Η κλιμακούμενη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα επικίνδυνο κενό ή μια ευκαιρία για πολλά κράτη του αραβικού κόλπου αναφέρει σε ανάλυσή του ο Guardian, εξηγώντας το γιατί.
Όπως σημειώνει, η συμπτωματική χρονική στιγμή της έκτακτης συνάντησης των υπουργών Εξωτερικών του Κόλπου στη Ντόχα με την επίσκεψη στην ίδια πόλη του Ιρανού προέδρου Μασούντ Πεζεσκιάν για συνομιλίες με τον εμίρη του Κατάρ εγείρει ερωτήματα σχετικά με το πώς θα αντιδράσουν τα κράτη του Κόλπου εάν το Ισραήλ προχωρήσει στο σχέδιό του να χρησιμοποιήσει την πρόσφατη στρατιωτική του επιτυχία όχι μόνο για να αποδυναμώσει το Ιράν, αλλά και για να αναδιοργανώσει τη Μέση Ανατολή.
Αυτός ο σουνιτικός συνασπισμός έξι μοναρχών του Κόλπου δεν έχει φυσικά καλή διάθεση προς το Ιράν ή τους σιίτες πληρεξουσίους του και μόλις το 2016 χαρακτήρισε τη Χεζμπολάχ τρομοκρατική οργάνωση. Αλλά αντιτίθενται επίσης και στην περαιτέρω κλιμάκωση του Ισραήλ και πιστεύουν ότι τελικά μόνο η Ουάσιγκτον έχει τα μέσα να συγκρατήσει το Τελ Αβίβ.
Η πραγματικότητα είναι ότι οι ηγέτες των κρατών του Κόλπου, παρά τη λαϊκή υποστήριξη στις χώρες τους για την παλαιστινιακή υπόθεση, είναι απίθανο να αλλάξουν τη δική τους συλλογική στρατηγική να μην παρέχουν στους Παλαιστίνιους τίποτα άλλο εκτός από ανθρωπιστική βοήθεια και πολιτική υποστήριξη.
Τα γεγονότα μπορούν να αλλάξουν με ταχύτητα, αλλά προς το παρόν αντιμετωπίζουν την προοπτική ενός Ισραήλ αποφασισμένου να ξεφύγει από το αδιέξοδο στη Γάζα καταστρέφοντας τη στρατιωτική ηγεσία της Χαμάς και της Χεζμπολάχ και καθιστώντας το Ιράν τόσο αδύναμο που δεν θα μπορεί ποτέ να επιτεθεί ξανά το Ισραήλ.
Οι αναφορές ότι το Ισραήλ εξετάζει το ενδεχόμενο να χτυπήσει τις πετρελαϊκές εγκαταστάσεις του Ιράν, πόσο μάλλον τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του, θα προκαλέσουν ανησυχία στο Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου (ΣΣΚ).
Ένας Άραβας διπλωμάτης, που δεν είναι φίλος του Ιράν, είπε ότι φοβάται για τις ηθικές συνέπειες μιας ισραηλινής «ολικής νίκης». θα κληροδοτούσε τη Μέση Ανατολή ένα ζοφερό μάθημα: ότι η «δικαιοσύνη» μπορεί να επιτευχθεί μέσω ολοκληρωτικού πολέμου.
«Το επιχείρημα του ΣΣΚ, υπό την προεδρία του Σεΐχη Μοχάμεντ μπιν Αμπντουλραχμάν μπιν Τζασίμ Αλ Θάνι, πρωθυπουργού του Κατάρ, παραμένει ότι η κατάπαυση του πυρός μεταξύ της Χαμάς και του Ισραήλ είναι η λύση στην κρίση. Όμως, η δολοφονία από το Ισραήλ του βασικού συνομιλητή του Κατάρ, του μέλους του πολιτικού γραφείου της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγιε, ήταν ένα σοβαρό πλήγμα στις ελπίδες της Ντόχα να το πετύχει».
Ομοίως, στο δεύτερο μέτωπο - τον Λίβανο - τα κράτη του ΣΣΚ, συμπεριλαμβανομένου του Κουβέιτ, του Ομάν, της Σαουδικής Αραβίας, του Κατάρ και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, έχουν ήδη προτρέψει το Ισραήλ να σεβαστεί την κυριαρχία της χώρας και να αποδεχτεί την κατάπαυση του πυρός. Αλλά την ίδια στιγμή κανείς δεν έχει υποστηρίξει την επίθεση του Ιράν στο Ισραήλ.
