Για δεύτερη φορά μέσα στο 2024, το Ιράν εξαπέλυσε πυραυλική επίθεση μεγάλης κλίμακας προς το Ισραήλ, απαντώντας, κατά τα λεγόμενά του, στα σοβαρά πλήγματα που έχει καταφέρει τις τελευταίες εβδομάδες το Ισραήλ στην Hezbollah.
Η επίθεση δεν έμοιαζε πολύ με αυτή του Απριλίου, καθώς χρησιμοποιήθηκαν πιο σύγχρονοι πύραυλοι με πολύ μεγαλύτερη ικανότητα να πλήξουν με ακρίβεια έναν συγκεκριμένο στόχο, πράγμα που σημαίνει πως η αναχαίτισή τους δεν ήταν το ίδιο εύκολη όπως τον Απρίλιο. Μπορεί, σύμφωνα τουλάχιστον με ό,τι έχει γίνει γνωστό, να μην προκλήθηκαν σοβαρές ζημιές, αλλά είναι φανερό πως το Ιράν πραγματοποίησε μία πιο επικίνδυνη επίθεση. Σύμφωνα με την πλειοψηφία των ειδικών, το Ιράν έχει τη δυνατότητα να εξαπολύσει ακόμα πιο πολύπλοκη επίθεση που ίσως δυσκολέψει πραγματικά την ισραηλινή άμυνα.
Παρά το γεγονός πως η ιρανική επίθεση ήταν μάλλον αναμενόμενη και δεν αιφνιδίασε πολλούς, σε χρηματιστηριακό επίπεδο έγινε αφορμή για να εκδηλωθούν πωλήσεις στις περισσότερες μετοχές. Όμως, η πιο σοβαρή επίπτωση των ιρανικών επιθέσεων ήταν η άμεση και σημαντική άνοδος στην τιμή του πετρελαίου. Η άνοδος του αργού πετρελαίου από το απόγευμα της Τρίτης που εκδηλώθηκε η επίθεση μέχρι χθες το απόγευμα έφθασε το 8% περίπου, και για τα συμβόλαια της «ευρωπαϊκής» ποικιλίας Brent και για τα συμβόλαια του αμερικανικού West Texas Intermediate.
Δεδομένου ότι το αργό πετρέλαιο ακολουθεί αρνητική πορεία στα διεθνή χρηματιστήρια εμπορευμάτων εδώ και μερικούς μήνες και η τιμή του μέχρι το πρωί της Τρίτης ήταν στο χαμηλότερο σημείο του τελευταίου δωδεκάμηνου, η αύξηση αυτή δεν δημιουργεί στην πραγματικότητα κάποιο σοβαρό πρόβλημα. Αν, όμως, η κατάσταση στην Μέση Ανατολή χειροτερέψει και το αργό πετρέλαιο κινηθεί εξίσου δυνατά ανοδικά, τότε τα πράγματα αλλάζουν, ειδικά αν η άνοδος αυτή δεν αποδειχθεί προσωρινή όπως έχει γίνει άλλες φορές.
Το τι θα γίνει με την τιμή του πετρελαίου θα εξαρτηθεί από τον τρόπο που θα αντιδράσουν το Ισραήλ και οι ΗΠΑ στην πυραυλική επίθεση και από το τι θα ακολουθήσει μία τέτοια εξέλιξη. Δεν είμαστε ειδικοί στα γεωπολιτικά, ξέρουμε όμως πως στον διεθνή Τύπο έχουν δημοσιευθεί πληροφορίες και εκτιμήσεις σχετικά με το τι μπορεί να κάνουν το Ισραήλ και οι ΗΠΑ.
Στις πιθανές ισραηλινές ενέργειες συμπεριλαμβάνονται πλήγματα σε πετρελαϊκές εγκαταστάσεις μέσα στο Ιράν και στις υπό κατασκευή πυρηνικές εγκαταστάσεις, καθώς και επιθέσεις εναντίον υψηλόβαθμων αξιωματούχων της χώρας. Όσο για τις ΗΠΑ, πέρα από τη βοήθεια που θα μπορούσαν να παράσχουν στο Ισραήλ αν αποφασίσει να επιτεθεί στο Ιράν, θα μπορούσαν να προχωρήσουν σε πιέσεις για την κατά γράμμα εφαρμογή των κυρώσεων που βρίσκονται σε ισχύ εναντίον του πετρελαϊκού τομέα της χώρας.
Όπως διαβάσαμε σε χθεσινό άρθρο του Bloomberg, μέσα στο Ιράν υπάρχει πληθώρα στόχων που σχετίζονται με τον πετρελαϊκό τομέα: πετρελαιοπηγές, αγωγοί μεταφοράς πετρελαίου, αποθηκευτικοί χώροι, τερματικοί σταθμοί εξαγωγής πετρελαίου και εργοστάσια επεξεργασίας αργού πετρελαίου. Σύμφωνα με την ανάλυση του διεθνούς πρακτορείου, αν πληγούν οι εγκαταστάσεις μεταφοράς και εξαγωγής πετρελαίου, μεγάλος χαμένος θα είναι η Κίνα, η οποία εισάγει το μεγαλύτερο μέρος αυτών των εξαγωγών, κοντά στα 1,8 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως (κοντά στο 2% της παγκόσμιας παραγωγής).
