Σχεδόν 160 χώρες έχουν πλέον προσχωρήσει στην Παγκόσμια Δέσμευση για το Mεθάνιο, δεσμευόμενες να μειώσουν συλλογικά τις εκπομπές μεθανίου κατά τουλάχιστον 30% κάτω από τα επίπεδα του 2020 έως το 2030. Ωστόσο, οι περισσότερες χώρες δεν έχουν ακόμη αναπτύξει λεπτομερείς πολιτικές και κανονισμούς για την επίτευξη αυτών των μειώσεων.
Ο επόμενος γύρος επικαιροποίησης των Εθνικά Καθορισμένων Συνεισφορών (Nationally Determined Contributions - NDCs) στο πλαίσιο της Συμφωνίας του Παρισιού αποτελεί μια σημαντική ευκαιρία για τις χώρες να δηλώσουν πώς θα προχωρήσουν από τις υποσχέσεις στη δράση. Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (ΔΟΕ) έχει εντοπίσει περισσότερες από 60 χώρες που θα μπορούσαν να μειώσουν συλλογικά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά επιπλέον 1,2 γιγατόνους (Gt) ισοδύναμου διοξειδίου του άνθρακα (CO2-eq) έως το 2030, εφαρμόζοντας τις δεσμεύσεις για το μεθάνιο στις επικαιροποιήσεις των ΕΔΑ τους, οι οποίες πρέπει να υποβληθούν έως τον Φεβρουάριο του 2025.Αυτό θα ισοδυναμούσε σε γενικές γραμμές με την εξάλειψη όλων των εκπομπών από τη διεθνή αεροπορία και ναυτιλία.
Ο ΔΟΕ και ο πρόεδρος της COP29 στο Αζερμπαϊτζάν συνδιοργάνωσαν πρόσφατα μια σημαντική εκδήλωση με στόχο την υλοποίηση των αυξανόμενων δεσμεύσεων για τη μείωση των εκπομπών μεθανίου από ορυκτά καύσιμα, έναν από τους ταχύτερους και πιο αποδοτικούς τρόπους για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Μετά την εκδήλωση, ο ΙΕΑ και η Προεδρία της COP29 συγκαλούν μια σειρά περιφερειακών εργαστηρίων με τους ενδιαφερόμενους φορείς για περαιτέρω τεχνικές συζητήσεις σχετικά με αποτελεσματικές στρατηγικές. Το παρόν σχόλιο διερευνά γιατί η ενσωμάτωση του μεθανίου στα επερχόμενα ΜΔΣ αποτελεί σημαντικό πυλώνα δράσης.
Η προμήθεια και η χρήση ορυκτών καυσίμων είχε ως αποτέλεσμα σχεδόν 120 εκατομμύρια τόνους (Mt) εκπομπών μεθανίου το 2023, πάνω από το ένα τρίτο των συνολικών εκπομπών μεθανίου από ανθρώπινες δραστηριότητες. Σύμφωνα με την ανάλυση του ΙΕΑ, η μείωση αυτών των εκπομπών κατά 75% έως το 2030 είναι ζωτικής σημασίας για τον περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας στους 1,5 °C, όπως ζητείται από τη συμφωνία του Παρισιού.
Εάν όλες οι υφιστάμενες δεσμεύσεις για το μεθάνιο - όπως η Παγκόσμια Δέσμευση για το Mεθάνιο και ο Χάρτης Αποανθρακοποίησης Πετρελαίου και Φυσικού Αερίου, τον οποίο έχουν υπογράψει περισσότερες από 50 εταιρείες - εφαρμοστούν πλήρως και εγκαίρως, οι εκπομπές μεθανίου από ορυκτά καύσιμα θα μειωθούν κατά περίπου 50% μεταξύ 2023 και 2030. Όμως, από σήμερα, τα λεπτομερή σχέδια εφαρμογής που υπάρχουν - μεταξύ άλλων στα ΕΔΑ των χωρών - θα μείωναν τις εκπομπές από τη λειτουργία των ορυκτών καυσίμων μόνο κατά περίπου 20% μέχρι το 2030.
