Στα ύψη το πολιτικό θερμόμετρο εν όψει των αμερικανικών εκλογών με πολλούς αναλυτές τόσο σε ΗΠΑ όσο και σε Ευρώπη να υποστηρίζουν ότι η αναμέτρηση του 2024 θα είναι από τις πιο σημαντικές στις ΗΠΑ από το 1860. Εν προκειμένω, το διακύβευμα δεν είναι μόνο το μέλλον της δημοκρατίας στην Αμερική, αλλά αναμφισβήτητα και το μέλλον της διεθνούς τάξης μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, αναφέρει η Γουάγια Κίβιγκερ σε άρθρο της στην ιστοσελίδα theconversation.com.
«Οι διατλαντικές σχέσεις αποτελούν την καρδιά αυτής της τάξης. Αποδυναμώθηκαν σημαντικά κατά τη διάρκεια της προεδρίας Τραμπ, ενισχύθηκαν κάπως υπό τον Μπάιντεν και τώρα βρίσκονται επικίνδυνα κοντά στο να δοκιμαστούν και πάλι αν ο Τραμπ επιστρέψει στον Λευκό Οίκο», τονίζει.
Εκλογική αβεβαιότητα
Με λιγότερες από τέσσερις εβδομάδες να απομένουν μέχρι την ημέρα της ψηφοφορίας, η Χάρις και ο Τραμπ βρίσκονται στήθος με στήθος σε βασικές πολιτείες. Παράλληλα, η κατάσταση στη Μέση Ανατολή θα προσθέσει περαιτέρω αβεβαιότητα στην τελική ευθεία πριν από την ημέρα των εκλογών.
«Η κούρσα του 2024 ήταν μία από τις πιο δραματικές και απρόβλεπτες των τελευταίων δεκαετιών, που σημαδεύτηκε από δύο απόπειρες δολοφονίας του Τραμπ, την πρόσφατη καταδίκη του για κακούργημα και την ξαφνική απόσυρση του Μπάιντεν υπέρ της αντιπροέδρου του. Με δεδομένο το ιστορικό του Τραμπ, δεν μπορούμε επίσης να αποκλείσουμε τον πραγματικό και τρομακτικό κίνδυνο να αμφισβητηθούν τα αποτελέσματα των εκλογών», σημειώνει η καθηγήτρια του ΙΕ Universidad.
Οι επιπτώσεις στην Ευρώπη
«Σίγουρα, μια νίκη του Τραμπ θα έχει πιο άμεσες αρνητικές επιπτώσεις στην ΕΕ βραχυπρόθεσμα από ό,τι μια προεδρία Χάρις. Μια δεύτερη θητεία Τραμπ θα υπονομεύσει τη δημοκρατία των ΗΠΑ και θα οδηγήσει σε δυνητικά μη αναστρέψιμη αποδυνάμωση των διατλαντικών σχέσεων. Η ανοιχτή υποστήριξη του Τραμπ προς τις αυταρχικές κυβερνήσεις της Ευρώπης, όπως του Βίκτορ Όρμπαν στην Ουγγαρία, θα ενθαρρύνει και θα νομιμοποιήσει επίσης τα ακροδεξιά κόμματα της ηπείρου», επισημαίνει η κα Κίβιγκερ, ενω δεν παραλείπει να αναφερθεί ότι οι δεσμοί μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ που εδραιώθηκαν από το 1945 «θα μπορούσαν να χαλαρώσουν. Στην Ευρώπη, οι επιπτώσεις θα γίνουν πιο έντονα αισθητές σε τρεις κύριους τομείς: την άμυνα, το εμπόριο και την πολιτική για το κλίμα».
Το ΝΑΤΟ και ο πόλεμος στην Ουκρανία: το κύριο σημείο αντιπαράθεσης
Όπως εξηγεί η αρθογράφος «ένα από τα μεγαλύτερα σημεία διαφοράς μεταξύ των δύο υποψηφίων είναι η στάση του Τραμπ για το ΝΑΤΟ και η έλλειψη υποστήριξής του προς την Ουκρανία».
Ο Τραμπ έχει ισχυριστεί ότι θα μπορούσε να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία σε 24 ώρες, με την ίδια να προσθέτει πως «υπάρχει μικρή εμπιστοσύνη ότι ένα ειρηνευτικό σχέδιο με τη μεσολάβηση του Τραμπ με τη Ρωσία θα προστατεύσει την εδαφική ακεραιότητα και την κυριαρχία της Ουκρανίας».
Υπενθυμίζεται ότι όταν ήταν πρόεδρος, ο Τραμπ απείλησε ακόμη και να εγκαταλείψει εντελώς το ΝΑΤΟ. Αν το ακολουθούσε αυτό, θα ενθάρρυνε αντιπάλους όπως η Ρωσία και θα απειλούσε την ευρωπαϊκή ασφάλεια γενικότερα.