Προφανώς, αν σταματήσουν ή μειωθούν κατά πολύ οι ιρανικές εξαγωγές, η Κίνα θα αναγκαστεί να αναζητήσει άλλους προμηθευτές, κάτι που σίγουρα θα ανεβάσει τη ζήτηση και την τιμή. Από την άλλη μεριά, αν αποφασίσουν να πλήξουν τα διυλιστήρια, η ζημιά θα είναι μεγάλη στο εσωτερικό της χώρας αλλά οι εξαγωγές θα μπορέσουν να συνεχιστούν. Βέβαια, αν το Ισραήλ πλήξει το Ιράν, μπορούμε να δούμε και άλλα ιρανικά χτυπήματα, με την αγορά πετρελαίου να φοβάται πολύ πιθανή εμπλοκή στον Περσικό Κόλπο, κάτι που θα προκαλέσει ακόμα μεγαλύτερη μείωση στις διαθέσιμες ποσότητες πετρελαίου ανά τον κόσμο.
Είναι λογικό, λοιπόν, να βλέπουμε το αργό πετρέλαιο να κινείται ανοδικά στις διεθνείς αγορές μέχρι να ξεκαθαρίσει η κατάσταση στο μέτωπο Ιράν – Ισραήλ. Ανάλογα με τις εξελίξεις, θα δούμε και την αντίστοιχη αντίδραση των αγορών. Σε περίπτωση που επαληθευθούν οι φόβοι για σημαντική μείωση των ποσοτήτων πετρελαίου που φεύγουν από τη Μέση Ανατολή προς τον υπόλοιπο κόσμο, θα δούμε το αργό πετρέλαιο να ανεβαίνει ακόμα περισσότερο και τότε θα είναι πλέον δικαιολογημένοι οι φόβοι για αναζωπύρωση του πληθωρισμού.
Όπως είπαμε παραπάνω, το αργό πετρέλαιο είναι πιεσμένο χρηματιστηριακά τους τελευταίους μήνες, οπότε η χθεσινή και προχθεσινή άνοδος δεν πρόκειται να επηρεάσει τον πληθωρισμό. Αν, όμως, τα πράγματα χειροτερέψουν και το πετρέλαιο ξεπεράσει αρκετά και τα 80 δολάρια/βαρέλι και παραμείνει εκεί για πολλές εβδομάδες, τότε η κατάσταση θα γίνει επικίνδυνη. Σταδιακά θα δούμε σημαντική αύξηση του μεταφορικού κόστους, αύξηση που αρκετά γρήγορα θα αρχίσει να περνά και στις τιμές των προϊόντων και των υπηρεσιών λόγω και της πληθωριστικής ψυχολογίας που θα επικρατεί στους πολίτες και γενικά στην οικονομία.
Συνεχίζοντας με αυτό το υποθετικό σενάριο, η πιθανή γενίκευση της αναταραχής στην περιοχή δύσκολα θα αφήσει ανεπηρέαστη την κυκλοφορία των εμπορικών πλοίων στην περιοχή, εντείνοντας τα προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί από τις επιθέσεις των Χούθι της Υεμένης από τον περσινό Νοέμβριο. Αυτό οπωσδήποτε θα διαταράξει την ομαλή λειτουργία των εφοδιαστικών αλυσίδων για σειρά προϊόντων, αυξάνοντας το κόστος και τον χρόνο μεταφοράς και τελικά την τιμή πώλησής τους.
Στην περίπτωση, μάλιστα, που θα πραγματοποιηθεί η μεγάλη απεργία των λιμενεργατών στα λιμάνια των ανατολικών ΗΠΑ μέσα από τα οποία περνά το 50% της εμπορευματικής κίνησης της χώρας, το πρόβλημα των εφοδιαστικών αλυσίδων θα είναι ακόμα μεγαλύτερο. Μια παράπλευρη συνέπεια σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα είναι, κατά πάσα πιθανότητα, ο δισταγμός των διοικήσεων των κεντρικών τραπεζών να συνεχίσουν τη μείωση των επιτοκίων αναφοράς, καθώς θα έχει μεγαλώσει σημαντικά ο πληθωριστικός κίνδυνος, τη στιγμή που σχεδόν όλοι είχαμε πιστέψει πως είχε πλέον εκλείψει.
Τονίζουμε και πάλι πως δεν είμαστε ειδικοί στα γεωπολιτικά ζητήματα και δεν μπορούμε σε καμία περίπτωση να προβλέψουμε τις επόμενες κινήσεις των πρωταγωνιστών της κρίσης στη Μέση Ανατολή. Αν, όμως, επαληθευθούν κάποιες από τις εκτιμήσεις του διεθνούς Τύπου για τον τρόπο απάντησης του Ισραήλ στην προχθεσινή ιρανική επίθεση, τότε η περαιτέρω ισχυρή άνοδος στην τιμή του πετρελαίου αποτελεί ένα ενδεχόμενο με υπαρκτές πιθανότητες πραγματοποίησης. Όπως και η επιστροφή του πληθωρισμού στους καθημερινούς εφιάλτες των κεντρικών τραπεζών. Πολύ αρνητικά σενάρια, που δεν είναι υποχρεωτικό να γίνουν πραγματικότητα αλλά πρέπει να τα έχουμε οπωσδήποτε στο νου μας.