Εάν το Ισραήλ συνεχίσει, τα κράτη του Κόλπου και τα αραβικά κράτη μπορεί να βρεθούν σε ένα δίλημμα. Από τη μία πλευρά, η μακροπρόθεσμη αποδυνάμωση της ιρανικής επιρροής μπορεί να δημιουργήσει ένα ανεπιθύμητο και αποσταθεροποιητικό κενό, ένα κενό στο οποίο μόνο το «Σιδηρούν Τείχος» του Ισραήλ θα κυριαρχεί στην περιοχή. Από την άλλη πλευρά, μπορεί να αποτελέσει μια ευκαιρία για τα περιφερειακά κράτη να εκμεταλλευτούν την αδυναμία του Ιράν και να απωθήσουν μη κρατικούς παράγοντες που υποστηρίζονται από το Ιράν.
Ποια κράτη του αραβικού κόλπου εξυπηρετεί ένα αποδυναμωμένο Ιράν
Πολλά περιφερειακά κράτη έχουν λόγους να θέλουν να δουν την Τεχεράνη να μειώνεται. Ένα αποδυναμωμένο Ιράν θα μπορούσε να δώσει μεγαλύτερο χώρο στον πρόεδρο του Ιράκ, Μοχάμεντ Σιά αλ-Σουντάνι, να χαλιναγωγήσει τις φατρίες που υποστηρίζονται από το Ιράν. Ο πρόεδρος της Συρίας, Μπασάρ αλ Άσαντ, εμφανώς σιωπηλός για τη σύγκρουση παρά την υποστήριξη που του έχει δείξει η Χεζμπολάχ, μπορεί να ανακτήσει την επιρροή στον Λίβανο.
Η Ιορδανία ανησυχεί για το Ισλαμικό Μέτωπο Δράσης, ένα παρακλάδι της Μουσουλμανικής Αδελφότητας που βρέθηκε στην κορυφή της δημοσκόπησης στις πρόσφατες κοινοβουλευτικές εκλογές, λαμβάνοντας 28% των ψήφων και έγινε το μεγαλύτερο ενιαίο κόμμα. Η Ιορδανία έχει κατηγορήσει σποραδικά το Ιράν ότι προσπαθεί να προκαλέσει ομάδες εχθρικές προς αυτό.
Το Μπαχρέιν, το οποίο εξομάλυνε τις σχέσεις με το Ισραήλ το 2020 μαζί με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, πρέπει να αντιμετωπίσει τις τακτικές φιλοπαλαιστινιακές διαδηλώσεις. Το φιλοϊρανικό LuaLua TV ισχυρίζεται ότι υπήρξαν σιιτικές διαδηλώσεις σε ένδειξη πένθους για τον θάνατο του Χασάν Νασράλα»
Το Κουβέιτ έχει εγκλωβιστεί σε μια μακρά διαμάχη με το Ιράν για την εξόρυξη φυσικού αερίου από ένα αμφισβητούμενο υπεράκτιο κοίτασμα φυσικού αερίου.
Αλλά η κρίσιμη σχέση για την περιοχή είναι αυτή μεταξύ του Ιράν και της Σαουδικής Αραβίας – μια σχέση που τέθηκε σε καλύτερη βάση με τον οδικό χάρτη αποκλιμάκωσης του Πεκίνου που συμφωνήθηκε το 2023 μεταξύ των δύο χωρών.
Η Σαουδική Αραβία φιλοξένησε τον Ιρανό πρόεδρο για πρώτη φορά μετά από 11 χρόνια και επέτρεψε στους Ιρανούς προσκυνητές να ταξιδέψουν στις ιερές πόλεις Μέκκα και Μεδίνα.
Το Ριάντ έχει αποκαταστήσει τις σχέσεις με τη Συρία που υποστηρίζεται από το Ιράν και ελπίζει ότι έχει εξασφαλίσει την ιρανική υποστήριξη για να αποτρέψει τους Χούθι στην Υεμένη από το να εκτοξεύουν πυραύλους πάνω από τα σύνορα με τη Σαουδική Αραβία.
Το Ριάντ έχει επίσης επαναλάβει αμέτρητες φορές δημόσια στις ΗΠΑ ότι δεν ενδιαφέρονται για την ομαλοποίηση με το Ισραήλ, εφόσον δεν περιλαμβάνεται μια αξιόπιστη πορεία προς μια λύση δύο κρατών. Η ομιλία στον ΟΗΕ από τον Νετανιάχου την περασμένη εβδομάδα που προέτρεψε τη Σαουδική Αραβία να ακολουθήσει τα ΗΑΕ στην εξομάλυνση των σχέσεων με το Ισραήλ απλώς δεν έλαβε υπόψη αυτό ή το εμπόδιο που αντιπροσωπεύει προσωπικά σε μια τέτοια συμφωνία.
