Το ενδεχόμενο γενίκευσης του πολέμου στη Μέση Ανατολή αποτελεί εδώ και περίπου ένα χρόνο τον κορυφαίο γεωπολιτικό κίνδυνο που θα μπορούσε να αλλάξει τις ισορροπίες στις αγορές. Κυρίως, η αγορά πετρελαίου στρέφει το βλέμμα στις επερχόμενες εξελίξεις και στην απειλή ευθείας σύγκρουσης μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, μετά και τη χερσαία εισβολή του Ισραήλ στον Λίβανο.
Αναλυτές εκτιμούν ότι οι νέες εξελίξεις, σε συνδυασμό με τον θάνατο του επικεφαλής της Χεζμπολάχ, Χασάν Νασράλα, από την αεροπορική επιδρομή στη Βηρυτό, που εξαπέλυσαν το απόγευμα της Κυριακής οι ισραηλινές δυνάμεις, ενισχύουν την αβεβαιότητα και δεν είναι λίγοι οι traders που προετοιμάζονται ακόμη και για το χειρότερο σενάριο.
Πόσο ψηλά μπορεί να φτάσουν οι τιμές του Brent και του αργού WTI και ποιες θα είναι οι επιπτώσεις για τον πληθωρισμό και τα επιτόκια; Αρχικά, αξίζει να σημειωθεί ότι η αυξανόμενη πιθανότητα γενίκευσης του πολέμου στη Μ. Ανατολή, έρχεται σε μία συγκυρία που οι χώρες-μέλη του ΟΠΕΚ+ δείχνουν να αλλάζουν στρατηγική κατεύθυνση, στοχεύοντας πλέον στην αύξηση της παραγωγής πετρελαίου, γεγονός που σε κάθε περίπτωση περιορίζει τα περιθώρια ανόδου των τιμών και κατ’ επέκταση την προοπτική αναθέρμανσης του πληθωρισμού και εκ νέου αύξησης των επιτοκίων. Βέβαια, μία πολεμική σύγκρουση Ιράν-Ισραήλ θα διαμόρφωνε ένα νέο σκηνικό στο οποίο τίποτα δεν θα μπορούσε να αποκλειστεί.
Αναμφίβολα, η επενδυτική κοινότητα θα παρακολουθεί με αγωνία τις κινήσεις του Ισραήλ και του Ιράν στο εξής. Ήδη, το Ισραήλ έχει δείξει τις προθέσεις του να αντιμετωπίσει δυνάμεις όπως της Χεζμπολάχ στον Λίβανο και τους αντάρτες Χούθι στην Υεμένη, επιφέροντας σημαντικά πλήγματα σε οργανώσεις που στηρίζει η Τεχεράνη. Το Ιράν, από την πλευρά του, έχει δεσμευτεί να εκδικηθεί τον θάνατο τόσο του Νασράλα, όσο και του αρχηγού της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια και καλεί τους απανταχού μουσουλμάνους να αντιμετωπίσουν το Ισραήλ, αλλά μέχρι στιγμής διστάζει να έρθει σε ευθεία σύγκρουση.
Τρία είναι τα σενάρια που εξετάζουν οι αναλυτές, την ώρα που το Brent παραμένει χαμηλά και κοντά στα 71-72 δολάρια/βαρέλι, με το αργό WTI στα 67-68 δολάρια/βαρέλι.
Το πρώτο είναι και το πιο ήπιο για τις αγορές, καθώς προβλέπει ότι το Ιράν δεν θα κάνει πράξη τις απειλές του, να ζητήσει από τους συμμάχους του να διαπραγματευτούν την κατάπαυση του πυρός με το Ισραήλ. Μία τέτοια εξέλιξη δεν θα οδηγούσε σε κατακόρυφη πτώση τις τιμές του πετρελαίου και τον πληθωρισμό παγκοσμίως, αλλά σίγουρα θα περιόριζε σημαντικά τον κίνδυνο εκτίναξης των τιμών.
Το δεύτερο σενάριο προβλέπει μία επανάληψη των επιθέσεων του Ιράν τον περασμένο Απρίλιο. Σύμφωνα με την Capital Economics, τέτοιες επιθέσεις θα είναι περισσότερο στο πλαίσιο επίδειξης δύναμης και λιγότερο μία προσπάθεια κλιμάκωσης του πολέμου. Και σε αυτό το σενάριο, οι επιπτώσεις για τον «μαύρο χρυσό», τον πληθωρισμό και τα επιτόκια, θα είναι περιορισμένες.
Το χειρότερο είναι φυσικά το τρίτο σενάριο, σύμφωνα με το οποίο η κατάσταση θα ξεφύγει από κάθε έλεγχο και το Ισραήλ θα έρθει σε ευθεία πολεμική σύγκρουση με το Ιράν. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι μία τέτοια εξέλιξη θα είχε σημαντικές συνέπειες για το πετρέλαιο, οι οποίες θα γίνονταν αισθητές στις αγορές. Το Ιράν ευθύνεται για το 4% της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου, με αποτέλεσμα, οποιοδήποτε πρόβλημα στις προμήθειες από τη χώρα θα οδηγούσε σε άνοδο τις τιμές διεθνώς, ίσως και στο επίπεδο των 100 δολαρίων που συνεπάγεται αύξηση της τάξης του 39% για το Brent, από το τρέχον επίπεδο. Η κρίση θα μπορούσε δε να μεταδοθεί και στο φυσικό αέριο, αν η σύγκρουση προκαλέσει προβλήματα στο Στενό του Ορμούζ, μίας ζωτικής αρτηρίας για το παγκόσμιο εμπόριο πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Παρ’ όλα αυτά, οι αναλυτές της CE προσπαθούν να καθησυχάσουν τους επενδυτές, τονίζοντας ότι στην πράξη θα είναι δύσκολο να κλείσει το πέρασμα για μεγάλο χρονικό διάστημα, ενώ υπάρχουν και εναλλακτικές διαδρομές, όπως μέσω Ερυθράς Θάλασσας για το πετρέλαιο της Σ. Αραβίας και των ΗΑΕ. Επίσης, αν υπάρξει πρόβλημα με την προμήθεια ιρανικού πετρελαίου, η Σ. Αραβία θα μπορούσε να καλύψει το κενό, καθώς, σήμερα παράγει σχεδόν στο 70%-75% της ικανότητάς της. Εξάλλου, η Σ. Αραβία επιβεβαίωσε ότι προτίθεται να αυξήσει την παραγωγή από τις αρχές Δεκεμβρίου, διαδραματίζοντας καθοριστικό ρόλο στην πτώση των τιμών.
Όσο για τον πληθωρισμό και τα επιτόκια, πιθανή εκτίναξη του Brent στα 100 δολάρια θα έδινε ώθηση στον πληθωρισμό των ανεπτυγμένων οικονομιών μόλις κατά 0,75%, σε μία συγκυρία που το φαινόμενο δείχνει να εξασθενεί κάτω από τον στόχο των κεντρικών τραπεζών. Ακόμη και σε αυτή την περίπτωση, Fed και ΕΚΤ δεν αναμένεται να διακόψουν τον κύκλο μείωσης των επιτοκίων, αλλά απλώς να τον εφαρμόσουν πιο σταδιακά.
