Οι επενδυτές ήξεραν ότι μετά από δύο χρόνια χάους που προκάλεσε η πανδημία COVID-19, το 2022 θα είχε αναταράξεις. Ωστόσο, κανείς δεν περίμενε το πιο θυελλώδες πρώτο εξάμηνο που είδαν ποτέ οι αγορές, σχεδόν μια τέλεια καταιγίδα. Ο S&P 500 έκλεισε το χειρότερο εξάμηνο από το 1970, ο μετοχικός δείκτης της MSCI υπέστη τις μεγαλύτερες απώλειες από το 1990 και οι ευρωαγορές ολοκλήρωσαν το εξάμηνο με τη χειρότερη επίδοση από το 2020, όταν ξέσπασε η πανδημική κρίση. Τα δεκαετή ομόλογα ΗΠΑ είχαν το χειρότερο πρώτο εξάμηνο από το...1788. Σύμφωνα με την Deutsche Bank, οι πέντε χειρότερες επιδόσεις εξαμήνου για τον δείκτη S&P500 στη Wall Street πριν τη φετινή πτώση του 20% ακολουθήθηκαν όλες από μεγάλα ριμπάουντ:
- 1932: 1ο εξάμηνο -45%, 2ο εξάμηνο +56%
- 1939: 1ο εξάμηνο -15%, 2ο εξάμηνο +18%
- 1940: 1ο εξάμηνο -17%, 2ο εξάμηνο +10%
- 1962: 1ο εξάμηνο -22%, 2ο εξάμηνο +17%
- 1970: 1ο εξάμηνο -19%, 2ο εξάμηνο +29%
Γιατί καταγράφονται τέτοιοι δείκτες στις αγορές; Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έδωσε περαιτέρω ώθηση στον επιταχυνόμενο πληθωρισμό, αναγκάζοντας τις κεντρικές τράπεζες να ανεβάσουν τα επιτόκια και τους πολιτικούς να προειδοποιούν για μια νέα τάξη πραγμάτων στον κόσμο. Το αποτέλεσμα; Κεφαλαιοποίηση γύρω στα $13 τρισ. εξαϋλώθηκε στην παγκόσμια χρηματιστηριακή αγορά, το νόμισμα της Ιαπωνίας βυθίστηκε 15,5%, η Ιταλία είδε τη μεγαλύτερη αναστάτωση στη δική της αγορά ομολόγων από την κρίση χρέους της ευρωζώνης και τα εμπορεύματα τη μεγαλύτερη κούρσα σχεδόν από τον Πρώτο Παγκόσμια Πόλεμο.
Μην ξεχνάμε την απομάκρυνση της Ρωσίας από το παγκόσμιο χρηματοοικονομικό σύστημα, τη μεγάλη υποβάθμιση του αξιόχρεου της, τη σφαγή στα κρυπτονομίσματα και τις εντεινόμενες ανησυχίες για επερχόμενη ύφεση. Όλα αυτά μέσα σε ένα εξάμηνο, μια τέλεια καταιγίδα.
Το δράμα άρχισε όταν έγινε ξεκάθαρο ότι η πανδημία δεν θα κατέβαζε τα ρολά της παγκόσμιας οικονομίας πάλι και ότι η κεντρική τράπεζα με τη μεγαλύτερη επιρροή στον κόσμο, η Fed των ΗΠΑ, μιλούσε σοβαρά για τις αυξήσεις επιτοκίων.
Οι αποδόσεις των 10ετων αμερικανικών ομολόγων που οδηγούν το παγκόσμιο κόστος δανεισμού αυξήθηκαν από το 1,5% στο 1,8% μόνο τον Ιανουάριο, προκαλώντας απώλειες στα χρηματιστήρια. Σήμερα οι αποδόσεις αυτές έχουν φτάσει στο 3,1% και οι μετοχές έχουν απώλειες 20%. Ο πληθωρισμός βρίσκεται σε υψηλό 40ετίας και η Fed είναι έτοιμη για τις ταχύτερες αυξήσεις επιτοκίων από το 1994.
