεν μαγειρεύτηκε αρκετή ώρα (ιδιαίτερα πιάτα που περιέχουν κρέας)
- Δεν αποθηκεύτηκε σωστά
- Το ήδη μαγειρεμένο φαγητό δεν αναθερμάνθηκε επαρκώς
