Το διακύβευμα για την επιβίωση του Ισραήλ και τους νέους κινδύνους για μια γενικευμένη ανάφλεξη στην περιοχή της Μέσης Ανατολής περιγράφει αναλυτής στους New York Times, ενώ αρθρογράφος του Guardian, ειδικός σε θέματα άμυνας και ασφάλειας, εξηγεί τους απώτερους λόγους που ώθησαν το Ιράν να εκτοξεύσει σχεδόν 200 πυραύλους κατά του Τελ Αβίβ.
Η αιφνιδιαστική επίθεση του Ιράν διήρκεσε λίγο λιγότερο από μία ώρα και ήρθε αφού ο πρόεδρος του ανώτατου συμβουλίου εθνικής ασφάλειας (SNSC), Αλί Ακμπάρ Αχμαντιάν, δήλωσε ότι το Ιράν βρισκόταν σε πόλεμο. Περίπου 180 βαλλιστικοί πύραυλοι εκτοξεύτηκαν, λίγες ώρες μετά την προειδοποίηση των ΗΠΑ ότι το Ιράν ετοίμαζε μια επικείμενη επίθεση.
Για να ενισχύσουν την άμυνα του Ισραήλ, οι αμερικανικές δυνάμεις κατέρριψαν ιρανικούς πυραύλους. Ο Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν δήλωσε αργότερα ότι η επίθεση φαίνεται ότι ήταν «ηττημένη και αναποτελεσματική», και το Ισραήλ είπε ότι οι περισσότεροι από τους πυραύλους αναχαιτίστηκαν.
Ιρανοί αξιωματούχοι, ωστόσο, ανακοίνωσαν ότι το 90% των πυραύλων της έπληξαν με επιτυχία τους στόχους τους. Το μέγεθος της ζημιάς που προκλήθηκε από τους πυραύλους παραμένει ασαφές.
Η εντολή για την έναρξη της επίθεσης δόθηκε από τον ανώτατο ηγέτη του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, με την υποστήριξη του SNSC και του ιρανικού υπουργείου Άμυνας. Το Ιράν είπε ότι η επίθεση ήταν μια «νόμιμη, λογική και νόμιμη απάντηση στις τρομοκρατικές επιθέσεις του Σιωνιστικού καθεστώτος».
Αυτή η επίθεση είναι πολύ πιο επιθετική από εκείνη του Ιράν τον Απρίλιο, η οποία θεωρήθηκε σε μεγάλο βαθμό ως συμβολικό χτύπημα. Το Ιράν έδωσε προειδοποίηση αρκετών ημερών τότε και ο κύριος στόχος ήταν μια στρατιωτική βάση στην υποκατοικημένη έρημο Νεγκέβ. Αυτή τη φορά, οι ίδιοι οι πύραυλοι φαίνεται να είναι πολύ πιο γρήγοροι και οι στόχοι φαίνεται να περιλαμβάνουν πυκνοκατοικημένες πόλεις.
«Η εκτόξευση τόσων πολλών βαλλιστικών πυραύλων μέσα σε λίγα λεπτά αντιπροσωπεύει επίσης μια σοβαρή προσπάθεια να συντρίψει ή να εξαντλήσει την αεροπορική άμυνα του Ισραήλ. Επειδή είναι εξελιγμένα, οι πύραυλοι αναχαίτισης είναι ακριβοί - και τα αποθέματά τους αβέβαια», γράφει ο ειδικός σε θέματα άμυνας και ασφάλειας του Guardian, Νταν Σαμπάχ.
Γιατί το έκανε αυτό το Ιράν;
Στα τέλη Σεπτεμβρίου, ο πρόεδρος του Ιράν, Μασούντ Πεζεσκιάν, επέμεινε ότι η χώρα «δεν επιθυμεί να είναι η αιτία αστάθειας στην περιοχή». Φαίνεται ότι η επικείμενη απειλή πολέμου έχει χάσει την αποτρεπτική της δύναμη, με τον εκπρόσωπο της επιτροπής εθνικής ασφάλειας και εξωτερικής πολιτικής του κοινοβουλίου να λέει ότι το Ιράν «δεν φοβάται να πάει σε πόλεμο. Δεν είμαστε πολεμοκάπηλοι, αλλά είμαστε έτοιμοι για κάθε πόλεμο».
Τα επικίνδυνα και άνευ προηγουμένου αντίποινα του Ιράν «αντανακλούν μια αυξανόμενη συναίνεση στο εσωτερικό της ιρανικής ελίτ ότι η απόφασή του να μην πραγματοποιήσει στρατιωτικά αντίποινα μετά τη εξουδετέρωση του [του πολιτικού αρχηγού της Χαμάς, Ισμαήλ Χανιέ] στην Τεχεράνη τον Ιούλιο, ήταν στρατηγικό λάθος», γράφει ο Πάτρικ Γουίντουρ.
