Το φθινόπωρο αναμένεται να ανοίξουν στο Ισραήλ οι σελίδες του επόμενου κεφαλαίου μίας πολιτικής και κοινωνικής κρίσης διαρκείας υπό το φως της αμφιλεγόμενης δικαστικής μεταρρύθμισης, καθώς το Ανώτατο Δικαστήριο θα έλθει ενώπιον της πρωτοφανούς πρόκλησης να αποφανθεί επί νομοθεσίας που περιορίζει τις εξουσίες του, αλλά θα συνέλθει εκ νέου και η Κνέσετ με την κυβέρνηση Νετανιάχου να φέρνει προς ψήφιση επιπλέον μέτρα αναδιάρθρωσης του δικαστικού συστήματος.
Η τροπολογία βάσει της οποίας αφαιρείται από το Ανώτατο Δικαστήριο η δυνατότητα να αποφαίνεται επί του «εύλογου χαρακτήρα» κυβερνητικών αποφάσεων, και κατά συνέπεια να μπορεί να τις ακυρώνει, κατέστη επίσημα σήμερα, Τετάρτη, νόμος του ισραηλινού Κράτους, κατόπιν της ψήφισής της από την κυβερνητική πλειοψηφία στην Κνέσετ τη Δευτέρα εν μέσω κύματος σφοδρών αντιδράσεων.
Μπαράζ προσφυγών έχουν κατατεθεί ενώπιον του Ανώτατου Δικαστηρίου, το οποίο και θα τις εκδικάσει το Σεπτέμβριο όπως ανακοίνωσε την Τετάρτη -αποφεύγοντας ωστόσο να εκδώσει άμεσα προσωρινή διαταγή προκειμένου να «παγώσει» την εφαρμογή του νόμου, κρίνοντας ότι δεν συντρέχουν επί του παρόντος οι κατάλληλες συνθήκες.
Αφότου οριστεί η ακριβής ημερομηνία εξέτασης των προσφυγών που έχουν κατατεθεί από δεκάδες φορείς, περιλαμβανομένου του Δικηγορικού Συλλόγου του Ισραήλ, η κυβέρνηση, η Κνέσετ, ο υπουργός Δικαιοσύνης Γιάριβ Λεβίν και η Επιτροπή Συντάγματος, Νόμου και Δικαιοσύνης θα πρέπει να καταθέσουν τις θέσεις τους εντός δεκαημέρου.
Το γεγονός ότι η αφαίρεση της δυνατότητας του Ανώτατου Δικαστηρίου να κρίνει επί του «εύλογου χαρακτήρα» κυβερνητικών αποφάσεων εντάχθηκε ως τροπολογία σε Βασικό Νόμο του Ισραήλ, και η απόφαση του ίδιου του Δικαστηρίου να δεχθεί την εξέταση σχετικών προσφύγων, οδηγεί τη χώρα σε αχαρτογράφητα νερά. Ουδέποτε το Ανώτατο Δικαστήριο έχει καταργήσει πτυχές Βασικού Νόμου· αποτελεί αντικείμενο πολεμικής μεταξύ νομικών κύκλων εάν μπορεί πράγματι να ασκήσει δικαστικό έλεγχο επί Βασικών Νόμων, και εάν το πράξει εγκυμονεί ο κίνδυνος συνταγματικής κρίσης, επισημαίνει σχετικά η Jerusalem Post.
Το Ισραήλ δεν διαθέτει γραπτό Σύνταγμα και αντ’ αυτού διέπεται από μία σειρά Βασικών Νόμων που έχουν θεσπιστεί από την Κνέσετ και δεδικασμένων, συμπεριλαμβανομένου αυτού που τροποποιήθηκε τη Δευτέρα. Η αρχή περί «εύλογου χαρακτήρα» έχει επιτρέψει στο Ανώτατο Δικαστήριο να ακυρώσει κυβερνητικές αποφάσεις που θεωρεί ότι έχουν ληφθεί κατά τρόπο άδικο και δίχως να προσμετρηθούν όλοι οι σχετικοί παράγοντες και παράμετροι. Πρόκειται για αρχή που ισχύει επίσης στο Ηνωμένο Βασίλειο, την Αυστραλία και τον Καναδά.