Η Χάρις, αντίθετα, έχει δείξει ακλόνητη υποστήριξη στο ΝΑΤΟ και την Ουκρανία. Αν εκλεγεί, αυτό θα συνέχιζε να ενισχύει την αρχιτεκτονική ασφαλείας που έχει διατηρήσει την ευρωπαϊκή σταθερότητα από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Ωστόσο, όπως σημειώνει η Quiviger «ακόμη και αν κερδίσει η Χάρις, η ΕΕ θα πρέπει να οικοδομήσει τις δικές της αποτρεπτικές και αμυντικές ικανότητες και να μειώσει τη μεγάλη εξάρτησή της από τις ΗΠΑ».
Εμπορικές σχέσεις
Η οικονομική σχέση ΕΕ-ΗΠΑ είναι η μεγαλύτερη στον κόσμο, με το εμπόριο μεταξύ των δύο μπλοκ να εκτιμάται σε περισσότερα από 1,3 τρισ. δολάρια ετησίως.Το ετήσιο εμπόριο ΗΠΑ-Κίνας, για λόγους σύγκρισης, αποτιμάται σε 758 δισ. δολάρια. Οι ΗΠΑ έχουν μεγάλα ελλείμματα και με τις δύο χώρες.
Υπό το πρίσμα αυτό, ο Τραμπ, ο οποίος θεωρεί την ΕΕ ανταγωνιστή όπως και την Κίνα - έχει υποσχεθεί δασμούς 10% σε όλες τις εισαγωγές και νέους δασμούς 60% ή περισσότερο σε όλα τα αγαθά από την Κίνα.
Ωστόσο, σύμφωνα με την καθηγήτρια «δεν υπάρχει κανένας λόγος να πιστεύουμε ότι η προσέγγιση της Χάρις θα είναι πιο ήπια - ο Μπάιντεν ήταν εξίσου σκληρός με την ΕΕ και η Χάρις πιθανότατα θα συνεχίσει τις πολιτικές του. Η εκστρατεία της φαίνεται επίσης να υιοθετεί μια στάση κατά της Κίνας».
Επομένως, η ΕΕ θα βρεθεί σε δύσκολη θέση, αντιμετωπίζοντας δασμούς στις εξαγωγές της προς τις ΗΠΑ, καθώς και πίεση από τη νέα αμερικανική κυβέρνηση να είναι επίσης σκληρή απέναντι στην Κίνα. Έτσι, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα των εκλογών, υπάρχει πραγματικός κίνδυνος να αυξηθεί ο ανταγωνισμός μεταξύ της ΕΕ και των ΗΠΑ, με την κάθε πλευρά πιθανότατα να απαντήσει στους δασμούς που θα επιβάλει η άλλη με πολιτικές προστατευτισμού.
Σύμφωνα με την ίδια «υπάρχουν τρόποι για να αποφευχθεί ή να μετριαστεί η αντιπαράθεση για το εμπόριο, όπως η συνέχιση του διαλόγου μέσω του Συμβουλίου Εμπορίου και Τεχνολογίας ΕΕ-ΗΠΑ (ΣΕΕ-ΗΠΑ), προκειμένου να εκτονωθούν οι διαφορές πριν λάβουν χώρα». «Η ΕΕ θα πρέπει επίσης να προσπαθήσει να διαφοροποιήσει και να εξασφαλίσει εμπορικές συμφωνίες με άλλους εταίρους, όπως η Mercosur (Νότια Κοινή Αγορά) και η Ινδία».
Κλιματική πολιτική
Τέλος, υπάρχει η πολιτική του νέου προέδρου των ΗΠΑ για το κλίμα, σημειώνει η κα Κίβιγκερ.
«Ο Τραμπ έχει ορκιστεί να αποχωρήσει και πάλι από τη συμφωνία του Παρισιού του 2015, αν επανεκλεγεί. Έχει επίσης υποσχεθεί να αυξήσει την παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου. Τα μέτρα αυτά θα καταστήσουν σχεδόν αδύνατη την επίτευξη του στόχου του Παρισιού για τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη στον 1,5C.
Από την πλευρά της, η Κάμαλα Χάρις έχει σιωπήσει τρομακτικά σχετικά με τα ζητήματα του κλίματος στην προεκλογική εκστρατεία, γεγονός που αποτελεί επίσης κακό οιωνό για τις ευρωπαϊκές προσπάθειες αντιμετώπισης της κλιματικής πρόκλησης».
Η αλλαγή είναι ήδη στον ορίζοντα
Ένα πράγμα είναι σαφές, καταλήγει η αρθρογράφος: «είτε ο επόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ είναι ο Τραμπ είτε η Χάρις, οι Ευρωπαίοι πρέπει να κατανοήσουν ότι οι διατλαντικές σχέσεις έχουν ήδη αλλάξει ανεπανόρθωτα και ότι τα συμφέροντα και οι αξίες της ΕΕ δεν ευθυγραμμίζονται πλέον πλήρως με αυτά της Αμερικής».