Η αδράνεια οδήγησε σε μια αυξανόμενη απογοήτευση ορισμένων σκληροπυρηνικών στο Ιράν ότι η Τεχεράνη έχει γίνει «παθητική» απέναντι στην ισραηλινή επιθετικότητα. Αντί να καθησυχάζει το Ισραήλ, λένε, έχει ενθάρρυνε τον Νετανιάχου να εξαπολύσει περαιτέρω επιθέσεις και έχει αποδυναμώσει την εικόνα του ως ηγέτη του «άξονα της αντίστασης».
Το Ιράν απέφυγε να διατάξει αντίποινα για τη δολοφονία του Χανιέ, ο οποίος σκοτώθηκε στην Τεχεράνη τον Ιούλιο, λόγω των διαβεβαιώσεων των ΗΠΑ ότι επίκειται συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στη Γάζα και η αυτοσυγκράτηση από το Ιράν θα ήταν καθοριστική για να διασφαλιστεί ότι θα συμβεί. (Το Ισραήλ δεν έχει αναλάβει την ευθύνη για τον θάνατο του Χανιέ). Καμία τέτοια συμφωνία δεν υλοποιήθηκε. Στις αρχές του περασμένου μήνα, ο Πεζεσκιάν κατηγόρησε τις ΗΠΑ ότι λένε ψέματα, προσθέτοντας ότι οι ενέργειες του Ισραήλ δεν θα μείνουν «αναπάντητες ».
Ιρανοί αξιωματούχοι ανησύχησαν επίσης από την ανακοίνωση του Νετανιάχου το περασμένο Σαββατοκύριακο ότι οι τελευταίες ενέργειες του Ισραήλ αποτελούν βήματα προς την αλλαγή της «ισορροπίας δυνάμεων στην περιοχή για τα επόμενα χρόνια». Το να δείξουν αυτοσυγκράτηση μετά τη σειρά κλιμακώσεων, πίστευαν, θα τους έβαζε σε ακόμη πιο αδύναμη στρατηγική θέση.
Τι ακολουθεί;
Το Ισραήλ έχει ήδη εξαπολύσει επιθέσεις στην Υεμένη, τον Λίβανο και τη Συρία αυτή την εβδομάδα, δείχνοντας την προθυμία του να συνεχίσει να πολεμά σε όλα τα μέτωπα. Οι αναλυτές έχουν σημειώσει ότι το Ισραήλ έχει πολύ πιο ελεύθερο χέρι για να απαντήσει πιο ολοκληρωμένα και επιθετικά.
Οι μικρές «δυνάμεις περιορισμού» που υπήρχαν στη Μέση Ανατολή «αδυνατίζουν κάθε μέρα που περνάει», γράφει ο Τζούλιαν Μπόργκερ στην ανάλυσή του . «Πολιτικά μιλώντας, η κυβέρνηση Μπάιντεν δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι δένει τα χέρια του Ισραήλ μπροστά σε μια ιρανική επίθεση σε ισραηλινές πόλεις».
Ο διαφαινόμενος φόβος αυτής της βαθύτερης σύγκρουσης ήταν μια άμεση αντιπαράθεση μεταξύ της Τεχεράνης και της Ουάσιγκτον, η οποία πλησιάζει με κάθε επίθεση.
Καθώς το Ισραήλ ετοιμάζεται για αντίποινα και η ηγεσία του Ιράν υπόσχεται ότι οποιαδήποτε αντίποινα θα αντιμετωπιζόταν με μια «πιο συντριπτική και καταστροφική» απάντηση, οι κραυγές για ειρήνη συνεχίζουν να μην εισακούονται.
Πολεμάει για την επιβίωσή του το Ισραήλ
Ο αναλυτής στους New York Times επισημαίνει ότι «ο επί μακρόν φόβος για ευρύτερο πόλεμο στη Μέση Ανατολή είναι εδώ».
Εδώ και 360 ημέρες, από τότε που οι εικόνες της σφαγής περίπου 1.200 ανθρώπων με την εισβολή της Χαμάς, στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023 έκαναν τον γύρο του κόσμου, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν προειδοποιούσε επανειλημμένα να μην επιτραπεί σε μια τρομοκρατική επίθεση να επεκταθεί σε μια ευρύτερη σύγκρουση με τη Χεζμπολάχ και, τελικά, με το ίδιο το Ιράν.
Τώρα, αφότου το Ισραήλ εξουδετέρωσε τον αρχηγό της Χεζμπολάχ, Χασάν Νασράλα , και άρχισε μια χερσαία επχείρηση στο Λίβανο, και αφού το Ιράν ανταπέδωσε την Τρίτη εκτοξεύοντας σχεδόν 200 πυραύλους στο Ισραήλ, η Μέση Ανατολή έχει μετατραπεί σε μια από τις πιο επικίνδυνες στιγμές της περιοχής από την αραβο-ισραηλινή Πόλεμος του 1967.