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός, Μπενιαμίν Νετανιάχου, και οι κυβερνητικοί του σύμμαχοι υποστηρίζουν ότι το Ανώτατο Δικαστήριο έχει καταστεί δυσανάλογα ισχυρό και η προωθούμενη μεταρρύθμιση θα εξισορροπήσει εκ νέου τις εξουσίες μεταξύ του δικαστικού σώματος της Βουλής και της κυβέρνησης. Στον αντίποδα, καταγγέλλεται ότι σε μία χώρα δίχως γραπτό Σύνταγμα ή Γερουσία, το Ανώτατο Δικαστήριο είναι ο μόνος πυλώνας ελέγχου της κυβέρνησης και της Κνέσετ, δεδομένου ότι η εκτελεστική και νομοθετική εξουσία ελέγχονται πάντα από τον ίδιο κυβερνητικό συνασπισμό. Οι μεταρρυθμίσεις θα διαβρώσουν την ισραηλινή Δημοκρατία, δίνοντας στον Νετανιάχου και την κυβέρνηση σχεδόν απεριόριστες εξουσίες, αναφέρουν οι πολέμιοι της μεταρρύθμισης.
Η μάχη προδιαγράφεται σκληρή και μακρά δεδομένου ότι ο νόμος που εγκρίθηκε τη Δευτέρα από την Κνέσετ είναι μόνο το πρώτο σκέλος των δρομολογούμενων αλλαγών. Το επόμενο νομοσχέδιο που πιθανότατα θα φέρει προς ψήφιση ο συγκροτούμενος από ακροδεξιά, υπερεθνιστικά και υπερορθόδοξα κόμματα κυβερνητικός συνασπισμός υπό τον Μπενιαμίν Νετανιάχου αφορά στην Επιτροπή Επιλογής Δικαστών.
Είναι ίσως και η πλέον αμφιλεγόμενη πτυχή της μεταρρύθμισης που έχει πυροδοτήσει τη μεγαλύτερη εσωτερική κρίση στα 75 χρόνια του Ισραήλ, με εμπειρογνώμονες, τα μέρη της διαπραγμάτευσης και μη κυβερνητικές οργανώσεις να έχουν ήδη δηλώσει ότι αδυνατούν να καταλήξουν στο μίνιμουμ συναίνεσης επί του συγκεκριμένου θέματος. Επικριτές του μέτρου υποστηρίζουν ότι η κυβέρνηση Νετανιάχου θα αποκτήσει μεγαλύτερο έλεγχο στο διορισμό δικαστών, ενώ μεταξύ άλλων μέτρων περιλαμβάνεται και ενδεχόμενη απομάκρυνση ανεξάρτητων νομικών συμβούλων από τα υπουργεία της κυβέρνησης,
Οι εργασίες της Κνέσετ «ανοίγουν» τον Οκτώβριο και εάν δεν επαναληφθούν οι διακομματικές διαπραγματεύσεις όπως έχει προτείνει ο Μπενιαμίν Νετανιάχου, αλλά απορρίπτει ως κενό γράμμα η αντιπολίτευση, όλα δείχνουν ότι ο Μπενιαμίν Νετανιάχου είναι αποφασισμένος να προχωρήσει με τη μεταρρύθμιση. Εξίσου αποφασισμένοι να την μπλοκάρουν δηλώνουν και οι εκατοντάδες χιλιάδες διαδηλωτές που επί μήνες κατακλύζουν τους δρόμους του Τελ Αβίβ και της Ιερουσαλήμ.
Έως και δέκα χιλιάδες έφεδροι, περιλαμβανομένων πιλότων της πολεμικής αεροπορίας, έχουν προειδοποιήσει ότι δεν θα παρουσιαστούν για υπηρεσία εάν ισχύσει ο νόμος για να εισπράξουν εξίσου σκληρές προειδοποιήσεις εκ μέρους της κυβέρνησης. Η αντίθεση στη μεταρρύθμιση είναι ισχυρή τόσο στις τάξεις του στρατεύματος, όσο και στους κόλπους των υπηρεσιών πληροφοριών και ασφαλείας, περιλαμβανομένης της Μοσάντ. Τα συνδικάτα ζυγίζουν τις κινήσεις τους, οι εταιρείες και βιομηχανίες υψηλής τεχνολογίας στέκονται ενάντια στη μεταρρύθμιση, γιατροί απήργησαν την Τρίτη, ενώ ρεπορτάζ του δικτύου Channel 13 την Τετάρτη θέλει ακόμη και ορισμένους πυρηνικούς επιστήμονες της Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας του Ισραήλ να εξετάζουν το ενδεχόμενο παραίτησης σε ένδειξη διαμαρτυρίας.