Πίνακας 1: Μείωση των εκπομπών μεθανίου από τις δραστηριότητες ορυκτών καυσίμων με βάση τις υφιστάμενες πολιτικές και δεσμεύσεις (2023-2030)
Από τις 168 ενεργά NDCs που ισχύουν σήμερα, το μεθάνιο περιλαμβάνεται στο πεδίο εφαρμογής όλων, εκτός από δέκα. Ωστόσο, μόνο περίπου 30 NDCs αναφέρουν συγκεκριμένα μέτρα για τη μείωση των εκπομπών μεθανίου από τις δραστηριότητες ορυκτών καυσίμων και μόνο εννέα περιλαμβάνουν ποσοτικούς στόχους για τις μειώσεις αυτές. (Ορισμένες χώρες έχουν καθορίσει στόχους μείωσης των εκπομπών μεθανίου και έχουν περιγράψει τομεακά μέτρα μετριασμού σε εθνικά σχέδια δράσης που δεν περιλαμβάνονται στα ΕΔΣ τους, όπως το Βιετνάμ, η Νορβηγία και το Ηνωμένο Βασίλειο).
Οι τρέχουσες ΝDCs και οι δεσμεύσεις για το μεθάνιο καλύπτουν κυρίως την περίοδο έως το 2030. Ο επόμενος γύρος των NDC θα επεκτείνει τον χρονικό αυτό ορίζοντα έως το 2035. Προσφέρουν μια ευκαιρία τόσο για την εδραίωση των υφιστάμενων δεσμεύσεων στο πλαίσιο των εθνικών πολιτικών όσο και για την αύξηση της συνολικής φιλοδοξίας όσον αφορά το μεθάνιο με τον καθορισμό τολμηρών στόχων για την επόμενη δεκαετία.
Κάλυψη των εκπομπών μεθανίου από τις παγκόσμιες δραστηριότητες ορυκτών καυσίμων στην Παγκόσμια Δέσμευση για το Mεθάνιο, στα εθνικά σχέδια δράσης, στον Χάρτη για την απεξάρτηση από τις ανθρακούχες εκπομπές πετρελαίου και φυσικού αερίου και στις εθνικά καθορισμένες συνεισφορές.
Πραγματοποιήσαμε λεπτομερή ανάλυση ανά χώρα και ανά τομέα της τρέχουσας Εθνικά Καθορισμένης Συνεισφοράς κάθε χώρας και των δεσμεύσεών τους για το μεθάνιο. Διαπιστώνουμε ότι για περισσότερες από 60 χώρες που έχουν υπογράψει την Παγκόσμια Δέσμευση για το Mεθάνιο, η επίτευξη μείωσης κατά 30% των εγχώριων εκπομπών μεθανίου θα οδηγούσε σε πολύ μεγαλύτερη μείωση των εκπομπών από ό,τι προβλέπεται επί του παρόντος στις NDCs τους.
Σύμφωνα με τις σημερινές ΜΔΣ, οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου σε επίπεδο οικονομίας σε αυτές τις 60 χώρες θα αυξάνονταν συνολικά κατά λίγο πάνω από 10% μεταξύ 2020 και 2030. Εάν εφάρμοζαν μείωση των εγχώριων εκπομπών μεθανίου κατά 30%, οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου τους θα μειώνονταν συνολικά κατά 10% κατά την περίοδο αυτή. Με άλλα λόγια, η εφαρμογή της παγκόσμιας δέσμευσης για το μεθάνιο στο εσωτερικό της χώρας θα είχε ως αποτέλεσμα οι παγκόσμιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου το 2030 να είναι περίπου 1,2 GtCO2-eq χαμηλότερες από ό,τι υποδηλώνουν οι τρέχουσες NDCs. Αυτό αναδεικνύει το μεγάλο περιθώριο για τις χώρες να υποστηρίξουν τις υφιστάμενες δεσμεύσεις τους στις επόμενες NDCs, ενώ παράλληλα θα συνεχίσουν να εξετάζουν πώς μπορούν να στοχεύσουν σε υψηλότερους στόχους.
Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να ενσωματωθούν σαφή και εφαρμόσιμα μέτρα μετριασμού του μεθανίου στον επόμενο γύρο των Εθνικά Καθορισμένων Συνεισφορών, όπως:
Ενίσχυση της μέτρησης, παρακολούθησης, αναφοράς και επαλήθευσης (MMRV) των εκπομπών μεθανίου: Η ενισχυμένη MMRV μπορεί να αποκαλύψει πηγές υψηλών εκπομπών και να καταστήσει δυνατή την επίδειξη προόδου έναντι των στόχων μείωσης. Για παράδειγμα, η Petronas, η εθνική πετρελαϊκή εταιρεία της Μαλαισίας, συνεργάζεται με διεθνείς εταίρους για να επιτύχει την υποβολή εκθέσεων βάσει μετρήσεων, επιπέδου 5, σύμφωνα με το πλαίσιο OGMP 2.0 του Προγράμματος Περιβάλλοντος του ΟΗΕ για τη βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου. Τα δεδομένα μέτρησης είναι επίσης σημαντικά για την υποστήριξη αξιόπιστων εθνικών απογραφών μεθανίου.
Εισαγωγή δοκιμασμένων πολιτικών: Πολλές πολιτικές και κανονισμοί για τη μείωση του μεθανίου μπορούν να εισαχθούν ακόμη και πριν καθοριστεί ένα βασικό επίπεδο εκπομπών. Σε αυτές περιλαμβάνονται δοκιμασμένες πολιτικές, όπως η ανίχνευση και η επισκευή διαρροών, οι εντολές για τον εξοπλισμό και τα όρια για τη μη επείγουσα καύση και εξαέρωση. Η Νιγηρία και η Κολομβία θέσπισαν πρόσφατα τεχνικές κατευθυντήριες γραμμές σε αυτούς τους τομείς.
Εντοπισμός και αντιμετώπιση των υπερ-εκπομπτών: Οι μεγάλες διαρροές μπορούν να ανιχνευθούν με οπτικές κάμερες απεικόνισης αερίων, δορυφόρους και εκστρατείες υπερπτήσης με τη χρήση μη επανδρωμένων αεροσκαφών ή αεροσκαφών. Οι Ηνωμένες Πολιτείες εξέδωσαν φέτος έναν τελικό κανόνα που θα απαιτεί από τις εταιρείες να ανταποκρίνονται σε συμβάντα εκπομπών μετά την ειδοποίησή τους γι' αυτά. Άλλες χώρες, όπως η Αργεντινή, το Ιράκ και το Τουρκμενιστάν, έχουν ορίσει κεντρικά σημεία για να λαμβάνουν ειδοποιήσεις στο πλαίσιο του συστήματος συναγερμού και αντίδρασης για το μεθάνιο του Διεθνούς Παρατηρητηρίου Εκπομπών Μεθανίου.
Καθορισμός τομεακών μέτρων μείωσης: Ξεχωριστά μέτρα για τη μείωση του μεθανίου από κάθε τομέα μπορούν να στείλουν μηνύματα που θα βοηθήσουν τις εταιρείες και τους καταναλωτές να προβλέψουν τις απαιτήσεις και να προγραμματίσουν αναλόγως. Η στρατηγική του Καναδά για το μεθάνιο περιέγραψε μεμονωμένα μέτρα μείωσης των εκπομπών για τους τομείς του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, της γεωργίας και των αποβλήτων. Αυτό έθεσε τις βάσεις για την επακόλουθη κανονιστική δράση με στόχο την επίτευξη μείωσης των εκπομπών από τον τομέα του πετρελαίου και του φυσικού αερίου κατά 75% έως το 2030.
* Η Natalie StClair είναι αναλύτρια Μεθανίου, Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Ο Tomás de Oliveira Bredariol είναιαναλυτής ενεργειακής και περιβαλλοντικής πολιτικής Ο K.C. Michaels είναι δικηγόρος. Ο Christophe McGlade είναι επικεφαλής της μονάδας ενεργειακού εφοδιασμού της ΙΕΑ. Η έρευνά τους αναδημοσιεύεται αυτούσια στο Liberal από τον ιστότοπο iea.org.