Τα κύρια ερωτήματα τώρα είναι πόσο μπορεί να κλιμακωθεί η σύγκρουση και αν οι Ηνωμένες Πολιτείες θα εμπλακούν πιο άμεσα.
«Από την οπτική γωνία του Ισραήλ, βρισκόμαστε σε έναν περιφερειακό πόλεμο από τις 7 Οκτωβρίου, και αυτός ο πόλεμος είναι έχει τα χαρακτηριστικά ενός ολοκληρωρτικού πολέμου», δήλωσε ο Μάικλ Όρεν, πρώην πρέσβης του Ισραήλ στις ΗΠΑ.
«Είμαστε σε πόλεμο για την εθνική μας επιβίωση». Η νίκη τις επόμενες εβδομάδες, είπε, είναι «καθήκον» για ένα έθνος που «δημιουργήθηκε στον απόηχο του Ολοκαυτώματος», υπογράμμισε.
Άγνωστο παραμένει πώς ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου θα ερμηνεύσει αυτή την υπαρξιακή αποστολή καθώς σταθμίζει πώς, όχι εάν, θα αντεπιτεθεί στο Ιράν, ενώ το ερώτημα που τίθεται πλέον είναι πώς θα αντιδράσει στη συνέχεια η Τεχεράνη.
Η Τεχεράνη ενδέχεται να περιμένει να δει πώς θα εξελιχθούν οι επιχειρήσεις του Ισραήλ τις επόμενες εβδομάδες, ειδικά καθώς οι ΗΠΑ προσπαθούν να περιορίσουν τις ενέργειες της ισραηλινής κυβέρνησης.
Η ένταση μεταξύ των δύο χωρών είναι στο ζενίθ, και οποιαδήποτε λάθος κίνηση θα μπορούσε να πυροδοτήσει μια ευρύτερη σύγκρουση που θα περιλάμβανε και άλλες χώρες της περιοχής.
Στον Λευκό Οίκο την Τρίτη, ο Τζέικ Σάλιβαν, σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Μπάιντεν, είπε ότι η ιρανική επίθεση ήταν «ηττημένη και αναποτελεσματική», κυρίως λόγω των συντονισμένων προσπαθειών των αμερικανικών και ισραηλινών δυνάμεων, οι οποίες είχαν περάσει μήνες σχεδιάζοντας πώς να αναχαιτίσουν το εισερχόμενους πυραύλους. Ο Σάλιβαν είπε ότι ο Λευκός Οίκος διαβουλεύεται εκτενώς με το Ισραήλ, για να διαμορφώσει την κατάλληλη απάντηση.
Όπως αναφέρουν οι NYT υπάρχει ο κίνδυνος το Ιράν, απογοητευμένο από την αποτυχία της πυραυλικής του δύναμης να διαπεράσει τα ισραηλινά και αμερικανικά όπλα, να πείσει τον εαυτό του ότι επιτέλους είναι καιρός να αγωνιστεί για ένα πυρηνικό όπλο, θεωρώντας αυτή την επικίνδυνη κίνηση ως τον μόνο τρόπο για να σταματήσει μια αντίπαλος που έχει διεισδύσει σε συσκευές τηλεειδοποίησης και συστήματα υπολογιστών.
Υπάρχει ο κίνδυνος παρά την εκλογή ενός μετριοπαθούς νέου Ιρανού προέδρου, το Σώμα των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης να κερδίσει τα εσωτερικά επιχειρήματα της χώρας και να διπλασιάσει τα πυραυλικά του προγράμματα και τους παράγοντες επιρροής του.
«Ένας πόλεμος πλήρους κλίμακας, ή ακόμη και ένας πιο περιορισμένος, θα μπορούσε να είναι καταστροφικός για τον Λίβανο, το Ισραήλ και την περιοχή», δήλωσε ο Τζόναθαν Πάνικοφ, διευθυντής της Πρωτοβουλίας Ασφάλειας Μέσης Ανατολής Scowcroft στο Atlantic Council. «Αλλά από αυτό, θα έρθουν επίσης απροσδόκητες ευκαιρίες - για να υπονομευτεί η κακοήθης επιρροή του Ιράν στην περιοχή, για παράδειγμα, παρεμποδίζοντας ενεργά τις προσπάθειές του για την ανασύσταση της Χεζμπολάχ. Και μια νέα διοίκηση θα πρέπει να είναι έτοιμη να τις εκμεταλλευτεί».
Αυτό κάνουν οι πόλεμοι. Δημιουργούν νέα δυναμική ισχύος, κενά που πρέπει να καλυφθούν, συμπλήρωσε. Ωστόσο, η παρουσία πυρηνικών όπλων, βαλλιστικών πυραύλων και η τάση για κλιμάκωση δημιουργεί ένα ιδιαίτερα τοξικό μείγμα.
Πηγή: Guardian, New York Times, Dnyuz