Τα ομόλογα των ΗΠΑ έχουν χάσει πάνω από 13%, τις μεγαλύτερες απώλειες από την ψήφιση του συντάγματος των ΗΠΑ το 1788, σύμφωνα με την Deutsche Bank. Η αιμορραγία των ιταλικών ομολόγων έφτασε το 25% ενόψει της πρώτης αύξησης επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα σε μια δεκαετία. Στις αναδυόμενες οικονομίες τα ομόλογα καταγράφουν απώλειες σχεδόν 20%.
Δεν συνηθίζεται τα κρατικά ομόλογα να χάνουν πάνω από 10% μέσα σε ένα εξάμηνο, πρόκειται για αχαρτογράφητη περιοχή για τους περισσότερους επενδυτές, σχολιάζει η JPMorgan Asset Management. «Οι κεντρικές τράπεζες είδαν τις αγορές να πιέζονται και δεν αντέδρασαν, αυτή είναι η διαφορά».
Η ενδυνάμωση του δολαρίου είδε την ισοτιμία του να ενισχύεται 9% έναντι των κύριων νομισμάτων το πρώτο εξάμηνο, ενώ έναντι του ιαπωνικού γεν κερδίζει 15,5% αφήνοντας το στο πιο αδύναμο επίπεδο από το 1998.
Ο πληθωρισμός και ανορθόδοξη νομισματική πολιτική της Τουρκίας κόστισαν στη λίρα, άλλη μια τσουλήθρα της τάξης του 20%. Η Αίγυπτος, από τους μεγαλύτερους εισαγωγείς σιτηρών, αναγκάστηκε να υποτιμήσει το νόμισμα της πάνω από 15%, ενώ στην άλλη άκρη του φάσματος των ισοτιμιών το ρωσικό ρούβλι ενισχύθηκε 40%, στα χαρτιά. Δεν πρόκειται για ακριβή εικόνα της αξίας του καθώς οι κυρώσεις της Δύσης και τα capital controls στη Ρωσία σημαίνουν ότι το νόμισμα δεν διαπραγματεύεται ελεύθερα πλέον.
Τα κρυπτονομίσματα σφυροκοπήθηκαν επίσης το πρώτο εξάμηνο του 2022 με την πρόσφατη κατάρρευση των Terra και Luna και τη βύθιση κατά 55% του bitcoin το δεύτερο τρίμηνο.
Η μόνη θετική εικόνα βρίσκεται στα εμπορεύματα, όπου η άνοδος κατά 50% και 60% στο πετρέλαιο και το φυσικό αέριο τροφοδοτούν τον παγκόσμιο πληθωρισμό. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη άνοδο για το αργό πετρέλαιο από το 2009 μέσα σε ένα εξάμηνο. Μην ξεχνάμε όμως την κούρσα του 20% στο σιτάρι και του 30% στον αραβόσιτο. Σύμφωνα με την BofA, τα εμπορεύματα σαν σύνολο θα έχουν την καλύτερη χρονιά από το 1915.
Καθώς μπήκαμε στο δεύτερο εξάμηνο, το άγχος στις αγορές για το ενδεχόμενο ύφεσης είναι έκδηλο. Ο χαλκός καταγράφει απώλειες σχεδόν 20% από τον Μάρτιο. Η BofA βλέπει τη μεταβλητότητα να συνεχίζεται λόγω των στενώσεων στην προσφορά, εκτιμώντας ότι οι επόμενοι έξι μήνες θα είναι προβληματικοί. Άλλοι προσπαθούν να δουν τις ηλιαχτίδες. Οι κινεζικές μετοχές βρίσκονται στο όριο ενός bull market, έχοντας αναρριχηθεί 20% από το χαμηλό τους.
